Duela zazpi urte inguru hasi ziren Aitor Zubillaga eta Aña Andiazabal Iletegia prioektuarekin Saran: “Joana Urbistondo laborariaren ideia izan zen hastapenean. Hark aipatu zidan artilearekin zerbait egin litekeela, baina berak ez zuela denborarik, eta horrela hasi ginen gu kontua mugitzen”, azaldu du Zubillagak. Garai batean preziatua zen artilea arazo bilakatu da azken urteetan, inork ez baitu artilerik nahi izaten eta artzainek ez baitute jakiten zer egin lehengai horrekin. Egoera horri irtenbidea eman nahian abiatu zuten Iletegia proiektua.
Hasteko, galdutako ezagutzak bildu
Lehen urteetan azterketa moduko bat egiten aritu ziren proiektuaren bultzatzaileak, Frantziako Estatuko beste zenbait eskualdetan artilearekin zer egiten zuten ezagutzeko. “Batetik bestera mugitu ginen artilea nola lantzen zuten ikusteko, eta Euskal Herrian garai batean zer egiten zen aztertzen ere aritu ginen”, dio Zubillagak. Hainbat formakuntza egin zituzten proiektuan bete-betean sartu baino lehen, esaterako, artilea lantzen ikasteko, harrotzen, napak egiten, zizatzen... “Bertako artilea eraman genuen hango makinetan nola pasatzen zen probatzeko”.
Behin artilearen inguruko oinarrizko ezagutzak eskuratu eta gero, lanari ekin zioten. Isolatzailea egiteko makina ekarri zuten Sarako lantegira, eta horrek gauza asko erraztu die. Oraindik ez dute haria egiteko makinarik bertan, dena den: isolatzailea egiten dute beraiek, eta hori Pirinioetako eskualde batera bidaltzen dute han haria egin dezaten. Gerora, hari horrekin tela moduko bat egin eta produktu ugaritarako erabiltzen dute: koltxoiak, edredoi edo nordikoak, burukoak, eskuko poltsak, jantziak, espartinak...
Ternua arropa marka isolatzaile hauek erabiltzen hasiko da
Duela hilabete inguru jakin genuen Ternua arropa marka bertako artilearekin egindako isolatzaileak erabiltzen hasiko dela. Bada, Iletegia proiektukoekin elkarlanean abiatu dute proiektua. Iletegiak orain arte Lapurdiko hiru etxalderi eta Nafarroa Behereko biri hartzen zien artilea, baina orain, ekoizpena handitzen doan heinean, gehiagori ere hartzen hasiko da. “Laborantza biologikoan edo kalitate zigiludunean ari direnei hartzen diegu, animaliak zenbat eta gehiago kanpoan ibili ilean ere asko nabari baita”.
Artilea mozteko garaian etxaldeetara bertara joaten dira Iletegiako kideak, eta baserritarrari buruko 1,20 euro ordaintzen diote. Gehiago saltzen duten neurrian laborariei ere gehiago ordaintzea dute helburu, dena den. “Artilea balorizatzea eta daukan garrantzia ematea da gure asmoa”, diote.
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen azalarentzat oso bortzitzak dira produktu gehienak, baina... [+]
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]