Urte berria hasterakoan, usaia dugu aitzinekoan iragan gertakariak banan-banan ikuskatzea. Katastrofismoak, etsipenak edo kolapsismoak menderatu garai honetan, aldizkari eta irrati-telebista emankizun haritik oroituko gara, beraz, jende xumearen egoera sozio-ekonomikoa txartu dela; arlo guztietan lan baldintzak okertu direla; beroketa klimatikoak eta kutsadurak aitzina egin dutela; estremismo politikoa, terrorismoa, bortizkeria fisiko edo morala, iruzurkeria eta ustelkeria normalizatu eta garatu direla munduan zehar jendarte guztian; herri eta pertsona zapalketek segitu dutela aberats okaztagarri bakar batzuen probetxuko, eta abar. Horrelako errepasoen ondotik, urte berriarekin hasiko den etorkizuna nolaz ez ikusi ilun bezain beldurgarria? Zein federen izenean opatu “urte berria zoriontsua bekizu” nork maite duen hurbilekoari? Zein esperantzaren indarrez sinetsi bakea, amodioa, errespetua, jendetasuna eta lurrarekiko begirunea garaile ateratzen hasiko direla ondoko hamabi hilabeteetan?
Bizkitartean, hauturik ez: behereko errekaren zolan ez badugu egon nahi, aurrera jotzekoa dugu, zerbaiti lotu behar gatzaizkio. Bakoitzak premiazkotzat daukana eginen du, holako zein halako borroka zuzenean buru-belarri sartuz. Ni elkarteetan, lanean, etxean eta nire buruan, hizkuntz eta irudimen jorran ariko naiz. Hots, literaturaren bidetik ibiltzeko tirria daukat, nehoiz baino gehiago. Literatura, frankorentzat gauza ezdeusa eta trufagarria, “aisialdi” gisa ezartzen dena curriculum vitae-etan. Behin betiko egia edo jakintzarik eskaintzen ez duena. Baina bizirik atxikiarazteko gai den oldarra pitzaraz dezakeena.
Luzaz bat bestearen aurka ezarri dira alde batetik literatura, irudimena, fikzioa, birtualitatea eta bestetik lana, arrazoia, errealitatea eta aktualitatea. Lehenak zitezkeen mundutik ihes egiteko bideak, bigarrenak mundua itzulikarazteko gakoak. Baina hain segur banaketa horrek gaitu ateka gaitzera igorri. Literatura, irudimena eta asmakuntza askeari toki gehiago egingo bagenie jendartean, hobekuntzak sentituko genituzkeela ez dut dudarik. Ezen, uste dut literatur zaleak, irudimentsuak eta asmatzaileak modu baikorrean eta indartsuan eragile direla jendartean.
Gisa horretan, ezinbestekoa da ene ustez, hezkuntzan literaturari eta horrek baimentzen duen irudimen isuriari leku zabala egin diezaiegun, lehen haurtzarotik unibertsitatera. Hazi Hezi aldizkariaren 31. zenbakian, Jesus Mari Olaizola Txiliku idazleak honelako oharra egin du: “Ez da gutxiago irakurtzen dela, baizik eta ipuinak gutxiago irakurtzen direla. Gaur egun telebistan mila koloretako programak daude haurrentzako, pelikulak, interneten zer esanik ez, eta abar. Gaur egungo haurrek irudimenaren beste pizgarri batzuk dituzte eskura, liburuez aparte. Lehen ipuinak oso garrantzitsuak ziren, irudimenaren pizgarri nagusiak zirelako. Gaur egun hor daude baina bigarren mailakoak direla esango nuke”. Neronek frogatzen dut eskolan gazteek irudimen guti dutela, gehienek idazlanak zentzugabeko gerlez eta zapartatzeez josten dituztela aterabiderik proposatu gabe.
Literaturari esker eskuratzen den irudimena hitzezkoa da. Hitzek esplizituki edo inplizituki, joko sinboliko gisa sustatzen duten unibertsoa da, mundu errealarekin harremanetan egoteko baitezpadakoa dena. Goazen bada ipuin, alegia, olerki eta eleberri irakurtzera edo idaztera, ondotik elkarrekin aztertzera, urte berria argi diezaguten.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]
Madrilen arkitektoentzako kongresu bat burutu berri da, arkitekto profesioaren krisiaz eztabaidatzeko. Arkitekto izateko modu tradizionala eta gaur egungoa desberdindu dute. Zertan den tradiziozkoa? Oscar bidean den The Brutalist filmean ageri den arkitekto epikoarena. Nor bere... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]
Badira kontzeptuak bolada batzuetan edonon agertzen direnak, mantra ere bilakatzen direnak. Berez positibo eta beharrezko moduan agertzen zaizkigu, eztabaida gehiegirik gabe eta haiei buruz ia pentsatu gabe. Iruditzen zait mantra horietako bat nazioartekotzea dela, jatorria... [+]
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]