Berria-n irakurri dugu. Dave Bieter, Boiseko jarduneko alkate, “euskal mafiarekin” lotu dute bere aurkari politikoek Idahoko hiriburuko alkatetzarako hauteskunde kanpainan. Euskal jatorriko alkateak, berriz, hitz horiek onartezintzat jo ditu, eta barkamena eskatzeko galdegin du, bera ez ezik euskal amerikar komunitate osoa iraintzen dutelakoan. Lerro hauek idazteko tenorean ez dakigu zer erantzun izan duen Bieterren eskaerak, ezta Boiseko alkatetzak haren eskutan segitzen duen. Berria-ko artikuluak, nolanahi ere, ez zuen argitzen zehazki zeri erraten zioten “euskal mafia”.

Gure berun-urteetan, prentsa espainiarrean maiz samar agertu den kontzeptua da euskal mafia. ETAri horrela deitu izan zaio, haren metodoak –garuneko tiroa, zerga iraultzailearen xantaia– Siziliako Cosa Nostra-renekin parekatu nahirik. “Dena ETA da” teoria hedatuz bezala, ezker abertzale osora zabaldu zen delako izendapena. Azkenean,  abertzaletasunarekin edo, bertzerik gabe, euskalduntasunarekin loturiko edonor eta edozer bilakatu zen zutabegile edo tertuliano batzuentzat “euskal mafia”. Zenbait jenderen eldarnio gaiztoenetan, Euskal Herriko gizartean ez ezik Estatuko estamentu eta erabakiguneetara alegatzen ziren delako erakundearen garroak. Maila apalagoan izanagatik, Nafarroan horrela bataiatu izan du iritziemaile eskuindar batek baino gehiagok herrialdeko euskal lobbygintza herabea.

Gisako zerbaitez ari ziren Boisen Bieterren aurkariak? Auskalo. Literaturari, zinemari eta telebistari esker aspaldi gureganatu genuen hainbat mafia “nazionalen” existentzia Ameriketako Estatu Batuetan. Italiarra, famatuena, baina baita irlandarra, judua eta txinatarra ere. Bide beretik dakigu gaizkile japoniar edo errusiarren antolakundeek beren ordezkaritzak zabaldu dituztela “askatasunen herrian”, Kolonbiako edo Mexikoko kartel latinoak ahantzi gabe. Euskaldun xaloak, berriz halakorik sortu gabeak ziren gaurdaino.

Hori aldatu ote da orain? Zintzoa eta prestua izateaz nekatu ote da artzainkume eta apezkondo herria? Eta hala balitz, hain txarra litzateke? Pentsa, zenbat aukera berri. Zenbat negozio –argiak eta ilunak– loratuko liratekeen, itsasoz haragoko gure senideekin harremanak estutzeko aitzakian. Zenbat literatura, zenbat zinema, deitura euskalduneko scorsesetar eta cohendarren eskutik. Eta, lobby bat, benetakoa, hango Kapitolioan gure interesak defendatzeko.

Hitztripu batekin hasi naiz lerro hauek idazten. Irakurleak begi parean duen izenburua idatzi nahi izan dudan lehen kolpean, bere kasa ibili zait gogo barrena. Inkontzientea edo. Halako moldez non “Euskal magia” gelditu zait idatzirik. Zuzenketa egina dago, baina zer pentsatua eman dit bi hitzen hurbiltasunak.