Lurrikarak
Notizia zen: non jazo dira 1980tik hona Frantziako lurrikara garrantzitsuenak. Egin baitu dardara, orain gutxi, Ardèche inguruak. Richter eskalan 5’1 gradu. Zaurituak, kalte materialak, zentral nuklear baten gelditzea. Panika orokorra. Pixkanaka, itzuli dira ur erradiaktiboak bere bidera. Baina 1980tik hona Richter eskalan 5 gradutik gora Frantzian erregistratu den bederatzigarren lurrikara izan da, seigarren handiena. Handi-handiena, guztietan, Sant Esteve del Monestir udalerrian gertatu zena, Ekialdeko Pirinioak departamenduan, Ipar Katalunian alegia: 1996ko otsailaren 18an, 5’6 gradu. Gertukoena, geografikoki eta sentimentalki, Hazparne inguruan jaso zen, 4’7 gradu, 1984ko otsailaren 25ean. 600dik gora omen dira urtero. 10-15 sentitzen. Horiek 1980tik hona Frantzia metropolitarreko lurrikara garrantzitsuenak.
Kurioski, 1980tik. Zutabe hauek sinatzen dituena jaio zen urtetik. 1988ko uda, 9’2 gradu, gurasoak banandu berri, herri zaharretik herri berrira egin genuen, amarekin, gero elkartzeko, denbora batera, berriz aitarekin; bigarren aldiz jaiotzea bezalakoa, sekula aski eskertzen jakingo ez dudan jaiotza berri bat –auskalo bestela zer izango zen nitaz–. 2006ko iraila, 8’8 gradu, betiko bikotekidearekin, bizitza komunari, denboran atzera abiatutakoari, zentzu berri bat eman genion, herrialde zaharretik herrialde berrira egin genuen; orain naizen gisakoa bilakatu nau esperientzia horrek –ados, ez da beste munduko ezer ere–, ondu nau, eman dit heldutasuna, bizitza bizitzen hasteko bultzada beharrezkoa. 2019ko azaroa, 6’7 gradu, etxera buelta egin nuen, herrialde berritik herrialde zaharrera, herri berrira, are herri berriago batera; momentuz bakarrik –atzera begiratu, eta ez dit inork jarraitu–, momentuz ordezko, momentuz proba gisa. Inolako sismografo ofizialek jaso ez dituen lurrikarak. Erreplikak espero dira.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]
Joan den abenduaren 5ean, PPk lege proposamen bat aurkeztu zuen Nafarroako Parlamentuan, Nafarroako toki entitateetako Idazkaritza eta Kontu-hartzailetza lanpostuetan funtzionarizazioa lortzeko prozesuak bereizteko. Hori gertatuko balitz, 30 pertsona inguruk merezitako... [+]
Nazio Batuek abenduaren 10ean Giza Eskubideen Nazioarteko Eguna aldarrikatu zutenetik 51. urteurrena bete da aurten. Data horrek garrantzia hartu du Euskal Herrian eta Euskal Herriko Giza Eskubideen Behatokitik gogoetarako zenbait elementu eskaini nahi ditugu.
Nazioarteko... [+]