Gutunen patua
.jpg)
Pamiela, 2012
1936ko gerraz aritzeko era asko dago. Horietako bat, hartan gertatua kontatu gabe, gerraurreaz eta gerraosteaz jardutea da. Hor kokatzen da, hain zuzen, Patxi Zubizarretaren liburua.
Irakurlea hasieratik harrapatu nahiz, kontraesana dirudien baieztapena dakar, gerra eta holokaustoari buruzko nobelak ezin jasan omen dituen Alberto Olmos idazlearena. Lehen paratestu horren irakurketak Zubizarretaren asmoaz ere badiosku: nobela hau aurreiritzi hori hausteko ahalegina da; eta era berean, kultur industriak bultzatu joeran salbuespenak badirela erakustekoa. Handinahikeria dirudi, baina nobela irakurri ostean ulertzen da aipuaren eta liburuaren arrazoia, ez baita gerraz diharduen nobela, laguntasunaren inguruko gogoetatzat har daitekeena baizik. Oraingoan idazlea ez da maitasun istorio batean oinarritu erlazioaren nolakotasunak gerrarekin lotzeko, baina minak, traizioak eta damuak oso presente daude.
Euskal nobelagintzan gerra irudikatzeko erabili diren estrategiekin alderatuz, obra honetan bestelako proposamen bat dugula esango nuke, bereziki egiturari eta formari dagokionez. Hiru ataletan partitua, bakoitzak erregistro, molde eta forma banari erantzuten die.
Lehenengo atala Gabrielen eta Rafaelen arteko gutun truke bat dugu, eta hor ikusten da haien erlazioaren sendotasuna; gerra hastear dela, ordea, hitanotik zutanora egingo du bikoteak, eta are euskaratik gaztelaniara Gabrielek, ideologia ezberdinen aurrekari gisa.
Bigarren atala astunxeago egin zait, beharbada datu historiografikoek lehen kapituluko ahozko erregistro biziarekiko kontrastea egiten dutelako. Bertan aurkitzen dira, ordea, pertsonaia nagusien arteko harremanaren gorabeherak ulertzeko zantzuak, eta bigarren mailako pertsonaiek ere giroa aberasten dute; esaterako, maisu izan nahi zuen eskolta soldaduak eta Luziak. Hala ere, oso maskulinotzat irudikatu ohi den munduaren kontaketa honetan ere ez da emakumezkoen ahotsik, eta hori izan dut pena: Luziaren bizipen, pentsamendu eta sentipenak narraziora ez ekartzea, pertsonaiaren erabakiek haren egoeraren konplexutasuna erakusten duten arren.
Azkenik, hirugarren atalean, bigarren pertsonan ari den narratzaileak Rafaelengan fokalizatzen du, haren azken egunak kontatzeko. Hala, tentsioa in crescendo doa, amaieraraino.
Odolaren matxinadak. Gorputza, politika eta afektuak
Miren Guilló
EHU, 2024
Miren Guilló antropologoaren saiakera berria argitaratu du EHUk. Odolaren matxinada da izenburu... [+]
Zero. Transhumanismoa ate-joka erdi aro berrian
Aitor Zuberogoitia
Jakin, 2024
-----------------------------------------------------------
Hasieran saiakera filosofiko-soziologikoa espero nuen, baina ez da hori liburu honetan aurkitu dudan bakarra. Izan ere, biografia... [+]
Ihes plana
Agustín Ferrer Casas
Itzulpena: Miel A. Elustondo
Harriet, 2024
---------------------------------------------------------
1936ko azaroaren 16an Kondor legioko hegazkinek Madrilgo zenbait museori egin zieten eraso. Eta horixe bera da liburu honetara... [+]
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Alberdania, 2024
Gogotsu heldu diot irakurketari. Yolanda Arrietaren obra aski ezaguna zait eta iragan maiatzean argitaratu zuen proposamen honetan murgiltzeko tartea izan dut,... [+]
Rosvita. Teatro-lanak
Enara San Juan Manso
UEU / EHU, 2024
Enara San Juanek UEUrekin latinetik euskarara ekarri ditu X. mendeko moja alemana zen Rosvitaren teatro-lanak. Gandersheimeko abadian bizi zen idazlea zen... [+]
Idazketa labana bat da
Annie Ernaux
Itzulpena: Leire Lakasta
Katakrak, 2024
Segundo erabakigarriak
Manu López Gaseni
Elkar, 2024
--------------------------------------------------
Nobela labur hau irakurtzen hasi eta harrapatuta sentitzen zara, eta horretan badu zerikusia idazleak ezarritako erritmo bizi eta azkarrak. Lehen hamar... [+]
Dragoiak eguzkia IRENTSI zuenekoa
Aksinja Kermauner
Alberdania, 2024
-------------------------------------------------------
Hamarnaka liburu idatzi ditu Aksinja Kermauner idazle esloveniarrak. Euskaraz plazaratutako lehenengoa dugu hau, Patxi Zubizarretak itzulia eta... [+]
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Erein, 2024
----------------------------------------------------
Izenburuak eta azaleko irudiak (Puntobobo, artile-mataza eta trapuzko panpina) osasun mentala, puntua egitea eta haurtzaroa iradokiko dizkigute, baina adabaki gehiago... [+]
Itsasoa bete urre
Dani Martirena
Irudiak: Ana Ibañez
Txalaparta, 2022
--------------------------------------------
Liburu honetara barneratzen den irakurleak sentsazio ugari izango ditu. Deigarria da azaleko letren urre kolorea eta zuritasuna, goialdean ageri den... [+]
Migranteak
Issa watanabe
1545 argitaletxea, 2024
-------------------------------------------
Ezagutzen ez nuen 1545 argitaletxeak 2024an itzuli eta kaleratu du Issa Watanaberen Migranteak liburua. Animalia talde batek egiten duen migrazio prozesua kontatzen du; eta... [+]
DETAILE XUME BAT
Adania Shibli
Itzulpena: Aitor Blanco Leoz
Igela, 2024
----------------------------------------------
Egunotan, Israelgo soldadu batek bideo-joko batean balego bezala droneak erabilita Palestinako ospitaleak, eskolak, errefuxiatu-eremuak bonbardatzen... [+]
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat
Alison Bechdel
Txalaparta, 2024
---------------------------------------------
Fun Home. Familia-istorio tragikomiko bat (2006) nobela grafikoaren lehen argitalpenarekin egin zen ezaguna Alison Bechdel komikilaria, nahiz eta berak... [+]
PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]
Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala,... [+]