1936ko gerraz aritzeko era asko dago. Horietako bat, hartan gertatua kontatu gabe, gerraurreaz eta gerraosteaz jardutea da. Hor kokatzen da, hain zuzen, Patxi Zubizarretaren liburua.
Irakurlea hasieratik harrapatu nahiz, kontraesana dirudien baieztapena dakar, gerra eta holokaustoari buruzko nobelak ezin jasan omen dituen Alberto Olmos idazlearena. Lehen paratestu horren irakurketak Zubizarretaren asmoaz ere badiosku: nobela hau aurreiritzi hori hausteko ahalegina da; eta era berean, kultur industriak bultzatu joeran salbuespenak badirela erakustekoa. Handinahikeria dirudi, baina nobela irakurri ostean ulertzen da aipuaren eta liburuaren arrazoia, ez baita gerraz diharduen nobela, laguntasunaren inguruko gogoetatzat har daitekeena baizik. Oraingoan idazlea ez da maitasun istorio batean oinarritu erlazioaren nolakotasunak gerrarekin lotzeko, baina minak, traizioak eta damuak oso presente daude.
Euskal nobelagintzan gerra irudikatzeko erabili diren estrategiekin alderatuz, obra honetan bestelako proposamen bat dugula esango nuke, bereziki egiturari eta formari dagokionez. Hiru ataletan partitua, bakoitzak erregistro, molde eta forma banari erantzuten die.
Lehenengo atala Gabrielen eta Rafaelen arteko gutun truke bat dugu, eta hor ikusten da haien erlazioaren sendotasuna; gerra hastear dela, ordea, hitanotik zutanora egingo du bikoteak, eta are euskaratik gaztelaniara Gabrielek, ideologia ezberdinen aurrekari gisa.
Bigarren atala astunxeago egin zait, beharbada datu historiografikoek lehen kapituluko ahozko erregistro biziarekiko kontrastea egiten dutelako. Bertan aurkitzen dira, ordea, pertsonaia nagusien arteko harremanaren gorabeherak ulertzeko zantzuak, eta bigarren mailako pertsonaiek ere giroa aberasten dute; esaterako, maisu izan nahi zuen eskolta soldaduak eta Luziak. Hala ere, oso maskulinotzat irudikatu ohi den munduaren kontaketa honetan ere ez da emakumezkoen ahotsik, eta hori izan dut pena: Luziaren bizipen, pentsamendu eta sentipenak narraziora ez ekartzea, pertsonaiaren erabakiek haren egoeraren konplexutasuna erakusten duten arren.
Azkenik, hirugarren atalean, bigarren pertsonan ari den narratzaileak Rafaelengan fokalizatzen du, haren azken egunak kontatzeko. Hala, tentsioa in crescendo doa, amaieraraino.
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]
Viriditas tituluaren azpian Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak azpititulua irakur dezakegu. Tapa gogorra duen liburu handi bat da, zeinetan landareen eta emakume baten ilustrazioek hartuko duten lila koloreko portadaren erdigunea. Suma daiteke liburuaren... [+]
BARBARO IRAUN
Louisa Yiusfi
Txalaparta, 2023
-------------------------------------------------
2022an Louisa Yousfik argitaratu zuen Rester barbare lana, eta Itziar Diez de Ultzurrunek eta Txalapartak euskaraz plazaratu zuten 2023an, Ainhoa Nadia Douhaibiren... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]
1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]
Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]
Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]
Afaltzen ari zirela entzun zuten ate hotsa. Zeruko izarrek sabbata heldua zela zioten”, horrela hasten da Gaizka Arostegiren nobela labur hau, Gestapoko "zakurrek” Sara eta bere gurasoen etxeko atea jotzen duten unean. Irakurleak ondorioztatuko zuen moduan,... [+]
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Karmele Mitxelenak Marrubizko uda ipuina argitaratu zuen Xaguxar bilduma honetan 2022an. Liburu hartan, neska-mutiko batzuen udako abenturak kontatzen ziren. Orain, aldiz, Aitona Floren liburua istorio askoz barnekoiagoa dugu, Danel mutiko protagonistaren ikuspuntutik... [+]
Eguzkiarekiko gertutasunak moldatu egin ei du Lurrak duen abiadura, eguzkia inguratzeko mugimenduan. Beste abiadura batzuk ere badira, ordea, eta balirudike lurraren abiada gero eta azkarragoa dela edo, bederen, aldaketak etengabean ditugula orpoz orpo jarraika. Egoera honetan,... [+]
Irakaskuntzan "aniztasuna" aski ezaguna den kontzeptua da, eta irakasleok (ez zara harrituko Bestiak liburutegian ere irakasleak badaudela jakitean) aniztasuna bermatzeko, askotan, ikasle talde heterogeneoak egiten saiatzen gara. Baina badugu desberdinen arteko... [+]