“Geroan ukanen dugun erronkarik handiena euskararen erabilera dugu ”
Mikel Esclamadon da Ipar Euskal Herriko AEK-ko koordinatzaile berria. Lekukoa hartu dio azken hogeita hamabi urteetan ardura bete duen Jakes Bortairuri. Betebeharrak eta helburuak ez ditu ttikiak, baina motibazioa eta jakin-mina ere hein berekoak ukanki, gustura sentitzen da. Gau eskolen egoeraz aritzeaz gain, euskalgintzaz zein euskararen normalizaziorantz eman beharreko pausoez aritu zaigu.
AEKren Ipar Euskal Herriko koordinatzaile berria zaitugu.
Ofizialki otsailean hartu nuen postua, Jakes [Bortairu] azken koordinatzaile izandakoarekin bospasei hilabeteko transmisio fase bat burututa. Informazio anitza eta zabala bazuen transmititzeko, jakinik gainera AEK ez dela erakunde tipia. Irailaren lehenean joan zen erretretara eta orduz gero nabil koordinatzaile bakar gisa.
Nola doa?
Ongi. Korrikaren antolaketarekin hasi nintzen, goxoa eta interesgarria izan zen. Jakes joan ondotik duda fase bat ukan nuen, erreferentea joan eta bakarrik izate horrengatik. Sartze kanpaina betean gainera! Azkenean transmisioa ongi egin da eta erran nezake sartzea ongi pasa dela. Geroz eta hobeto nago postuan, gaiak geroz eta hobeto menperatuz. Kanpotik ezagutzen nuen mundu bat barnetik deskubritzen nabil poz eta interes handiarekin.
Zerk motibatu zintuen postu horretara?
Garaian langabezian nintzen baina aitzin horrelako lan bat nuen, Hegalaldia elkartean. Nahiz eta animalien artatze arloan izan, proiektuen koordinazio eta jendeen kudeaketaren ardura nuen. Horretan plazer hartzen nuen eta jakin nuenean AEK-k koordinatzaile bat behar zuela, hitz egitera hurbildu nintzaion Jakesi, xehetasun gehiago ukan nahian. Pertsonalki, bizitzan erronkak eramatea maite dut, gauza berriak deskubritzea; lanpostu horrek hori eskaintzen zidan. Euskararen inguruan izateak, euskaraz lan egiteak ere bazuen garrantzi handia.
Nolakoa da Ipar Euskal Herri mailako gau eskolen mapa?.jpg)
Hamabost bat gau eskola ditugu hiru probintzietan hedaturik, aurten 1.100 ikaslerekin, hots, azken urteetako batez bestekoan mantentzen gara. 50 bat langileko ekipoa dugu, boluntario eta guztiak kontutan harturik urtean zehar 80-90 langile izaki orotara. Gau eskolez gain, Xede eta 6H formakuntzak ere baditugu, sail profesionalekoak izaki horiek. Xeden erakunde publikoetatik etorritako langileak dira eta 6Hn lan bilaketan edota sail aldaketan direnak.
Garrantzi handikoak azken bi horiek ere.
Ipar Euskal Herria euskalduntzeko eta eremu profesionalean euskaldun hiztunak ukateko bidean biziki garrantzitsua da. Helburua ez dugu euskara irakastean bakarrik, erabilera ere landu eta azkartu nahi dugu. Xede duela hamabost urte sortu genuen eta aurten 180 ikasle biltzen ditu, 6Hn berriz 35 bat dira. AEKren erronka nagusietarikoa dugu doakotasunarena. Sail horiek horretara laguntzen dute, sail profesionalean diren dirulaguntzak bideratzen ditugulako.
Erabilera aipatu duzu. Ipar Euskal Herriko testuinguru linguistikoa nolakoa ikusten duzu?
Geroan ukanen dugun erronkarik handiena erabilera dugu. Euskal hiztunak sortzen badakigu, baina ikasle izatetik euskaldun aktibo izaterako salto horretan dugu erronka, gainditu ez duguna nik uste. AEK-k badu bere zeregina, baina gizarte guztiak eta oroz gainetik instituzioek eta politikoek dute zeregin handia. Euskarari zor zaion tokia eman behar zaio administrazioan zein karrikan, normalizazio egoera batera iritsi arte.
Erabileraren arora heltzeko zein dira ezinbesteko osagaiak?
Ez naiz instituzioan ordez mintzatuko baina euskararen ezagupena ezinbestekoa dugu, ofizialtasuna ez bada, behintzat koofizialtasun egoera behar dugu, zeinetan euskarak bere lekua duen, administrazioetan, eskoletan, bide seinaleetan, karrikan.
Ezagupenik gabe bizirik dirau euskarak Ipar Euskal Herrian.
Gure arteko gizarteari esker, hau da, herri mugimendua deitzen dugunari esker, azken urte eta hamarkadetan izandako lan eta borroka guztiei esker. Horrek gaitu gaur egun dugun egoerara arte eraman. Instituzioek lekukoa hartu behar badute ere, gizarteak beharko du lan hori akuilatzen eta indartzen segitu. Gizarte osoaren beharra izanen du euskarak.
Instituzio eta herrigintzaren arteko elkarlanerantz goaz geroz eta gehiago. Zerk segurtatuko digu elkarlan emankor bat?
Demagun, Euskaraldiak arrakasta polita lortu zuen eta bide horretatik segitu behar dugula uste dut. Momentukoz hamar-hamabost egun artean dugu, baina 365 egunez behar genuke ukan. Hori dugu helburu eta horretan ari gara instituzio publikoekin bilduz, politika berriak sortuz. Guk badugu terrenoko ikuspegia, haiek terrenotik heldu diren ideiak eramateko, bozkarazteko eta gauzatzeko indar politikoa. Duela hogeita hamar urte mahai baten inguruan jartzea ezinezko bazitzaigun, gaur egun posible dugu eta hori baikorra da. Baikorki ikusi behar dugu geroa... badugulako zer egin!
Beharra alde batera utzirik, zu baikor zara?
Bai. Nire filosofia ere bada beti aurrera begiratzea, erronkak lortuko direla pentsatuz. Baikorra izan behar da. Noski, errealista ere bai, badakigulako ez dela dena arrosa eta polit.
“Ingurumena eta bioaniztasunari buruzko ikasketak bukatu, bidaiatu eta ondotik aurkeztu zitzaidan Hegalaldia-n [bizitza basatia babesten duen elkartea] lan egiteko aukera. Orduan ezagutu nuen elkarteen mundua eta gustura nabil horretan. Dauzkan erronka guztiekin badu bere edertasuna, nahiz eta zaila ere izan. Pertsonalki badakigu ez dugula nagusi batentzat lan egiten, helburu edota zentzu batentzat gabiltza. Bizitzari zentzu bat ematen dio... Horretan laguntzen du behintzat”.
"Euskara eta euskal literatura, programaketatik ikasgelara" jardunaldian parte hartu zuen Katixa Dolhare Zaldunbidek. Seaskak eta UEUk antolatu Udako Ikastaroen barne. Bere problematikak horiek ziren: Zer leku du literaturak hezkuntza programetan eta nola landu euskal... [+]
Iñaki Iurrebaso soziolinguistak euskararen egungo egoeraren argazkia egin du Baionan iragan zen Hizkuntz politikari buruzko ikastaroan, muga-gaindiko ikastaroen kari.
Mugaz gaindiko uda ikastaroak abiatu dira astelehen honetan ostiralera arte irauteko Baionan eta Hizkuntza Politika berrirako urratsak Ipar Euskal Herrian aztertuko da.
Aspaldiko aldarrikapena onartu du Frantziako Gobernuak: laborantza lizeo pribatuetan formakuntza elebidunak eskaini ahal izango dira, “esperimentazio pedagogiko” gisa, alegia frantsesez bakarrik ez, euskaraz ere irakatsi ahalko da. Donapaleun eta Hazparnen baliatuko... [+]
Euskararen biziberritzea Ipar Euskal Herrian jardunaldia antolatzen du ostiral honetan Baionan Euskaltzaindiak. Euskararen alde egiten dena eta ez dena eztabaidatzeko mementoa izango da. Eragileak eta politikariak bilduko dira egun osoan.
Laborantza lizeoetan tokiko hizkuntzetako irakaskuntza sailen sortzea eztabaidatua izan da frantses legebiltzarrean. Legearen zuzenketa proposatu du Iñaki Etxaniz legebiltzarkideak.
Berrogei argitaletxe eta diskoetxe, horietarik bederatzi berri, eta 120 salmahai bosgarren Ziburuko liburu eta disko azokan. Ekainaren lehenean ospatuko dute Baltsan elkarteak eta Argia hedabideak
Herribiltza taldeak joan den ostiralerako egindako deialdian, Baionako suprefeturaren hormetan egin zuten tindaketa bost lagunek. Horien artean zegoen Gorka Torre; komisarian eduki du Poliziak 24 orduz, eta irailean epaituko dutela jakinarazi diote astelehen goizean.
Nola ezar euskara, gal-bidean, ahal-bidean eta zabal-bidean? Galdera horri ihardukitzen entseatuko da Mattin Irigoien Zabalik elkarteko kidea, ostegun honetan eskainiko duen mintzaldian.
Matriarkatuaz doktore tesia egina da Anne-Marie Lagarde eta, gurean, gaiari buruzko espezialista egina da. Batean prima, bestean kadet, gure herrietako matriarkatua zertan zen deskribatu eta interpretatu digu, munduan diren formula matriarkalen berri emanez, eta bere historia... [+]
Hirugarren urtez Xiberoako ikastolei bultzada emanen die Tulalaika bestak.
Aitzinkontua ez emendatzea bozkatu du Euskararen Erakunde Publikoak. Iazko bera izanen da, lau milioi t'erdi inguru. Horrek Euskalgintzako hainbat sektoreren kexua piztu du, eta EEPren izatea zalantzan jarri dute, gaur egun, tresna baliagarria ez delakoan. Hur Gorostiaga... [+]