Errudunak, berriz ere
Duela hamabi bat urte irakurri nuen Spencer Weart zientzialariaren Beroketa globalaren aurkikuntza (The Discovery of Global Warming) liburua, artean gai hori hasia zenean protagonismoa hartzen batzuen (txoropito batzuen, orduan, askoren ustez) elkarrizketetan. Konbentzitu egin ninduen, adiskide batzuei pasatu nien. Liburu hura irakurtzera eraman ninduena Pirinioetako glaziarren egoera izan zen: mendizaleok ikusi ahal izan dugu, gure garai historikoan eta neurtzeko tresna sofistikatuen beharrik gabe, begi hutsez, alegia, Aneto, Russell edo Vignemaleko glaziarrak nola joan diren urritzen, txikiagotzen eta are desagertzen ere urtez urte.
Alabaina, aldaketa klimatikoa benetan gertatzen ari dela seguru-seguru jakiteko azken froga El Pais-en aurtengo abuztuko editorial batek eman zidan (abuztuaren 9koa). Editorial hartan, munduaren alde honen jabeen bozeramailea den egunkariak gu guztiok –bai, zu zeu, irakurle; ni neu, zure lankidea, kaletik doan hura...– egiten gintuen aldaketa klimatikoaren erantzule: “Gizarteak onartu duelarik aldaketa klimatikoa benetakoa dela, errua bota die industria energetikoari, Amazonia, bioerregaia lortzeko, soiltzen duten enpresari harrapakariei eta beste hainbat susmagarriri (…) Eta hori egia da, baina historiaren erdia baino ez da. Beste erdia erantzukizun indibiduala da, munduko biztanle bakoitzari dagokiona”. Ulertu dut mezua: “Mundua erremediorik gabe izorratuta dago, bai horixe, baina errua ez da gurea, errua zuena da”. Munduaren alderdi honen jabeak erruak besterenganatzen hasten badira, zer besterenganatu badagoen seinale.
Esaten zuten, ba, garai bateko kapitalistek: aseezinak gara. Baina urtero itsasora doazen ez dakit zenbat milioi tona plastiko horien erantzule nagusia naiz, supermerkatura joan eta plastikoz bildutako gurdi bete produktu besterik eskaintzen ez badidate? CO2-ren isurketen errudun nagusi, publizitateak minuturo denetarik kontsumi dezadan matxakatzen banau? Abuztu minean Hego Afrikako laranjak saltzen badizkidate? Enpresari harrapakariek eta gizabanakook ez ezik, politikariek, legeak egiten dituztenek, alegia, ez dute erantzukizunik honetan guztian?
Neurriak hartu behar dira, jakina; baina inork ez du bizarrik hartu behar diren neurriak hartzeko, gure munduaren eta bizimoduaren goitik beherako aldaketa lekarketelako.
Ausaz, goitik behera aldatutako mundu horretan leukakete aukeraren bat katalanek, Nafarroako euskarak eta zuntz optikozko sare publikoa nahi dutenek. Gaurkoan, inork edo ezerk edukiko al du?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Danimarkatik iritsi zaigu berria: 400 urtez estatuak eskainitako zerbitzua etengo du PostNord enpresa publikoak, eta eskutitzak banatzeari utziko dio 2025 urtea amaitzean. Gobernuak adierazi du enpresa publikoak negozioa paketeak banatzera bideratuko duela. Bi arrazoi eman ditu... [+]
“Hondakinik ez platerean!”. Hori zen kontsigna gure txikitako otorduetan. Janariak zeozer sakratu bazukeen, batez ere ogiak; lurrera erori eta, jasotakoan, musua eman behar zitzaion. Harik eta adin zozoan mamia baztertzeko moda etorri zen arte, lodiarazten zuelakoan... [+]
Zenbait estatistikak berretsi dute begiak hondar urteotan ikusten ari zirena: gimnasioak (eta estetika-zentroak eta nolako-edo-halako-terapia eskaintzen duten negozioak) nabarmen ugaldu dira gurean. EITBk plazaratutako datu bat emateko: EAEn 2010-2019 urteen bitartean, zazpi... [+]
Topatu eta topa! Tipi-tapa, elkarrekin ekin eta, bidea, eginean egin aurrera. Mahaiak, aulkiak, koadernoak eta boligrafoak, platerak, konfidentziak, tragoak eta ahotsak, eskuak, ideiak eta barreak, borrokarako besarkada gozoak. Txistulariak bileran, erraldoiak lasterka eta... [+]
Hezkuntzari buruzko legediak, Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundearen eta planetako jaun eta jabeen aginduei jarraituz, ikasleek ikasketa etapa bakoitzaren amaieran “irteera-profil” jakin bat izatea bilatzen du. Ez pentsa profila zerbait itxia eta bukatua... [+]
Martxoaren 14an Donald Trumpek agindu exekutibo bat sinatu zuen, hainbat berri agentziak jasotzen duten diru kopurua asko murrizteko. Kaltetuetako bat United States Agency for Global Media (USAGM) izan zen eta, ondorioz, Voice of America (VOA), Radio Free Europe/Radio Liberty... [+]
Orain dela 20 bat urte, berrikuntzaren inguruan master bat egin nuen. Bertaraturiko gonbidatu batek esan zigun gizakion historian berrikuntza teknologikoaren eragile handiena gerra izan zela. Gerra, halaber, eragile handia da botere harremanen berrikuntzan.
Berrikuntzaz ari... [+]
Zer esango zenioke Palestinako aktibista bati aurrez aurre izango bazenu? Ni mutu geratu nintzen Iman Hammouri nire herrian bertan aurkeztu zidatenean. Eskerrak andre nagusi bat gerturatu zitzaigula eta solaskide roletik itzultzailearenera pasa nintzela.
Palestinako Popular... [+]
Punto Bobo liburuaren irakurketan murgilduta, Itxaso Martin Zapirain egilearen Eromena, Azpimemoria eta Isiltasunak Idazten ikerketa lanean sentitu nuen egiazkotasun eta maila etikoarekin egin dut berriz ere topo. Eta hortaz, hara bueltatu. “Oihu izateko jaio zen isiltasun... [+]
Dirudienez, Euskal Herrian migrazioa arazo bilakatu da azken bi hamarkadetan. Atzerritarrez josi omen dira gure lurrak. Gure kultura arriskuan omen dago fenomeno “berri” horren ondorio. Lapurretak, bortxaketak, liskarrak… Bizikidetza arazo horiek guztiak... [+]
Azken hamarkadetan euskararen biziberritzeak duen erronka handienetakoa, euskararen ezagutzaren unibertsalizazioarekin batera, erabilerarena da. Askotan, gazteen euskararen erabileran jarri ohi dugu fokua, baita euskararen erabilerak izan duen eta izan dezakeen bilakaeraren... [+]
Gaur buruko minez iritsi naiz etxera. Ostiral iluntze hotz bat da; ez du euririk ari, baina haizeak bota ditu lurrera bi kontainer eta korapilatu dit ilea. 23:39 dio telefonoak. Lagunekin afaldu dut gure ostiraleroko tabernan. Barre asko-asko egin dugu, eta bihotza bete-beteta... [+]