Zart! Komikia zarta bat da airean. Zartako bat zuzentasunari, homogeneotasunari, asperdurari. Zartadura bat da irudimenean, zartagailu bat esku artean. Zart! Zartadatik bezainbeste izaten du ikusezinetik, ordea, letren munduan, bigarren mailako literaturatzat edota genero frikitzat hartua maiz.
Alabaina denok irakurri izan ditugu komikiak noiz edo noiz, denok geratu gara harrapatuta binetetan zehar sortzen diren istorio ezinezkoetan, bere sinpletasunean erakusten digun egia handi horretan, zaplasteko batez aurpegiratutako kontraesanean. Haustura bat da gure buru karratuetan. Zart! Leherketa, haustura, zaplasteko horren indarra jaso nahi izan dute Nafarroako Komikiaren Azokaren X. edizioan, eta hori dela eta argitaratu dute izen bereko fanzinea 30 ilustratzaile eta komikigileren artean.
Irudia eta hitza du, beraz, oinarri Komikiaren Azokak. Bien arteko harremanaz eta Nafarroan izan duen bilakaeraz mintzatu ziren Ziudadelako Mistoen eraikinean Maite Mutuberria, Jesús Sotés, Liébana Goñi eta Joaquín Serrano marrazkilari nafarrak. Kike Infamek gidatuta eta euren esperientzia pertsonaletatik abiatuta, Nafarroako komikigintzari eta ilustrazioari errepasoa eman zioten 1960ko hamarkadatik hasita.
Joaquín Resano historikoak heldu zion lehen garai horri, komikigintzak pentsamendu kontserbadoreari kontra egin eta erregimen frankistan arrakalak irekitzeko nola balio zien azalduz. Fanzineen loraldiak ere hartu zuen tartetxo bat. Eta ez da gutxiagorako, Resanok Pedro Oses eta Simonidesekin batera Hamelin fanzinearen 1.500 bat ale saltzen baitzituen Iruñean garai hartan. Fanzinea landu du bereziki Liébana Goñik, Resano baino gazteagoa den arren. Autoedizioaz eta kolektiboan egindako publikazioez hitz egin zuen iruindarrak. Maite Mutuaberriak eta Jesús Sotések, ordea, ilustrazioan dihardute komikigintzan baino gehiago. Album ilustratuen garapenaz, eta idazle eta ilustratzaileen tandemaz aritu zen Mutuaberria, Lohia, bere azken lan pertsonala, aurkeztu aurretik. Sotések, berriz, betidanik marraztu arren, argitu zuen duela gutxi arte ez zuela argitaratzeko eta hortaz bizitzeko apustua egin, eta maila lokalean lanik aurkitu ezean, kanpoko agentzietan bilatu beharrak dakartzan ondorioez mintzatu zen.
Ibilbide pertsonalez gain, istorio ilustratu baten sorkuntza prozesua izaten da sarri harrigarriena egiten zaiguna izaki hilkor ez-marrazkilarioi. Sekretu horiek deskubritzeko aukera ere egon zen, lustratzaileek euren karpeta eta koadernoak zabaldu baitzizkieten entzuleei. Istorio baten hastapena lau marratan dagoela erakutsi, eta forma nola hartzen doan ikusteko. Artisten burua zabaldu eta bertan sortzen diren ideia, burutazio, zirriborro eta bestelako piztiak pare-parean izateko aukera paregabea izan zen. Bakoitza bere estilo, metodo eta materialarekin, bakoitza bere biluztasun eta lotsarekin.
Bildumako azken alea izango dela jakinarazi dute: lehenbizikoa Ni-ari buruzkoa izan zen, eta bigarrena Zu. Bigarren hura bezala, autoedizioan kaleratu du honakoa ere.
Ño komikiaren testuen egile Miren Artetxe eta Eli Pagola, eta Maitane Gartziandia ilustratzailea Bilboko La Sinsorga kulturgune feministan (Askao Kalea, 9) izango dira gaur, arratsaldeko 19:00etan, haien lanaz hitz egiteko.
Azaroaren 17an eta 18an izango da, ostiralez eta larunbatez, Hernaniko Atsegindegi plazan
Testuak: Eli Pagola eta Miren Artetxe
Ilustrazioak: Maitane Gartziandia
Argia, 2023
------------------------------------------------------
Komikia hasi aurretik eta amaitu ondoren bai azal eta kontrazalean, bai tapa eta barruko tapetan informazio... [+]
Maitane Gartziandia, Eli Pagola eta Miren Artetxe egileek komikiaren lan prozesua eta mamia azalduko dituzte Kulturarteko Plaza Feministan irailaren 28an, komikiaren marrazki originalez lagunduta. Urriaren 5ean Iruñeko Laban aurkeztuko dute beren lana egileek.
Tiza elkarteak antolatuta, Nafarroako Komiki Azokaren XVI. edizioa egingo da gaur hasita hilaren 24ra arte, Iruñea eta Lizarrako hainbat lekutan. Mahai-inguruak, tailerrak, bisita gidatuak, erakusketak, topaketak artistekin, auto-edizio eta bigarren eskuko azoka... [+]
Biga (5 liburu)
Gidoia: Romain Pujol
Ilustrazioak: Vincent Caut
Astiberri
----------------------------------------------------
Hamaika ipuin irakurri dizkiegu etxean zazpi eta bederatzi urteko seme-alabei, eta esango nuke sekula ez ditudala hain engantxaturik... [+]
Anker
Gidoia: Gregorio muro harriet
Ilustrazioak: Alex Macho
Kolorea: Garluk Aguirre
Harriet, 2023
2019ko urtarrilean dago kokatuta Anker komikia. Errusiako lurraldeetan, Txina eta Ipar Koreako mugetatik gertu. Bertan, Siberiako basoak soiltzen ari diren mafiak... [+]
Hector German Oesterheld (1919 -1978) gidoilari eta Francisco Solano López (1928 –2011) marrazkilari argentinarrek sortu zuten El Eternauta komiki klasikoa 1957etik 1959ra bitartean, telebistaren eragina txikia zenean, eta komikiaren ospea eta harrera, aldiz,... [+]
Emakume bertsolarien esperientziak erdigunean jarrita, bertso saio baten bueltan gerta daitezkeen hamar eszena jaso dituzte Ño! komikian (ARGIA, 2023) Maitane Gartziandia ilustratzaileak eta testuen egile Miren Artetxek eta Eli Pagolak. Mamuak, trabak, heldulekuak eta... [+]
1929ko krakaren aurrean herritarren aldartea altxatzeko asmoz sortu ziren lehenengo komiki liburuak AEBetan. Gidoilariek eta marrazkilariek ez zeukaten beren lan eskubideak defendatuko zituen superheroirik ordea.
Ziburu da Durango berria. Txikian. Baina hori da maite dugun formatua ere. Abendu hasierarako hamaika idazle eta musikari izan ohi dira lan berriak kaleratzen dituztenak, baina bada ekainaren lehen asteburua ere kontutan hartzen hasi denik. Ño! komikia aurkeztuko dute... [+]
Irati filma egiteko inspirazio iturri izan den izen bereko komikia aurkeztu dute gaur Koldo Mitxelena Kulturunean. Irati komikia, izatez, duela urte asko sortu zuten Juan Luis Landak eta Joxean Muñozek, gaztelaniaz. Orain, ordea, euskaraz ere irakur daiteke, Erein... [+]