Urriaren 13an ospatu dute laugarren urtez Gatzaren Eguna Leintz-Gatzagan. Gatzaren ekoizpenari erabat lotua egon da herriaren historia, eta oraindik ez du etenik lotura horrek. “Gaur egun Udalak gure inguruan gatz kulturaren hedapena egiteko konpromisoa hartua dauka”, azaldu digu Aitor Larrañaga Artetxe Landa Garapenerako teknikariak. Hiru ildo dituzte hedapen hori bultzatzeko: Gatzaren Museoa, martxan berriro jarri duten gatz ekoizpena eta Gatzaren Eguna.
Jarduera berreskuratzeko apustua
“Erromatarren garaikoak dira hemengo gatz ustiapenari lotutako lehen idatziak, baina guk uste dugu askoz lehenagotik datorrela ustiapena”, dio Larrañagak. Herriko fabrikan gatza ekoizteari 1970. urte inguruan utzi zitzaion, eta hogei bat urte beranduago, 90eko hamarkadan Udalak fabrika zaharra erosi eta berritzeari ekin zion. “2000. urte inguruan fabrika zaharra museo bezala hasi zen funtzionatzen”. Gaur egun bisita gidatuak antolatzen dituzte bertan, gatzaren kultura zabaltzek.
Gatzaren ekoizpenak 40 urte inguruko etena izan ondoren, duela urte gutxi berriz ere gatza ekoizteari ekin dio Udalak: “Mahairako gatz gourmeta egiten dugu, jada Gipuzkoan barrena salgai dagoena. Aurrera begira Euskal Herri osora zabaltzeko asmoa dugu”, dio teknikariak. Txikia da ekoizpena, baina gatz kultura hedatzeko baliagarria dela uste dute. Ekoizpen modua ere berezia da oso: Iberiar penintsula osoan toki bakarra da gatza eguzkiarekin izan beharrean su egurrarekin berotuta ekoizten dena.
Gatzaren eragina, lur gainean nahiz azpian
Produktu ekologikoen eta artisauen azokak, tailerrak edota Gatzaren Museoan bisita gidatuak izan dituzte aurtengo Gatzaren Egunean, aurrekoetan bezala. Egon da nobedade berezi bat, ordea, aurtengoan: EHUko geologia departamenduko kideekin eta Jakoba Errekondorekin gatzaren paisaia ezagutzeko aukera izan dute hurbildutakoek, bai lur azpitik eta baita lur gainetik ere.
“Ur gazidun iturburu hori nolakoa den azaldu digute geologoek, nolako gatz pilaketa eta mineralak dauden bertan. Errekondo, berriz, gatz ekoizpenak sortu duen paisaiaz aritu zaigu”. Leintz Gatzagako lurren %80 publikoa da, gatza su egurrarekin ekoizten zutenez egurra beharrezko zutelako. “Publikotasun hori gaur arte iritsi da, eta horrek esan nahi du basoaren kudeaketa ere beste era batekoa izan dela: pinu gutxi dago eta hostozabalez osatutako bertako basoa da nagusi”.
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]