Sezesioak potentzien tresna gisa

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Estatuen sorrerak egintza geopolitikoak dira, horregatik, lurralde baten independentzia “erabakitzeko eskubidea” ez da existitzen era abstraktuan. Ekintza politikoa da eta batzuetan herrien askatasuna bultzatzeko balio dezakeen bezala, beste batzuetan herriak zatitu, neutralizatu edota konkistatzeko izan daiteke nazioarteko potentzien mesedetan.

Uda honetako berrien artean, erabakitze eskubidearen erabilpen interesatuen hiru adibide izan ditugu. Abuztuan Hego Osetiako Errepublikak, de facto errusiarren babes militarrarekin Georgiatik sezesionaturiko lurraldea, bere mugak apur bat hegoaldera mugitu eta zenbait kilometro hesitu ditu. Osetiarrak (jatorri iraniar nomada) Erdi Aroan Iparraldeko Kaukasora iritsi ziren. Konkista batzuei esker noizbehinka Hegoaldeko Kaukasoko lur txikiren bat eskuratu eta populatu zuten. Halere, herri gutxi batzuetan ez ziren gehiengoa izan XVII. mendera arte. Orduan Georgiako erregeak gonbidatu zituen lurralde georgiar horietan bizitzera mugak defendatu eta nekazaritza garatzearen truke. Hego Osetia eskualdea Sobietar Batasunak erakundetu zuen 100.000 biztanle ingururekin (%70 eskas osetiarrak). Egun independentea da arazo geoestrategiko handia sortuz Georgiari: alde batetik, Kaukasoko mendien muga naturala apurtzen du iparraldetik Errusiako armada hegoaldera ekarriz; eta bestetik, herrialdearen mendebaldea eta ekialdea bereizi egiten ditu mugikortasuna zailduz. Ondorioa da Georgiaren normalizazioa eta garapen burujabea oztopatuta daudela.

Onartuko bagenu
Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete

AEBak eta Frantzia antzeko jokaldia egiten ari dira Siriako nazionalista kurduekin. Kurduak (jatorri iraniar nomada) Sirian agertu ziren X. mendearen bueltan gutxiengo etniko gisa. Gauzak aldatu ziren otomandar lurraldeetan armeniarren eta asiriarren aurkako genozidioaren ostean, kurduek turkiarren esanetara gauzatu zuten sarraskia eta egun Kurdistan bezala ezagutzen ditugun lur asko dira XX. mendeko lehen genozidioa bezala ezaguna den horri esker eskuratutakoak. Baina, Erresuma Batuak eta Frantziak Siria zatitu ostean, herrialde horren muga berrien baitan utzi zituzten kurduen gehiengoko herrixkak bakan batzuk baino ez ziren. Halere, Turkiatik ihes egin zuten kurdu errefuxiatu hainbat uholde iritsi ziren Siriara XX. mendean, horrek Siria iparraldeko demografia aldatu zuen zenbait herritan kurdu gehiengo berriak sortuz. Hauetan oinarrituta, Mendebaldeak Ipar Siriako Federazio Demokratikoa bultzatu du gehiengo kurduko lurraldeetan eta konkistatutako gehiengo arabiarreko lurraldeetan. Estrategia honi esker, Mendebaldeak Siria zatitu du eta bere bideragarritasuna zalantzan jarri, herrialdearentzat ura eta petrolioa bezalako baliabide ezinbestekoak bahituz. AEBek eta Frantziak base militarrak jarri dituzte eta udako AEB-Turkia akordioaren ostean, turkiarrek Iparraldeko Siriako eremu mugatu batean patruilatuko dute ere bai.

Azkenik, Hong Kong dugu. Mobilizazio biolentoek aldarrikapen independentistak egin dituzte herrialde anglosaxoien interes geopolitikoen zerbitzura, hau da, Txina molestatze aldera. Manifestariek Erresuma Batuko kolonia garaiko eta AEBetako banderekin protestatu dute. Besterik gabe onartuko bagenu Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
2024-07-17 | Gorka Menendez
Zenbateraino izan behar dira txikiak nekazari txikiak?

Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]


Euskaldunak

Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]


2024-07-17 | Iñaki Barcena
Ekofaxismoa al datorkigu?

Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]


Defendatu behar duguna

Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]


2024-07-17 | David Bou
Agur esaten ikastea

Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]


Teknologia
Euskalgintza digital kritikoa

Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]


2024-07-17 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Hemengoa

Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]


Materialismo histerikoa
Txatarra

Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]


Meaka-Irimo bizirik!

Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]


Eguneraketa berriak daude