Sezesioak potentzien tresna gisa

Estatuen sorrerak egintza geopolitikoak dira, horregatik, lurralde baten independentzia “erabakitzeko eskubidea” ez da existitzen era abstraktuan. Ekintza politikoa da eta batzuetan herrien askatasuna bultzatzeko balio dezakeen bezala, beste batzuetan herriak zatitu, neutralizatu edota konkistatzeko izan daiteke nazioarteko potentzien mesedetan.

Uda honetako berrien artean, erabakitze eskubidearen erabilpen interesatuen hiru adibide izan ditugu. Abuztuan Hego Osetiako Errepublikak, de facto errusiarren babes militarrarekin Georgiatik sezesionaturiko lurraldea, bere mugak apur bat hegoaldera mugitu eta zenbait kilometro hesitu ditu. Osetiarrak (jatorri iraniar nomada) Erdi Aroan Iparraldeko Kaukasora iritsi ziren. Konkista batzuei esker noizbehinka Hegoaldeko Kaukasoko lur txikiren bat eskuratu eta populatu zuten. Halere, herri gutxi batzuetan ez ziren gehiengoa izan XVII. mendera arte. Orduan Georgiako erregeak gonbidatu zituen lurralde georgiar horietan bizitzera mugak defendatu eta nekazaritza garatzearen truke. Hego Osetia eskualdea Sobietar Batasunak erakundetu zuen 100.000 biztanle ingururekin (%70 eskas osetiarrak). Egun independentea da arazo geoestrategiko handia sortuz Georgiari: alde batetik, Kaukasoko mendien muga naturala apurtzen du iparraldetik Errusiako armada hegoaldera ekarriz; eta bestetik, herrialdearen mendebaldea eta ekialdea bereizi egiten ditu mugikortasuna zailduz. Ondorioa da Georgiaren normalizazioa eta garapen burujabea oztopatuta daudela.

Onartuko bagenu
Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete

AEBak eta Frantzia antzeko jokaldia egiten ari dira Siriako nazionalista kurduekin. Kurduak (jatorri iraniar nomada) Sirian agertu ziren X. mendearen bueltan gutxiengo etniko gisa. Gauzak aldatu ziren otomandar lurraldeetan armeniarren eta asiriarren aurkako genozidioaren ostean, kurduek turkiarren esanetara gauzatu zuten sarraskia eta egun Kurdistan bezala ezagutzen ditugun lur asko dira XX. mendeko lehen genozidioa bezala ezaguna den horri esker eskuratutakoak. Baina, Erresuma Batuak eta Frantziak Siria zatitu ostean, herrialde horren muga berrien baitan utzi zituzten kurduen gehiengoko herrixkak bakan batzuk baino ez ziren. Halere, Turkiatik ihes egin zuten kurdu errefuxiatu hainbat uholde iritsi ziren Siriara XX. mendean, horrek Siria iparraldeko demografia aldatu zuen zenbait herritan kurdu gehiengo berriak sortuz. Hauetan oinarrituta, Mendebaldeak Ipar Siriako Federazio Demokratikoa bultzatu du gehiengo kurduko lurraldeetan eta konkistatutako gehiengo arabiarreko lurraldeetan. Estrategia honi esker, Mendebaldeak Siria zatitu du eta bere bideragarritasuna zalantzan jarri, herrialdearentzat ura eta petrolioa bezalako baliabide ezinbestekoak bahituz. AEBek eta Frantziak base militarrak jarri dituzte eta udako AEB-Turkia akordioaren ostean, turkiarrek Iparraldeko Siriako eremu mugatu batean patruilatuko dute ere bai.

Azkenik, Hong Kong dugu. Mobilizazio biolentoek aldarrikapen independentistak egin dituzte herrialde anglosaxoien interes geopolitikoen zerbitzura, hau da, Txina molestatze aldera. Manifestariek Erresuma Batuko kolonia garaiko eta AEBetako banderekin protestatu dute. Besterik gabe onartuko bagenu Hong Kongeko herritarrek bakarrik erabaki dezaketela beraien etorkizun politikoa, kolonialismoa, horren ondorioak eta erabilpena justifikatuko genituzke. Normalizatuko bagenu inperialismoak diruz erosi ditzakeela hiriak, herrialde subalternoak oraindik eta gehiago zatituko lituzkete.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Hezkuntza sailari

Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.

Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]


2025-01-29 | Aramaixo Bizirik
“Itsaraz” zentral eolikoaren kontrako ingurumen txostenaren balorazioa

Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]


Teknologia
Estetikoa

Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]


Industria politikak: noren erreminta?

Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]


Nortasuna

Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]


Gurasotasun baimena

Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]


2025-01-29 | Andrea Bartolo
Gerra inperialistari gerra

Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]


2025-01-29 | Cira Crespo
Ez esan kolonizazioa

Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]


2025-01-27 | Aritz Arrieta
Euskaldun harrera herria?

Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]


Ez ditzala diruaren hotsak bonben burrunbak isildu

Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]


Euskararen herria harrera herria

Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.

Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]


Glutamatozko grebak

Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.

Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]


Teknologia
Bizitza sistemak

Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]


2025-01-22 | Ula Iruretagoiena
Lurraldea eta arkitektura
Erosoa

Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]


Eguneraketa berriak daude