No eta to 150 zuhaitz
Zuhaitz-zalea al zara? Espainiaren menpeko euskal herritarra bazara, 150 zuhaitz dagozkizu. Zuhaitz kopuru hori dugu gure basoetan, buruko, 2015ean Madrilgo Gobernuak egindako inbentarioaren arabera. 425 milioi zuhaitz bizi da lau lurraldeetan. Erdia baino gehiago Nafarroan, 240 milioi; Araban 81 milioi, Bizkaian 55 milioi eta Gipuzkoan 49 milioi. Orduko biztanlegoaren arabera, nafar bakoitzari 376 zuhaitz zegozkion, arabar bakoitzari 253, gipuzkoarrari 69 eta bizkaitarrari 49. Bataz beste 150na zuhaitz.
Kopuru absolutuen alderantzizkoa da lurraldekako basoaren okupazioa, dagozkigun zuhaitz horiek hartzen duten lurraren proportzioa, alegia. Basoak lurraldearen proportzio handiena, erdia baino gehiago hartzen du Gipuzkoan (%61) eta Bizkaian (%59). Erdia baino gutxixeago Araban (%46,5) eta proportzio txikiena Nafarroan du: Madrilen arabera %33 eta bertako gobernuaren arabera %43. Lurralde itsastarren proportzio horiek, Europako herrialde basotuenen artean jartzen dituzte.
Basoak oinarrizko hiru multzotan banatzen dira: baso naturalak, baso landatuak eta galeria basoak. Lehenak berez garatutako basoak direla pentsatzen da. Bigarrenak guk landatutakoak. Galeriakoak erreka, ibai eta errioen inguruko basoak dira, uraren alde banatan hazten diren zuhaitzek gaina hartuz osatzen duten tunel edo zulobide tankerako basoak.
Basoen beste banaketa zuhaitz tipologiaren arabera egiten da: hostozabalak, koniferoak, nahasiak... EAEko 2018ko datuen arabera hostozabalek basoaren %49,75 (194.929 ha) osatzen dute, koniferoek %45,46 (178.119 ha) eta eukaliptoek %4,78 (18.750 ha). Nafarroa Garaian hostozabalak basoaren %60 dira (853.683 ha), koniferoak %28 (437.937 ha) eta biak nahasian %12 (184.420 ha).
Zuri dagozkizun 150 zuhaitzak, non nahi dituzu, zein lurraldetan? Eta, zer motatakoak nahi dituzu, eukaliptoak, pinuak, izeiak, pagoak, urkiak, haltzak?
Kontu hauetatik kanpo utzi ditut Ipar Euskal Herriko ia 300.000 lagunak. Izan ere, bertako basoen datu zehatzak eskuratzeko ia erotzeraino muturra sartu dut batean eta bestean, baina alfer alferrik. Eta, zure iritziz, Iparraldeko datuekin zuri eta niri dagokigun zuhaitz kopuruak gora edo behera egingo luke?
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
UNESCOk Munduko Biosfera Erreserben Sarea zabaldu du hamaika izendapen berrirekin, horien artean da Iratiko Oihana. Astearte honetan jaso dute diploma Zaraitzu eta Aezkoa ibarretako presidenteek Ariben.
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
Barrikoteak, barrikak, bukoiak eta upelak bete berriak ditugu etxean sagar muztioz (Malus domestica). Makina bat beteko ziren, ipar eta hego, gure geografia guztian mahatsarenarekin ere (Vitis vinifera). Sagasti, mahastiko lanak eta dolare, soto, upelategi eta pitarretako lanak... [+]
Mugitzeko eta ibiltzeko zailtasunak dituzten 5 urteko bi ikasleri asteroko baso-eskola saioa egokitu zaie Irungo ikastetxean: muga eta beldur artean hasitako erronkak onura, garapen eta ikasketa handiak izan ditu. "Oso babestuta dauden ikasleak dira eta basoan aske uzteak... [+]
Odei Etxeberri Bimboire, Gorka Roca Torre eta beraien seme Oihan eta Miru buruaskiak dira elikaduran. Horretarako, aztertu behar izan dute gorputzak zer elikagai eta zein kopurutan behar dituen; horiek zein janaritan dauden; urtaro bakoitzean horiek denak eskuratzeko zer landu... [+]
Tolosatik abiatu eta Bedaion gora egin, Menditxiki aldera. Batean Bedaio, bestean Zarate, Gipuzkoako eta Nafarroako muga-mugan gara. Hantxe dira helburu ditugun lursailak, Itxitua eta Erlo, garai batean lahar, pagadi gaur egun: Gregorio Ugartemendia Zubillagaren basoa duzu.
Baso naturaletan estratu eta funtzio ezberdinak betetzen dituzten espezieak aurkitzen ditugu. Batzuek gaina hartuko dute, eta mende ugari bertan igaroko dituzte. Beste batzuek lehen urratsak emango dituzte, baso-kideengatik sakrifikatuko dira eta beraien gorpu ustelak sistemari... [+]
Lehen begi kolpean, ohiko artaldea dirudi argazkikoak, ezta? Bada, ez… ardi horiek suhiltzaile ere badira eta. Nafarroako Zunbeltz Nekazaritzako Test Guneak zerbitzu berria eta berritzailea jarri du martxan Lizarraldean: Arsue, edo artalde suhiltzaile estentsiboa... [+]
Urteak daramatzate Atxondoko Biezko baserrian bizitzen eta lanean Aner Garitaonandiak eta Oihane Lekunberrik. “Kaletarrak ginen gu, nik enpresa eta turismo ikasketak egin nituen, baina mundu hori ez zitzaidan gustatzen…”, azaldu du ekoizleak. Lekunberrik,... [+]
Baso jangarria edo oihan baratzea lantzen dute duela 14 urtetatik Odei Etxeberriak eta Gorka Torrek. Zuhaitzak eta barazkiak uztartzen dituen sistema honen oinarriak azaldu ditu Torrek Egonarria saioan, Mattin Jauregiren galderei erantzunez. Urte hauetan guztietan hainbat... [+]
Ekosistema askok itzulera gabeko puntuak dituzte, hau da, estresa maila berezi bat pairatuz gero –izan klima aldaketa, kutsadura edo kalte fisiko zuzenarengatik– desagertzen ahal dira, eta ekosistemak haien artean konektatuak izanez gero hurrenez hurren elkar... [+]
Bidaia hau hasi nuenean, ikuspuntu erromantikoz imajinatzen nituen baso jangarriak: zuhaitz artean ibili, fruitu goxoak dastatu, loreak usaindu... baina baso jangarriek badituzte arantza ugari ere, porrotak, erratak... Gaur, ikasketa politak eskaini dizkidaten porrot horietako... [+]