“Oihan isila erdi hila dagoen oihana da”
Jérôme Sueurekin solastatzea abereen arteko harmoniaz kontzientzia hartzea da, baita gizakion egoismoa berriro ere berrestea. Eko-akustikaren sortzailea, paisaia natural batetik ateratako soinuak biltzen eta aztertzen dabil. Emaitzak ez dira airosak: iragan hurbila arte genuen soinu paisaia aberats eta anitza pobretuz eta isilduz doa. Abereen arteko komunikazio-sistemaz, gizakion zarataz, bien arteko bateraezintasunaz hitz egin digu.
Oihanean sartu berri zara.
Jura eskualdean (Frantzia) izan gara, duela urtebete oihan batean instalaturiko magnetofonoen bila. Ordu laurdenero, minutu bat grabatu dugu. Datu meteorologikoak ere jaso ditugu eta oihanean soinuak zein distantziara hedatzen diren aztertu.
Eko-akustika ez da bio-akustika.
Bio-akustika bigarren mundu gerlaren biharamunean agerturiko eremua dugu, komunikatzeko soinua erabiltzen duten animalien jokamoldeak aztertzen dituena. Nola sortzen eta jasotzen duten soinua eta zein informazio komunikatzen duten. Azken urteetan eremu berri bat garatu izan dugu: eko-akustika. Ekosistema bere osotasunean hartuz, paisaia natural batetik ateratako soinu guztiez interesatzen gara, galdera ekologikoak mahaigaineratuz.
Aldaketa klimatikoaren ondorioek bultzaturiko alorra da?
Ez. Animalien joerei baino gehiago gai ekologikoei sentibera nintzelako garaturikoa da. Bio-akustika ikasirik, ekologiari buruzko galderak jorratzeko erabili nahi izan dut. Ekologiaren arloko lankideekin egindako elkarlanaren emaitza da. Noski, xede berdintsuak dituzten beste batzuk ere badaude munduan.
Bernie Krause bio-akustikalari ospetsuak errana: 50 urtez naturako soinuen %50 desagertu dira.
Ez dakit nondik atera duen zifra hori. Bere eskalako ikuspegi historikoa du baina datu zientifikoak eskas ditugu zifra hau baieztatzeko.
Argi dena da soinuak desagertzen ari direla.
Hori segur da. Espezieak desagertzen ari dira eta haiekin batera haien soinuak. Haien habitataren sustsipenari lotua da.
Benetako komunikazio sistemak dira.
Soinu horien bidez informazioak transmititzen dituzte. Txorien kantuen bidez, usu, bada arra naiz edo emea, ugalketarako prest naiz edo ez, hemen bizi naiz... Bospasei, gehienik hamar bat informazio pasarazten dituzte. Informazio horiek espeziearen biziraupenerako erabakigarriak dira, mutu bilakaraziz edo soinuak estaliz ez dute irauten. Ez dute gizakiok bezainbat informazio pasarazten, baina komunikaturikoa hil ala bizikoa dute.
Dialektoak dituzte.
Animalia batzuek, batez ere itsas-ugaztunek ala txoriek ezberdintasunak dituzte tokika: azentuak, dialektoak dituzte. Espazioan bakartuak izaki, arrazoi ezberdinengatik denboran bestelakotzen dira soinuak eta belaunaldiz belaunaldi pasatuak dira. Hori erranik ere, Parisko elur-txoria eta hego-ekialdekoa elkar gurutzatuz gero ulertuko direla uste dugu.
Harmonia osatzen dute.
Soinu ingurumena estrukturatua dutela ohartzen gara, frekuentzien araberakoa edota unearen araberakoa. Krausek adibide miresgarriak entzunarazi dizkigu. Ez gara kakofonia batean. Baina hor ere, ez da beti horrela, batzuetan soinuak gainjarriak dira eta ikertu beharra dago zergatik. Agian nahasmendu bat dago ingurunean.
Eta gizakia dator bere soinu inposaturikoekin.
Soinu asko ekoizten ditugu, animalientzako zaratak direnak. Ez dira estrukturatuak eta beste soinuak estaltzen dituzte. Animalien komunikazioak nahasarazten dituzte, estresarazten dituzte, nekarazten.
Egokitzapen joerak ba ote dira?
Bai baina mugatuak. Espezie batzuek kantuak errepikatuko dituzte, beste batzuek ozenago edo zorrotzago abestuko dute. Baina guzti horrek muga morfologiko eta fisiologikoak ditu eta kostu energetiko handia. Beste batzuek alde egiten dute.
Gure zarata eta animalien komunikazioa, biak batera ezin.
Gizakion soinurik ez izatea soilik izan daiteke onuragarria naturarentzat. Soinurik ez izatea larria da, erran nahi duelako ez dagoela kilkerrik, matxinsaltorik, txoririk, animaliarik. Oso larria da, oihanaren funtzionamenduan rol bat dutelako guztiek. Oihan isila erdi hila dagoen oihana da. Gertatu izan zait Portugaleko eukaliptus baso batean kausitzea; urrundik baso bat dirudi eta bertaratu eta ez dago ezer, ez dago soinurik, kulturarik ez dagoelako, monokultura delako. Isiltasunaz gain, soinu paisaiaren homogeneizazioa ere badaukagu.
Erran nahi baitu?
Orotako espezieak daude, nahiko toleranteak. Baina espezie berezituak ere badaude, elikadura edota bizitoki berezi bati arras loturikoak, eta haien habitataren desegitea hilgarria zaie. Azkenean, orotako espezie horiek gelditzen dira.
Lanbide politikoa duzue.
Alarma pizten gabiltzala erran daiteke. Herritar eta zientifiko gisa, kezkagarria da egoera. Baina gure ikerketa erabat objektiboa da, ageri denaren berri ematen dugu.
Nola irudikatzen duzu natura 2050 urtean?
Homogeneizazioa aurreikusten dut, espezie eta beraz soinu gutxiago eta maluruski geroz eta zarata humano gehiago. Erran bezala, Juran egon berri naiz. Genevako aireportua hurbil dute. Gure grabaketen %85 hegazkinen soinuz kutsaturikoa da. Ez dut uste joera hobetuz joango denik, alderantziz.
“Ttikitan animalien portaerek liluratzen ninduten, geroago berriz musikak. Maluruski ez nuen hezkuntza musikalik jaso eta ez naiz musikari, dolu handi bat izan da hau. Lortu izan dut hala ere nire pasioak eta ekologia juntatzen soinuaren bidez, eko-akustikari esker. Naturan izatea, soinuak hurbilpen zientifiko baina sensible baten bidez entzutea sekulakoa da. Pasiozko lanbidea dut”.
Lapurdiko hezegunea funtsezkoa da biodibertsitatearen biziraupenerako. Proposamena eremuan zabaldu dute eta Errobi inguruko sistema hidrauliko osoa barnean izango luke; Baionako, Angeluko, Basusarriko, Milafrangako eta Uztaritzeko Aturri ibaiaren ibaiadarrak, esaterako. Bost... [+]
Arboletako hostoak eroriak dira eta basoko lurra estalia dute. Lurraren eta hosto gorrituen artean, alabaina, sortzen da geruza fin bat, arreta gutxi jasotzen duena, baina espezie askoren biziraupenerako garrantzi handia izan dezakeena. Hezetasuna mantentzen du, zomorroak... [+]
Laborantza industrialak, urtegiek eta kutsadurak ondorioztaturiko "gaitzeko presioengatik" desagertzekotan dira ehundaka espezie. Bilakaera hori saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariak urtarrilaren 8an... [+]
Duela 180 milioi urte Pangea kontinentea zatitu zenerako ikasia zuen aingirak Thetis itsasoa zeharkatzen. Ordudanik kontinenteak mugituz joan dira, eta aingira espezieak ezberdinduz. Jatorrizko arbaso beretik bereizi diren 20 aingira espezieen artean, gurea da, ibai-aingira edo... [+]
Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]
Koloretsuak, distiratsuak, forma xelebre bezain ederrekoak diren heinean, nudibrankioek beste planeta batetik iritsitako izakiak dirudite. Itsas hondoko izaki biluzi hauek 1980ko hamarkadako gandorretako kolore biziak eta Parisko joskintzako izen handien moda arkitektonikoa... [+]
Urtezahar gauean petardo, bengala, traka, suziri eta bestelako gailu piroteknikoekin jolasean arituko dira asko eta asko aurten ere, horietako ez gutxi adin txikikoak. Eta errepikatuko dira istripuak, suhiltzaileen esku-hartzeak, eta burrunba gordin sufritzen duten ume, adineko... [+]
Elur faltak eski estazio ugari kinka txarrean jarri ditu, klima larrialdiaren ondorioz. Baina paisaiari eta naturari ahalik eta etekin ekonomiko handiena ateratzeko batzuen logikak hor jarraitzen du, eta goi mendietan musika festibal erraldoi eta garestiak antolatzea da azken... [+]
"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]
Urriaren 19an, Xiberoko Batzorde Sindikalak bozketa egin eta adostu zuen lurraldea "babesteko zaila den eremu gisa" (ZBD) izendatzeko eskaera abiatzea, otsoaren "arriskuari" aurre egitea helburu. Artaldeei eraso egin ez badie ere, artzainek otsoari tiro... [+]
Badira hainbat espezie arrandegietan beti egotera derrigortuak diruditenak. Haien arteko arrain batek dirdira berezia du, urrezko koroarekin begiratzen baikaitu: urraburuak (gazteleraz ere, ezaugarri berari men eginez, dorada-k). Ondoan haien artean anaiak diruditen sorta dago,... [+]
Getarian (Gipuzkoa) itsasoratu berri dute Euskal Herriko lehen itsas zabaleko arrain haztegia. 50 metroko diametroa eta 40 metroko sakonera duten bi kaiola jarri dituzte, eta itsasoko baldintzetara ongi egokitzen badira, aurtengo udan 50 hegalabur (atun gorri gisa ere ezaguna,... [+]
Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]
Astearte honetan onartu dute otsoaren babes egoera murriztea, espeziearen kudeaketa malgutzea eta landa-eremuko interesak babestea argudiatuta. Zorrotz babestutako espezieen zerrendatik, babestutako espezieen zerrendara pasatzea erabaki du Europako Kontseiluaren Bernako... [+]