Nafarroa Nafarroa da
1977ko udan Iruñea inguruko Arazuriko soroetan sartu ginen Askatasunaren Ibilaldia-ko milaka lagun, zutabeetan antolatuta eta ikurrinaz josita, Nafarroa Euskadi da oihukatuz. Hogei bat urte geroago, aukera izan nuen Juan Cruz Alli elkarrizketatzeko, eta pasarte hura gogoratzean zorrotz esan zidan: “Hanka sartu zenuten barruraino; 30 urte kostatuko zaizue horri buelta ematea”. Gutxiagatik erratu zen: 27 urte eta txiripa handia behar izan ziren Uxue Barkos Nafarroako lehendakaritzara iristeko.
Zinez uste dut 2015ekoa txiripaz gertatu zela. Nafarroak ez zuen lehendakari abertzalea izan abertzaletasunak gehiengoa lortu zuelako, baizik Espainian une horretan batera gertatu ziren hainbat mugimenduren eraginez: Podemosen gorakada, PPren ahulezia, Ciudadanosek ozta-oztako porrota... Aski izan da horietako faktore batzuk mugitu izana “aldaketaren gobernua” errebalida gainditu gabe geratzeko.
Distantziatik, badirudi agintari abertzaleek gauza asko egin dutela ondo azken lau urteotan. Baina lan on horrek ez du behar adina sari jaso hauteskundeetan eta, oraindik ere, Nafarroa urrun dago gehiengo abertzaletik. Hau oso argi behar genuke Euskal Herria amesten dugunok, ezin dugu jokatu hori egina balego bezala. Euskal Herriaren ideiak batzuen ilusioa pizten du, baina baita askoren aurkakotasuna eta beste hainbaten errezeloa ere. “Aldaketa” kategoriak ez du funtzionatu, mugitu diren botoak ez baitira laukoaren baitan geratu; eta “erregimena” mamuak ere inor gutxi beldurtu du, aldaketak galdu dituen boto asko erregimenaren parte omen den PSNk jaso baititu.
Egindako akatsen erru zati bat, eta ez txikia, Nafarroatik kanpo dago. 1977an bezala, beste euskal lurraldeetatik Nafarroan sartu gara maiz nafarrek egin behar zutena esatera, guretzat aski ez ziren urratsak kritikatzera, oraindik ez dauden gehiengo sozialak ordezkatzera... Eta berriro hanka sartu dugu; orduan baino arinago, baina sartu egin dugu.
Nafarroa Nafarroa da, eta izango da nafarrek nahi dutena. Ez du balio esateak, neronek ere egin izan dudan bezala, euskaldun guztiak garela nafarrak; honetarako ez. Nafarroa Garaian bizi direnen artean ehundu behar da egitasmo burujabe bat, haien gehiengoaren sostengua izango duena. Urrats hori aurrebaldintza da Nafarroa inolako egitasmo partekatutan sartzeko. Eta, hau idazten ari naizela, zabalik dago bide horretan abiatzeko aukera, nafar gobernu berriaren osaketarekin.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Mundu mailako ekonomiak gorakada nabarmena izan zuen COVID-19aren ostean. Orain, baina, gorakada hori agortze-fase batera heldu den zantzuak agerikoak dira, krisi klimatikoak nabarmen baldintzatuta: munduko potentzia nagusien ekonomiaren hazkunde-tasa murrizten ari da,... [+]
Nire lehendabiziko poema liburua argitaratu nuenean errezitaldi bat ematea eskaini zidaten unibertsitate batean. Musikariak dirutan kobratu zuen eta niri Jorge Oteizari buruzko liburu bat eman zidaten, hartu ez nuena, baneukalako etxean. Horixe izan zen onartu ditudan eskaera... [+]
Ekainean jarri du martxan Bilboko Udalak Emisio Gutxiko Eremua, irailera arte isunak jartzen hasiko ez bada ere. Neurri horrek auto zaharren sarrera mugatuko du Bilboko zabalgune burgesera astelehenetik ostiralera. Hasiera batean 2000. urtea baino lehen matrikulaturiko... [+]