1977ko udan Iruñea inguruko Arazuriko soroetan sartu ginen Askatasunaren Ibilaldia-ko milaka lagun, zutabeetan antolatuta eta ikurrinaz josita, Nafarroa Euskadi da oihukatuz. Hogei bat urte geroago, aukera izan nuen Juan Cruz Alli elkarrizketatzeko, eta pasarte hura gogoratzean zorrotz esan zidan: “Hanka sartu zenuten barruraino; 30 urte kostatuko zaizue horri buelta ematea”. Gutxiagatik erratu zen: 27 urte eta txiripa handia behar izan ziren Uxue Barkos Nafarroako lehendakaritzara iristeko.

Zinez uste dut 2015ekoa txiripaz gertatu zela. Nafarroak ez zuen lehendakari abertzalea izan abertzaletasunak gehiengoa lortu zuelako, baizik Espainian une horretan batera gertatu ziren hainbat mugimenduren eraginez: Podemosen gorakada, PPren ahulezia, Ciudadanosek ozta-oztako porrota... Aski izan da horietako faktore batzuk mugitu izana “aldaketaren gobernua” errebalida gainditu gabe geratzeko.

Distantziatik, badirudi agintari abertzaleek gauza asko egin dutela ondo azken lau urteotan. Baina lan on horrek ez du behar adina sari jaso hauteskundeetan eta, oraindik ere, Nafarroa urrun dago gehiengo abertzaletik. Hau oso argi behar genuke Euskal Herria amesten dugunok, ezin dugu jokatu hori egina balego bezala. Euskal Herriaren ideiak batzuen ilusioa pizten du, baina baita askoren aurkakotasuna eta beste hainbaten errezeloa ere. “Aldaketa” kategoriak ez du funtzionatu, mugitu diren botoak ez baitira laukoaren baitan geratu; eta “erregimena” mamuak ere inor gutxi beldurtu du, aldaketak galdu dituen boto asko erregimenaren parte omen den PSNk jaso baititu.

Egindako akatsen erru zati bat, eta ez txikia, Nafarroatik kanpo dago. 1977an bezala, beste euskal lurraldeetatik Nafarroan sartu gara maiz nafarrek egin behar zutena esatera, guretzat aski ez ziren urratsak kritikatzera, oraindik ez dauden gehiengo sozialak ordezkatzera... Eta berriro hanka sartu dugu; orduan baino arinago, baina sartu egin dugu.

Nafarroa Nafarroa da, eta izango da nafarrek nahi dutena. Ez du balio esateak, neronek ere egin izan dudan bezala, euskaldun guztiak garela nafarrak; honetarako ez. Nafarroa Garaian bizi direnen artean ehundu behar da egitasmo burujabe bat, haien gehiengoaren sostengua izango duena. Urrats hori aurrebaldintza da Nafarroa inolako egitasmo partekatutan sartzeko. Eta, hau idazten ari naizela, zabalik dago bide horretan abiatzeko aukera, nafar gobernu berriaren osaketarekin.