Hurrengo igandean, hilaren 8an, hara itzuli, harri batzuk baztertu eta barrura sartu ziren. Madeleine aldiko labar pintura bikainak topatu zituzten, beren kalitatea dela eta Altamirakoekin eta Lascauxekoekin alderatu direnak.

Altamirako (Kantabria, Espainia) eta Lascauxeko (Dordoina, Frantzia) margoak ezustean topatu zituzten. Altamirako leizea mende bat lehenago, 1868an, aurkitu zuen Modesto Cubillas teilaginak, bertan harrapatuta gelditu zitzaion txakurra askatzeko ahaleginean. Handik hamaika urtera, Marcelino Sanz de Sautuola paleontologia zalea kobazuloan historiaurreko objektuen bila ari zela, zortzi urteko alaba Mariak aurkitu zituen margolanak. Lascaux, aldiz, lau mutiko nerabek aurkitu zuten 1940an, haiek ere galdutako txakurraren bila zebiltzala.

Baina Ekain ez zuten ezustean topatu. Rafael Rezabal eta Andoni Albizuri arkeologia zaleak ziren, eta Azpeitiko Antxieta kultur elkarteko kideak. Inguru hura lehendik ezagutzen zuten, eta bazekiten antzinako gizakientzako bizitoki aproposa zela. “Leku egokia zen, eguzkiari begira, eta beti aipatzen genuen geure artean inguru horretara joan behar genuela, begiratzera”, esan zuen Rezabalek duela 10 bat urte Uztarria aldizkarian egindako elkarrizketan.

Sastarraingo baserritar bati ere galdetua zioten han zulorik ba ote zegoen, eta hark baietz, untxiak-eta zirrikituetan ezkutatzen zirela.

Duela 50 urteko igande hartan, “zuloa ikusi eta harriak kentzen hasi ginen eta haizea irteten zela nabaritu genuen. Zerbait egon behar zuen! Horrela, pixkanaka, arrastaka sartu ginen” azaldu zuen Rezabalek. “Behin barruan, Andoni Albizuri ezkerrera eta ni eskuinera banatu ginen. Halako batean, buelta eman eta aurrean izugarrizko panela ikusi nuen. Izugarrizko orroa bota nuen! Albizurik min hartu nuela pentsatu zuen. Gerturatu zen eta... izugarrizko emozioa! Ezin da esplikatu sentitu genuena”. Egun hartan bertan, “iluntze aldera, txikiteoan hasi ginen eta dena kontatu genuen”. Hurrengo egunetan Aranzadi Zientzia Elkarteari eta Joxemiel Barandiarani eman zieten aurkitutakoaren berri. “Hasieran Barandiaranek ez zuen etorri nahi, ez baitzuen sinesten ezer interesgarririk egon zitekeenik, baina azkenean gerturatu zen eta hark ere poz ederra hartu zuen aurkikuntzarekin. Inor enteratu aurretik kobazuloa ixtea erabaki zen”.

Lascaux eta Altamirako kobazuloek milaka eta milaka bisitari izan zituzten urte luzez, margolanak galbidean jartzeraino. Ekainen hartutako erabaki goiztiar hari esker, bilatutako eta aurkitutako altxorra ahal bezain ondo gorde da mende erdian.