“Berpizte demokratikorik gabe trantsiziorik ezin izango da egon”
Testuingurua eta mentalitateak aurka izanda ere, gauzak alda daitezkeela frogatzen digun pertsona dugu Jean-François Caron. 1855ean herriko lurpeetan ikatza kausiturik, hamarkada luzeetan meatze-industriari osoki bideratua izan da Frantzia iparreko Loos-en-Gohelle herria. Ekonomiaren izenean, ingurumena eta meatzarien osagarria suntsituz. Bertako auzapeza dugu Caron, herritarrak konbentziturik, hauekin eskuz-esku trantsizio ekologikoa errotzen dabilena.
Meategien erreinuko auzapez bat zara.
Aspaldiko militante ekologista bat izaki, erabat itxuragabea da auzapez izatea, meatze-sistemaren baitako historiaren hutsegite bat naiz! Eskualdeko kontseilari hautatu ninduten hori aitzin. Berehala, meategi lurraldeak birmoldatu eta arraberritzearen erronkan zentratu nintzen. Iraganetik irakaspenak ateratzen dakien eskualdea izan beharko ginela argi nuen.
Arraberritzeari nola lotu zineten?
Garenaz kontzientzia harrarazi nahian, galdera kulturalei lotu ginen, hortik burua altxatu eta alternatibak eraikitzen hasteko. Ez geneukan arras argi nora joan nahi genuen, baina arazoei erantzuteko esperimentazioak biderkatzen hasi ginen. Adibidez, isolamendu txarreko etxebizitzak ukanki, zaharberritzeetan inbertitu genuen, energiarik ez galtzeko. 1997tik aitzina, hots, aldaketa klimatikoa oraindik aipatzen ez zen garaian.
Nola lotu aldaketari 7.000 herritarrak?
Hau genuen erronka, gehiengoak iraganera itzuli eta meategiak ireki nahi lituzkeelako. Guk ordea, ekonomia eredu berri bat garatzeko hautua egin genuen. Ekonomiak garrantzia handia du eta behin eta berriz azpimarratu izan dut ekonomia eredu bat genuela esku artean. Natura berreskuratzeari lotu ginen ere. Zein ez da ongi sentitzen naturan? Europako diru-laguntzak energia berriztagarriei loturiko lanbideetan inbertitu ditugu.
Herritarrak dinamikan sartu dira?
Berritzaile eta dinamiko gisa definitu izan da udala, komunikabideek interesa adierazi digute. Hori gustuko dute herritarrek!
Izugarria da errango dudana baina sostengua usu sostengua dutenei doa; winner izatea errazagoa da loser izatea baino. Erran behar dut 25 urtetako ekintza politikoaren emaitza dugula.
Guztiak zuen ondareaz harro.
Noski. UNESCO erakundeak herriko meatze-hondakin metak jendartearen ondare izendatzeko eskaera abiarazi nuen, eta 2012an lortu genuen. Meatzarien familiak oso oso harro daude!
Aldaketa kulturala da.
Aldaketa kulturala baita herritarren inplikazioa ere. Elkarrekin gogoetatu dugu, egindakoaz sistema bilakarazteko asmoz. Berpizte demokratiko bat behar dugu, hori gabe transiziorik ezin izango da egon.
Desobedientziarekin lotzen duzu berrikuntza.
Pentsamendu bakarra urratu dute berrikuntza bat egin duten guztiek. Lehen etxalde biologikoa, lehen eguzki-instalazioa... Zerk egiten du lurralde bat ezberdintasun hauek errezibitzeko prest egotea? Konfiantzak. Deleuze filosofoak zioen “kolektiboen kalitateak du berezitasunen adierazpena segurtatzen”. Begira gure auzo herriari, Hénin-Beaumont eskuin-muturraren manupeko herria da, boterean dira. Bi herrien arteko aldea ikaragarria da, karrikan ibiltzearekin sendi duzu ezberdintasuna.
Zein joera da nagusi?
Maluruski, Frantziaren drama handiena hau dugu: mesfidantza orokortuta daukagu. Fidagaiztasunarekin ez dugu berritzen eta pentsamendu bakarrean gelditzen bagara, sistema etengabean errepikatzen gabiltza.
Nola orokortu aldaketa?
Bestela egin daitekeela erakusten diguten frogak baditugu mundu mailan. Lurralde horiei begiratu behar diegu, ikusteko zer den tokiko errealitateari lotua eta zer den ezaugarri orokor, batetik bestera aldatuko ez dena. Hortik estrategia orokor batzuk planteatu behar dira.
Ingurumenaren eta Energiaren Institutuari zein Estatuari erraten diet esperimentazio eskubidea uzteko. Energiari dagokionez mila aterabide daude, Estatuak orokortzeko hautua eginen balu, konpondurik genuke arazoa.
Nola lortu eragina?
Erantzuna ez dator tokian-tokitik ez-eta globaletik, bien arteko topaketatik dator. Kapitalismoaren joko-arauak ez baditugu aldatzen, galdua dugu eta ez du balio gehiago horretaz gogoetatzea.
Urgentziazko afera dugu.
Erlojupeko lasterketa dugu, heriotzaren kontrako lasterketa, zeinetan gu aitzina goazen baina sistema kapitalista ere bai. Eror gaitezke eta segur da istripu larriak biziko dituela gure jendarteak. Agian piztuko gaitu eta garapen berrirako ditugun aterabideek lekua irabaziko dute.
Bihotzez espero dut irabaziko dugula. Espero dut elkartasunak irabaziko duela. Aldaketara goaz, baina zein aldaketarantz? Faxismoaren igoera ere hor dugu. Espero dut elkartasunak eta alternatibek irabaziko dutela.
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Legearen arabera, erabiltzen ez diren zabortegi guztiek itxita eta zigilatuta egon beharko lukete 2008tik. Ekologistak Martxan taldea Eusko Legebiltzarrean izan da legea bete dadila eskatzeko: azaroaren 12an Industria, Trantsizio Energetiko eta Jasangarritasunaren batzordean... [+]
Eragile ekologista ezagutzeko edo gai ekosozialetara hurbiltzeko interesa duen edonor gonbidatu dute aurkezpenetara. Aurkezpenak egiteaz gain, hitzaldiak, proiekzioak eta kontzerturen bat ere eskainiko dute zita horietan. Albistearen amaieran egitaraua.
Ingurumena kaltetzen duten proiektuen aurrean laguntza tekniko, juridiko eta administratiboa eskaintzen du Sustrai Erakuntza fundazioak Nafarroan. Urteetako ibilbidea dute eta hamaika helegite eta informe osatu dituzte hainbat proiekturi aurka egiteko: AHT, harrobiak, zentral... [+]
Latinoamerikako hainbat herri-eragiletako hamabost bat kide izango dira Bizkaia Aretoan azaroaren 14an eta 15ean Latinoamerikako Multinazionalen Behatokia OMAL-ek antolatutako topaketetan. Ekintza guztiak trantsizio ekosozialarekin lotutako alderdi desberdinak lantzen dituzten... [+]
50 inguru herritarrek egun osoko jardunaldia egin dute azaroaren 9an Maeztun, EHn ekofeminismoak gorpuzten lelopean. Goizean Euskal Herriko ekofeminismoak nolakoak diren deskribatzeko hainbat dinamika egin dituzte. Elkarrekin bazkaldu eta kantatu dute eguerdian, eta arratsaldean... [+]
Hendaiako ikastetxean komun klasikoak kendu eta komun idorrak eraiki zituzten martxoan. Ikuspegi ekologikoari tiraka, egitasmo orokorrago baten barne dute aldaketa: hondarrak jangelako konpostari gehitu eta guzia baliatzen dute ikastetxean duten baratze pedagogikoan, Hendaiako... [+]
Urriak 29 goizean egin da Gasteizen, Arabako Mendiak Askeko ordezkari moduan identifikatu eta Mozal Legearen bidez jarri zioten isunari buruzko epaiketa. Lurraren defentsan ari diren kideak atarian batu dira elkartasuna adierazteko eta zera adierazi dute: "Nahikoa da esan... [+]
Asteartean EH sareko partaide batek Mozal Legearen bidez jasotako isun baten harira epaiketa izango du. Mendian, sarraskitu nahi dituzten mendi horietan ibiltzearren eta lurraldearen, lurraren, zaintzan eta defentsan aritzearren ertzaintzaren jazarpena jasan zuen. Beste behin... [+]
Iturrietako Mendietako lehen mendi martxa antolatzen ari zirela, 2021ean, kide bat identifikatu zuen ordezkari gisa ertzaintzak eta Mozal Legearen bidez isuna ezarri zion. "Muntai poliziala" salatu du Arabako Mendiak Askek eta zera aldarrikatu du: "Lurraren eta... [+]
Valle de Odieta etxalde erraldoiaren kontrako ekintza 2021ko martxoan egin zuen Greenpeacek, Nafarroan. Makroetxaldeak 79 txahal gaixotzea leporatzen die ekologistei, orain Greenpeaceren defentsak salaketa ezeztatzen duen albaitaritza-txostena aurkeztu du eta epaiketa atzeratu... [+]
Auzitegi Nazionalean aurkeztu du salaketa eta “proiektua berehala eten dezaten” galdegin du. Bi lege urratzen dituela ohartarazi du: Kostaldeko Legea eta Europako Legea, Red Natura 2000ri dagokiona. Auzitegi Nazionalak Gobernuko Trantsizio Ekologikorako eta Erronka... [+]
2021eko martxoan, Greenpeaceko aktibistek nitratoz kutsatutako mila litro ur itzuli zizkioten Caparrosoko Valle de Odieta enpresari. Enpresak isun eta espetxe zigorrak eskatu ditu haien aurka.