Zezeileko lurrin dema
Bero-beroa joan da otsaila. Lehen hiru egunetan hotzak ebaki beharrean ibili baginen ere, handik atzera nire goraintzian otsailik beroena izan da. Aurreko hotzek zenbait loraldi atzeratu egin zituzten: mimosa (Acacia dealbata), hurritza (Corylus avellana), neguko jasmina (Jasminum nudiflorum), ote loretxikia (Ulex parviflorus), txilar zuria edo zurikatxa (Erica arborea) eta abar. Gero latz berotzeak ondorengo loraldiak hauspotu ditu, besteak beste: aranondoa (Prunus domestica), aranondo japoniarra (Prunus cerasifera “Pissardii”), elorri beltza (Prunus spinosa), magnoliak (Magnolia soulangeana, M. Stellata...), sahatsak (Salix spp), irasagarrondo japoniarra (Chaenomeles japonica), bioleta usainduna (Viola odorata), marrubi basatia (Fragaria vesca) eta pinuak (Pinus spp.).
Nire goraintziko otsail beroena, baina baita ere usaintsuena eta koloretsuena joan da. Beste urteetan baino kolore biziagotan jantzi dira loraldiak, edo egun horietako argitasun distiratsuak piztu ditu, aurten bereziki. Begiak jotzeaz gain sudurra ere usainolde trinkoago batek hartu dit aurtengoan. Batez ere magnolien lurrinak harrapatu nau, txoratzeraino. Etxearen atzeko zein aurreko atarietan bi desberdin ditut, eta zein baino zein den gehiago borrokan ari dira, lurrin dema.
Gure atarietan ohiko bisitariak ditugu bi haize: hegoa eta mendebala. Eta, lurrinen apologia horietan aliatu bada ere, haizeek bere burua dute, arina baina burua. Eta mendebalak ikaragarrizko ikuskizuna eratzeko ganora du. Hegoaren txakalaldiak baliatuz, zakar punttua hartzen du. Eta dakarren kresala magnoliek adarrak zabalik hartzen dute. Haizearen astinduak loreak dantzatzen ditu, eta petaloek haizearen zirimolari eusten diote, loreak soilduz, erantziz, petalotuz. Petaloen euria da. Oso une jakinetan, bakanetan izaten den naturaren ikuskizuna.
Otsailari zezeila esaten diote Diman, eta han izan naiz otsailaren amaierarekin batera. Bertako eskolako haurren baratzea eta baratzeko haurrak zaintzeko asmotan. Ikaragarri ikasi dut. Irakasle rola eman diet, eta hor ikasi dut zer den lupetza, mihimena, satsa... Eta han ere bizitu dugu petalo euria. Han baratze inguruan ez zen magnoliorik, baina sahats euriak busti gaitu. Jakintzaz blai ibili gara.
Han freskura zen nagusi; etxera bueltatutakoan, itsasaldeko epelera, haritza (Quercus robur) hosto berriz janzten eta zumarra (Ulmus sp.) loratzen ari zirela jabetu naiz, eta martian sartu gabe!
.jpg)
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
56 urteko langile bat hil da Lizarran, Agralco (Agrupacion Alcoholera de Bodegas Cooperativas) biltegian lanean ari zela. 10:00ak aldera gertatu da ezbeharra, Lizarran la alcoholera moduan ezagutzen den nekazaritza hondakinen biltegian.
Barrikoteak, barrikak, bukoiak eta upelak bete berriak ditugu etxean sagar muztioz (Malus domestica). Makina bat beteko ziren, ipar eta hego, gure geografia guztian mahatsarenarekin ere (Vitis vinifera). Sagasti, mahastiko lanak eta dolare, soto, upelategi eta pitarretako lanak... [+]
Lizarrako Mugimendu Feministak deitu du elkarretaratzea haurraren hiletaren ostean. Genero Indarkeriaren aurkako Espainiako Gobernu Ordezkaritza kasua ikertzen ari da.
Haurraren amak salaketa ipini zuenetik zeuden haien bila. Aita semea helduta amildu zela adierazi du autopsiak, eta indarkeria bikarioaren hipotesiak indarra hartu duen arren, ikerketa aurrera doa.
Pasioarekin hitz egiten du, eta pasioa eta lana elkartzen ditu etengabe. Zinema, historia eta feminismoa dira bere bizitzako filmeko protagonistak. Arauetatik aldendu, genero-aginduak dinamitatu eta erreferente berriak gorpuzten dituzten emakumeak erakusten dizkigu bere liburu,... [+]
Tiza elkarteak antolatuta, Nafarroako Komiki Azokaren XVI. edizioa egingo da gaur hasita hilaren 24ra arte, Iruñea eta Lizarrako hainbat lekutan. Mahai-inguruak, tailerrak, bisita gidatuak, erakusketak, topaketak artistekin, auto-edizio eta bigarren eskuko azoka... [+]
“Dirua landatu, miseria jaso” leloarekin, Berangoko (Bizkaia) metro sarreratik hasiko du Sukar Horiak eukaliptoen monolaborantzaren aurkako mendi martxa, goizeko 11:00etan.
Aspaldian ez naiz boto-emaile ziurra. Halako batean, konbentzimenduak erabaki zuen hagin baten itzalean esertzea, eta bizitzak aurrera eraman ninduen, bazterrik bazter, urruti. Harrezkero hura ez da osoa, eta ni alderrai nabil.
Baso Biziak plataformak 2021ean sortu zenetik orain arteko balorazioa egin du apirilaren 22an Elgetan. Ibilbide honetan zehar, basogintza eredu berriari buruzko mozioak aurkeztu dituzte hainbat udaletan eta 2021ean Udaletako mozioen gida osatu zuten, bide hori jorratu nahi duen... [+]
Lurraren Askapen Fronteak hedabideetara bidali duen oharrean eman du apirilean egin duen ekintza zuzenaren berri. Gipuzkoa eta Nafarroa arteko mugan, Hernani eta Arano artean kokatutako landaketa industrialean 3.000 eukaliptotik gora eraitsi ditu, argudiatu duenez, "bertako... [+]
Jaizkibel mendiko habitata berreskuratzeko lanak iragarri dituzte: 3,13 hektarea hartzen duten 1.200 eukalipto zuhaitz bota eta bertako espezieak landatuko dituzte leku horretan, nagusiki ametzak.
