Banbutza, oholtza

Asian berrogeitik gora solairuko etxe-orratzak egiteko banbuzko aldamioak eraikitzen dira. altzairuzko aldamioak zurrunegiak dira, eta austen errazak. banbuak, bere malgutasunari esker, alde ederrean eusten die haizete eta lurrikaren erasoei. argazkia: ar
Asian berrogeitik gora solairuko etxe-orratzak egiteko banbuzko aldamioak eraikitzen dira. altzairuzko aldamioak zurrunegiak dira, eta austen errazak. banbuak, bere malgutasunari esker, alde ederrean eusten die haizete eta lurrikaren erasoei. argazkia: arcus-global.com.

2019ko martxoaren 11n

Joan zen otsaila. Agur neguari eta ongi etorri udalehenari, bedatseari edo belartzeari. Polita belartzea, baina hurrengo baterako utziko diot bide horri. Egurretik tira nahi dut oraindik...

Lehengo batean Arantzazuko fatxada tzarraren istorioa zekarren Berria-k eta aspaldi ikusi gabeko imaginak berritu. Bi argazki: baga, Oteizaren apostoluak bide bazterrean botata egon zirenekoa, eta biga, landutako harri mokor horiek fatxadan ezartzeko lanak.

Oteizaren hutsunearen zulo beltzean ez naiz sartuko, mutu geratu beharko nuke eta. Aldamenekoak eman zidan atentzioa: aldamioak. Zurezko aldamioa zen, ohola oholari iltzatuz jasotako aldamioa. Horrexegatik esango zaio oholtza. Tokitan daude gaur egun ikusten ditugun kliki-klaka batean kendu eta jartzeko metalezko egitura horiek. Argazkian ez nuen zura ezagutzen eta aurreneko gauza aitona Jesus Mariri galdetzea: zer egurrekin egiten ziren garai bateko aldamioak? Ez alferrik zerraria izana da.  

Bere iritziz, Arantzazukoa bezalako aldamio gutxi egin izan da hemen. Gehienetan etxearen hormak altxa eta ondoren, barrukoa solairuz solairu osatzeko astoen gaineko aldamio mugikorrak erabili izan dira. Kanpoko horman konponketaren bat edo egin behar izanez gero, teilatu hegaletik soka bidez gora eta behera eragiten zitzaien aldamio zintzilikarioak erabiltzen ziren. Astoen gainekoak bezala, gorabeherako horietan erabiltzen ziren oholak insignis pinuzkoak omen ziren (Pinus radiata); zazpikoak, zazpi zentimetroko lodierakoak, alegia. Nire ustez, fatxadatako oholtza handi bakan horiek ere pinuzkoak izango dira.

Asia aldean aldamioak beste landare batekin egiteko ohitura handia da. Gaur egun ere berrogeitik gora solairuko etxe-orratzak egiteko banbuzko aldamioak eraikitzen dira. Ikaragarrizko artea dute horretan aritzen diren zurginek; ikasketa bereziak egin behar dituzte, eta lodi kobratzen omen dute. Diotenez, altzairuzko aldamioak zurrunegiak dira, eta austen errazak. Txinatar atsotitz batek hala dio: biguina delako, mingainak ematen du, hortza zurruna da eta hautsi egiten da. Banbuak, bere malgutasunari esker, alde ederrean eusten omen dio haizete baten edo lurrikara baten erasoari. Bestalde, eraikuntzari eman nahi zaion formara erraz egokitzen da, eta denbora erdian eraikitzen dute. Arazo nagusia iraupena da: hiru bat urte.

Geurean ere pardatarako edo makiletarako mozten diren kanaberak (Arundo donax) eta banbuek (Phyllostachys spp) antzeko iraupena dute. Hori bai, otsaileko ilgoran mozten dira. Joan berri dena bezala, etorriko da bai beste otsailik...


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Egurra eta zura
2024-03-25 | ARGIA
Baserrien zurezko egiturak berritzen ikasteko programa martxan jarri dute mugaz bi aldeetako erakundeek

"Baserriberri" du izena programak eta langabezian diren Euskal Herri osoko 12 ikasleri zurgintza formazioa emango die, erortzear diren baserriak berritzen ikas dezaten.


2019-03-01 | Jakoba Errekondo
Motatik lore

Zuretik ezpala baino gehiago sortzen da; besteak beste, esaerak... Baina esaerak hala dio: zuretik ezpala. Errotarriaren bira: hazitik landarea, landaretik hazia. Era askotara jaso dute atsotitz horren esanahia; horietako asko Gotzon Garatek. Prest gozamenerako?

Nolako zura,... [+]


2019-02-22 | Jakoba Errekondo
Galileoak, upel borobildua

Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira, nioen lehengoan. Deskuiduan horrelako zuren bat eskuratzeko zuhaitzen bat moztekotan bazara, otsaileko ilbehera hilabetearekin amaituko da, eta egun horiexek dituzu... [+]


2019-02-15 | Jakoba Errekondo
Hurritza edo hurrondoa

Zuraren eta egurraren garaia izan ohi da negua. Gure kulturan erabiltzen diren gehienak neguan mozten dira. Zura gogorrak, iraunkorrak, tentsio eta indar handiak jasan behar izango dituztenak, ilbehera hauetan botako dira. Ilgoretakoak eta beste urte sasoi batzuetakoak izango... [+]


2018-06-08 | Jakoba Errekondo
Eskalapoin-aroa

Eguraldiaren kontuak amaitu dira; ura, ura eta ura. Zertaz hitz egin igogailuan edo autobusaren geltokian? Ez dago nobedaderik eta beste zerbaiti tiraka hasi behar kontu kontari. Eguraldi txarra omen den honen abantaila, pentsatu egin behar... Lokatza bueltatu da lurraren... [+]


2017-10-09 | Jakoba Errekondo
Estereo bat zur eta egur

Suaren aldeko sukaldean, otorduak prestatzeko garrari eta otordua egiteko berotasunari duten balioa emateko sasoia da. Sua. Su egurrak sekula galdu behar ez zuen sona berreskuratzen ari da eta etorkizun oparoa du. Otordua prantatzeko ez, baina eraikinen berokuntzan gero eta... [+]


2016-05-04 | Jakoba Errekondo
Aitaren batean

Karrazkilloa edo karraskila (Rhamnus alaternus) ez da ugaria gurean. Berozalea da, eta gozo bizi ohi da zaletasun hori bera duten beste zuhaitz eta zuhaixken artean, hala nola gurbitza (Arbutus unedo), artelatza (Quercus suber), ereinotza (Laurus nobilis), ametza (Quercus... [+]


2016-04-20 | Jakoba Errekondo
Deabru-zura

Zuraz inguratua nabil azken aldi honetan. Basoak eta zuhaitzak gugan duen indarra, eta gure kulturan duen eraginaz dokumental galant horietako bat egiteko ardura tzarra hartua du bizkarrean Jon Maiak; Gutik Zura du izena eta bera gauzatzen sos batzuekin lagundu nahi duenak jo... [+]


2016-03-09 | Jakoba Errekondo
143 agai

Arbolari bezalaxe zuhaitzari agaia jarri eta adarrei goian eustea kultura da. Jakintza handia, kultura. Bestela adarrak hautsita eta desitxuratuta, zarrapastroso litzatekeen landare tzarrari lagundu, eta era berean etorkizun berri bat eman. Kultura: landu. Hazten lagundu... [+]


2014-09-03 | Jakoba Errekondo
Biolina jotzen

Biolina jotzen det. Biolin-jotzaile baino harpa-jotzaile hobea naiz, baina biolina dut bizibide. Uda beroa; beroak luze jotzen du. Guk jo eta berak jo. Uda partean dut nik pagotxa, kontzertu korda. Alferra, udan, lehenaz gain, harrotu egiten da, eta batzuek kontzertu batean edo... [+]


2014-07-29 | Jakoba Errekondo
Zakurraren biolina

Umeak ginela, txakurren bat azkura baretzeko edo arkakusoak haizea hartzera bidaltzeko hankarekin hazka egiten ikusten bagenuen, “gitarra jotzen” ari zela esaten genuen. Txakurrek, ez dakit, baina zakurren batek joko du biolina. Biolin-jotzaile zakurren bat izango... [+]


2014-07-09 | Jakoba Errekondo
Zauritu

Zuhaitzak, arbolak eta zuhaixkak muskildu, inausi eta lepatu egiten ditugu. Batzuetan muskil edo kimu ttikiak, eta besteetan adartxoak, adar politak, baita adar tzar asarreak ere. Berari kendu, eta bueltan zauria utziz.

Forma jakin bat emateko mozten ditugu landareak: itzala... [+]


2014-02-19 | Jakoba Errekondo
Gaztaiak ketzen

Aurrekoa amaitu nuen erari helduko diot: gosea piztuz. Gazta aipatu nuen. Alnus glutinosa, haltzaren ezpalez ketzen direla nioen, baita haltzak bihotzaz gain odola ere baduela. Kolore gorri asko eransten dio gaztari, gorri hila, distiragabe hila. Ketzen azkarrena da haltza,... [+]


2014-02-13 | Jakoba Errekondo
Bihotz bero

Odol giroa nagusi izaten da neguero. Guraize, aihotz, zerrote, motozerra... inauskaiak zorrotz! Epaia emateko prest epaikiak. Epaile kaskarin gehiegi. Buru beroko kasko asko. Bihozgabe bihozgabetzaileak.

Inausten diren zuhaitzek bihotza non duten ez dakigu. Sentitzen dutelako... [+]


Eguneraketa berriak daude