Oka
Ordenagailuaren aurrean paratu naiz. Argia-rako artikulu bat idatzi. Zeri buruz? Zeri buruz idatzi ez jakiteari buruz? Tipikoegia? Zeren arabera jartzen dira martxan erraiak, bilisa hitz bilakatu behar denean?
Antzerki edo literatura lanetan, kasu, eduki eta gaien hautuak nire kasuan ez dira beti kontzienteak izan. Ez datoz gogoeta sakon batetik, dokumentazio lan batetik edo helburu zehatz bat duen ikerketa asmo batetik. Motorra askoz sinpleagoa da, tontoagoa, humanoagoa: nire hautuak oka egiteko beharretik datoz, eta oka egitea eragiteko maitasun asmotik. Zergatik? Ez dakit. Pentsatzen hasiz gero agian topa nezake, edo asma nezake, arrazoi bat. Baina ahalegina egin beharko nuke horretarako. Ahalegina egin dezaket. Merezi du egiteak? Ez dakit.
Oka egiteko beharra dagoen garai batean idazten ditut nire testuak: oka poetikoa.
Oka egiteko beharra duen jendarte baten baitatik idazten ditut nire testuak:
oka politikoa
Beti iruditu zaizkit sormen lanak haiek sortu dituzten sortzaileak baino interesgarriak. Oso pozik nago, esker oneko sentitzen naiz, gure taldeko lanek izan duten harreragatik edo oihartzunagatik. Berdin dio oihartzun hori handia edo txikia izan den, berdin dio zerekin konparatzen duzun, pertsona bakar baten arreta eta energia konpartitzea opari erraldoia da. Une honetan zu lerro hauek irakurtzen egotea, adibidez. Bestetik, inori sormen lan batek sormen lan propio bat egitea eragiten badio (pentsamendu intimoaren mailakoa bada ere) itzela iruditzen zait. Nik neuk maite dudalako beste norbaitek (musikari batek, zinegile batek, antzerkigile batek edo batzuek) niregan mugimendu hori sortzea lortzen duen unea: bere lana jaso ahala neurea propioa ari naiz sortzen, harenak kasik garrantzia galtzen duen arte.
Sormen lanak sortzailea bera gainditzen du gehienetan. Nik idazterakoan neuretik jartzen dut, noski, baina ez soilik. Beste hainbat eragileren lana filtratzen zait etengabe, naizen munduak idazten du diodana neurri handi batean: haurtzaroak, maite ditudan pertsonek, kafetegietako solasaldiek, jasotako kritikek eta probokazioek, irakurritako liburuek, titularrek, lagunek barkatu dizkidaten hanka sartzeek, publikoak ukatutako txaloek... Naizen munduak idazten du nirekin batera idazten ari naizen artikulu hau bera. Beti sinatu behar lirateke lanak honela: “Egilearen izena eta bere testuingurua”, “Egilearen izena eta irakurri dituen liburuak”, “Egilearen izena eta bere lagunekin izandako solasaldiak”. Edo izenik ez.
Oka egiteko beharra dagoen garai batean idazten ditut nire testuak: oka poetikoa. Oka egiteko beharra duen jendarte baten baitatik idazten ditut nire testuak: oka politikoa. Eta garai honek, jendarte honek, besteak beste, arrazakeria eta generoari loturiko gaietan ditu erraiak, bilisak, egotzi beharreko hondakinak. Neuk ere oka egiten dut jendarte horren baitatik, askotan nola, zergatik, nondik, norantz jakin gabe.
Baina oka egin osteko lasaitasuna erdiesteko beharrez.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Mundu mailako ekonomiak gorakada nabarmena izan zuen COVID-19aren ostean. Orain, baina, gorakada hori agortze-fase batera heldu den zantzuak agerikoak dira, krisi klimatikoak nabarmen baldintzatuta: munduko potentzia nagusien ekonomiaren hazkunde-tasa murrizten ari da,... [+]
Nire lehendabiziko poema liburua argitaratu nuenean errezitaldi bat ematea eskaini zidaten unibertsitate batean. Musikariak dirutan kobratu zuen eta niri Jorge Oteizari buruzko liburu bat eman zidaten, hartu ez nuena, baneukalako etxean. Horixe izan zen onartu ditudan eskaera... [+]
Ekainean jarri du martxan Bilboko Udalak Emisio Gutxiko Eremua, irailera arte isunak jartzen hasiko ez bada ere. Neurri horrek auto zaharren sarrera mugatuko du Bilboko zabalgune burgesera astelehenetik ostiralera. Hasiera batean 2000. urtea baino lehen matrikulaturiko... [+]