2015ean Tot això ho faig perquè tinc molta por liburuarekin Mercè Rodoreda saria irabazi zuen idazle eta kazetaria da Empar Moliner (Santa Eulàlia de Ronçana, Herrialde Katalanak, 1966). Feminista eta independentista.
Dry Martini kokteleria aukeratu duzu elkarrizketa egiteko. Zergatik?
Jende asko ez delako sekula sartu kokteleria batean. Sekulako esperientzia galtzen du! Kokteleriak maite ditut mantsotasuna eta dotoretasunagatik, eta bezeroak nahi duena dastatzeko ahalik eta hobekien egokitzen diren zerbitzariak dituztelako. Tira, betidanik aisialdi tokitzat izan dut nik lokal hau.
Badago uste duenik Bartzelonako koktelerietan gizonezkoak nagusi direla.
Eta hala da. AEBetan egoera bestelakoa da, baina hemen gutxitan topatu ditut emakumezkoak koktelerietan, eta baldin badaude, bikotekidearekin etortzen dira. Are gehiago, bakarrik dagoen emakume bati, oraindik ere, zerbitzua eskatzen diote gizonek, prostituzioan lan egiten duela uste dutelako. Egia da azken urteetan aldatu dela zertxobait egoera, baina, oraindik ere, gizonezkoei lotutako aisia da hau.
Zenbateraino da hau egitura patriarkalaren ondorioa?
Ez dakit. Jatetxeetan ere duela gutxi arte ohikoa zen ardoen karta gizonezkoari ematea. Esango nuke kasu horretan gehiago aldatu dela joera hori, baina koktelerietan eraldaketa gutxi ikusi dut zentzu horretan.
Zuri nondik datorkizu edariarekiko grina?
Nork daki kasualitatez edo ez, gaztetxoa nintzenean alkoholak euren bizitzetan edo obran garrantzia zuen idazleen lanak irakurtzen nituen, tartean Bukowski edo Dorothy Parker. Gainera, adingabea nintzenean La Cua de Palla bilduma irakurtzen nuen, eta edateko adina izan aurretik liburu horietan irakurrita nuen Bartzelonako Gimlet ostatuko helbidea, memorian giltzatuta nuen. Mundu mitikoa iruditzen zitzaidan.
Feminista zara baina hainbat kritika egiten dizkiozu mugimenduari?
Arazo bat dut: norberaren ahultasunen inguruko txantxak egitea posiblea den herri batean bizi nahi dut. Katalana naiz eta katalanen inguruan bromak egin nahi ditut, baina gaur ezin dut, espetxeratutako eta erbesteratutako politikariak ditugulako. Animaliak maite ditut eta animalisten bromak egin nahi ditut, baina ezin dut, duela aste gutxi Bartzelonako polizia batek Sota zakurra hil zuelako kalean. Feministen inguruko bromak egin nahi dut, baina VOXek Indarkeriaren Legea aldatu nahi badu, ezin dut.
Feminismoaren aldarrikapen bat da literaturan eta kulturan emakumeen lana goraipatzea, zuk zalantzak dituzu.
Literaturak emakumezko asko ditu. Are gehiago, emakumeok gehiago irakurtzen dugu gizonezkoek baino. Zein da kontua, emakumezko idazleak falta direla? Ez dut uste. Nire ustez gizonezkoak adina emakume idazle egoteagatik ez dugu berdintasunaren alde aurrera egingo: liburu bat irakurtzen dudanean berdin zait autorea gizona edo emakumea den. Besterik gabe, ongi idatzitako istorioak nahi ditut.
Aldiz, kritika literarioaren irizpideak desberdinak dira idazlea gizonezkoa edo emakumezkoa bada…
Bai, horretan arrazoi duzu. Hori aldatu beharra dago. Baina sentsazioa dut, aldiz, aldarrikapen honek babes txikiagoa duela kuoten eztabaidak baino. Nire ustez hemen behar da feminismoaren indarra.
Gatozen aktualitatera: preso politikoak, erbesteratuak, eta gauzatu ezin izan den bide orri bat. Nola bizi duzu egoera?
Erraietatik minduta nago. Duela gutxi ondorioztatu dut gehiegizko enpatia dudala. Oilo larrua jartzen zait kaletik joan eta bi pertsona musukatzen ari direnean. Negar egiten dut musika entzun edo, zergatik ez, ardo on bat edaten dudanean. Seguruenik sentimentalki heldugabea naiz, bai. Baina ama naiz, eta ohera joan eta bertako espetxeratuak euren seme-alabengandik urruti daudela gogoratzen dudanean, ezin dut jasan.
Jaiotzetik independentista zinen edo bilakatu zara?
Betidanik izan naiz independentista, baina manifestazioetara joan ordez sofan gelditzen zen horietakoa. Feminismoarekin ere gertatzen zitzaidan. Hala ere, urrutiegi iritsi da dena eta ez, prezio hau ordaindu behar bada nik ez dut independentziarik nahi.
2016an lau haizetara zabaldu zen TV3en Espainiako Konstituzioa erre zenueneko bideoa.
Espainiako Auzitegi Gorenak Pobrezia Energetikoaren dekretua baliogabetu zuen, eta telebistara iritsi nintzenean argi nuen horren harira zerbait egin behar nuela. Beraz, baliabiderik gabe gelditzen ziren familiak etxea berotzeko libururen bat erre beharko zutenez, espainiar denek etxebizitza duinaren eskubidea dugula adierazten duen Espainiako Konstituzioa erabiltzea proposatu nuen. Besterik gabe.
VOXek salaketa bat jarri zuen zure kontra.
Bai, eta oraindik ere jarraitzen du, epaileak behin eta berriz baliogabetu duen arren. Apartekoak dira.
Ekintza sorta ugariko bi eguneko egitaraua eduki dute bertaratu diren irakurleek: besteak beste, liburu azoka, ikuskizunak, tailerrak eta mahai-inguruak izan dituzte. Maider Elcano koordinatzailearen ustez, Biltzarraren indarra idazleei eta sortzaileei lekua ematen dien... [+]
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Susa, 2024
Izenburua aski argia da: Zuzi iraxegia. Euskal emakume idazleak eta literatura klasikoa (TZ, 2025). Eta 300 orrialdeko liburu mardulean, XIV. mendeaz gero gurean izan diren emakume idazleen gainean jardun du, irakasleari dagozkion azalpenak emanez bezainbat, testu klasikorik... [+]
89 urterekin hil da, Liman, eta idazle perutarraren seme-alabek eman dute haren heriotzaren berri. Gaztelaniazko literaturaren egilerik ospetsuenetakoa izan zen, eta 1960ko eta 1970eko hamarkadetan Latinoamerikan literaturak izan zuen loraldian paper garrantzitsua jokatu zuen... [+]
Euskal Herriko Kontseilu Sozialistak (EHKS) antolatuta, egun osoko jardunaldia egin dute igandean, Bilboko Campos Eliseos antzokian. Hainbat hitzaldik osatu dute egitaraua, eta jardnualdia amaitzeko Bigarrenez Aresti etorkizunaren aurrean antzezlana estreinatu dute.
Laura Macayaren liburua ekarri du euskarara Katakrakek. Amaia Astobizak itzuli du, feminismoaren baitako eztabaidak ireki eta beste begirada batzuetatik ekiteko helburuarekin.
Asfaltoaren azpian, lorea
Testua: Mónica Rodríguez
Ilustrazioak: Rocío Araya
Itzulpena: Itziar Ultzurrun
A fin de cuentos, 2025
Larretxeatarren oinordea da, aizkolari, harri-jasotzaile, txinga-eramale eta, oro har, herri-kirolari handien ondokoa. Patxi du aita; Donato, berriz, osaba. Hasier Larretxea, aldiz, da gizarte langile, da idazle, da homosexual. Harro beharko genuke denok.
Ereserkiek, kanta-modalitate zehatz, eder eta arriskutsu horiek, komunitate bati zuzentzea izan ohi dute helburu. “Ene aberri eta sasoiko lagunok”, hasten da Sarrionandiaren poema ezaguna. Ereserki bat da, jakina: horra nori zuzentzen zaion tonu solemnean, handitxo... [+]
Ane Labaka Mayoz bertsolari eta idazleak ‘Hezur berriak’ (SUSA, 2025) poesia liburua plazaratu berri du. Bertan, amatu aurreko eta ondorengo hilabeteetan bizitako beldurrak, ilusioak, biolentziak, presio sozialak, erruak, pozak eta nekeak bildu ditu.
Irati Aizpurua Alquezar abokatuak zuhurtziaz erantzun ditu ARGIAren galderak, eta testuinguru juridikoa eman digu, Debako udal liburutegian gertatzen denaren inguruan. Elkarrizketa zabal batean berriki kontatu dugunez, 2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur... [+]
Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]
Pippi Kaltzaluzeren istorioak lehenengoz kaleratu zirenetik 80 urte bete direla-eta, leku berezia eskaini diote Boloniako Nazioarteko Haur eta Gazte Liburu Azokan. Azkarra, independentea, errebeldea, lotsagabea, menderakaitza, apur bat basatia, sormen handikoa, ausarta eta... [+]
Odolaren matxinadak. Gorputza, politika eta afektuak
Miren Guilló
EHU, 2024
Miren Guilló antropologoaren saiakera berria argitaratu du EHUk. Odolaren matxinada da izenburu... [+]
2 urtera arteko haurrek galarazita dute Debako haur liburutegian egotea, eta 2-6 urtekoek 16:30-17:30 artean baino ezin dute egon. Hogei urtez horrela funtzionatu duen ageriko diskriminazioa buka dadila eskatzeko ama talde bat elkartu denean, ezetz erantzun die udal gobernuak... [+]