Libre, liberal eta libertario

Antton Olariaga

Askatasunera deiek eta errespetu aldarriek betetzen dituzte telebista orduak eta egunkari orriak, irakur-entzuleak formulaziotik harago joango ez diren segurtasunarekin. Ze, nork ez du aske izan nahi? Giza-seme eta emakume guztiok izan nahiko genuke libre.

(Neo)liberalismoaren askatasuna kapitalen eta salgaien mugimendura mugatzen dela gauza jakina da. Gabonetan jan ditugun arkumeak Marokotik edo beste nonbaitetik ekarri eta, Estatuan akabatzeagatik, espainiar jatorria onartu diete, pertsonak itsasoan hiltzen diren bitartean.  

Norberak nahi duena egin dezala promulgatu izan du liberalismoak bere sorreratik, denok hautatzeko aukera berberak izango bagenitu bezala, norberaren kontingentzia eta baldintzapenetan preso ez bageunde legez.

Batzuk erosleak dira; gehienok, saltzaileak baino, salgaiak gara, gure lan indarra, adimena edo gorputzak derrigor saldu behar ditugulako. Inor ez da puta sartzen nahi duelako eta inoren gogoa ez da egunean hamar orduz zentralita batean aguantatzen egotea. Neure buruarekin nahi dudana egiten dut baino falazia handiagorik ez dago, eta hau ere ez da berria, ezta muturreko ezkerraren pentsamendua ere; XVIII. mendean utzi zuen adierazita Rousseauk bere Kontratu sozial-ean.

Askatasun indibidualen sasoia omen da, indibiduoa baita denaren alfa eta omega. Eta, liberalismoaren atzaparretan gatibu, badirudi ezkerrari libertarioa izaten ahaztu zaiola. Kontrol eta diziplina sozialerako estamentuak ez daude eztabaidagai; natural eta onargarritzat aurkezten zaizkigu, ekonomiari kapitalismoa berezkoa omen zaion bezala. Familia, eskola, ejertzito, errepresio indar, elizak... ezaugarri hetereogeneo baina helburu homogeneoa duten hainbat botereren mataza osatzen dute.

Eta neoliberalismoa kontserbadorea ere badenez, kontserbadurismorantz egin dugu arineketan. Ezkontzeaz lotsaturik, gurasoek hala nahi zutela ematen zen aitzakiatzat duela urte gutxi, baina orain “egin dezala norberak nahi duena”, eraztun, esku-eskatze, abade eta parafernalia guztiarekin.

Eskolari gero eta gauza gehiago irakasteko eskatzen diogu, etxean irakastea neketsua ei delako, baina ez dirudi gehiegi inporta digunik eskolaren azken helburua izatea umeak etorkizuneko kateetarako prestatzea.

Sexua eta gorputzak demonizatzen dira, “ez dadila titi bat pantailan ikusi!”, denok titiburu bat aho barruan izan ez bagenu bezala. Bien bitartean, emakume eta neskatoak gero eta sexualizatuago daude (gizonen disfruterako, jakina, ez geure sexualitatearen jabe garelako). Ikuspegi libertariotik argi dago pertsonen benetako askatasunerako, sexu, desira eta gorputzak askatu eta normalizatu behar direla. Ikuspegi feministatik bezalaxe, feminismoa emakumeen (eta gizonen) askapenerako mugimendua den heinean.

Nork bere diruarekin nahi duena egin dezala, nahiz eta txalet bat erosi, nahiz eta horrek herriarengandik urruntzeko balio, nahiz eta handik aurrera interes pertsonal nagusia izango den bizi maila horri eustea eta jabetza garesti hori ez galtzea.

Pertsonala den oro politikoa ere badelako, altxatzen garenetik oheratu arte egiten eta pentsatzen dugun guztia ikuspegi liberal-kontserbadoreaz ala libertario-askatzaileaz egin daiteke eta egin egiten dugu. Urte berrirako asmoen artean gimnasiora joatea baino probetxugarriago izango genuke, botere politiko-ekonomikoaz gain, prozesu sozial eta kultural guztiei eragiten dien botere sarea borrokatu beharraz berriro ohartzea eta askatasunaren kontzepzio liberalaz askatzen hastea.


ASTEKARIA
2019ko urtarrilaren 20a
Azoka
Azkenak
2024-12-19 | Leire Ibar
Ia urtebete daramate soldatarik gabe Bilboko ikastetxe bateko langileek, funts putre batek eraikina erosi ondoren

Scientia funts pribatuak Bilboko San Pedro Apostol eskola erosi, eta langileen eskubideak eta hezkuntzaren kalitatea hondatu dituela salatu dute. Bederatzi hilabete daramate langileek soldatarik gabe, eta Eusko Jaurlaritzaren esku-hartze eza kritikatu dute.


2024-12-19 | Gedar
Europan, pentsiodunen %13k jarraitu behar dute lanean

Erretiroa hartu berri dutenen %4,9k uztartu behar dituzte pentsioa eta lanen bat Espainiako Estatuan. Estonian %55 dira.


2024-12-19 | Axier Lopez
Palestinaren askatasunaren aldeko 10 orduko elkarretaratzea egingo dute Lekeition

Israel entitate sionista Palestinan egiten ari den "genozidio eta sarraski terrorista" salatzeko Lekeitioko hainbat eragilek txandakako hamar orduko elkarretaratzea egingo dute abenduaren 28an.


Ernairen kontrako 290.500 euroko isunak indargabetu ala nabarmen apaltzea onartu dute epaileek

Isunak baliogabetzeko helegitea jarri zuten Ernaiko gazteek eta arrazoi eman die epaileak. Naiz-ek eman du epaiaren berri eta ostegun honetan 10:30ean eginen du prentsaurrekoa Ernaik, zehaztapen guztiak plazaratzeko.


2024-12-19 | Julene Flamarique
TikToken karbono-aztarna Greziako urteko emisioa baino handiagoa da, ikerketa baten arabera

Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esana du.


Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Eguneraketa berriak daude