Ehun urte eta gero geopolitikak agintzen du
Orain ehun urte Zeruko Argia argitaratu zen eta bederatzi hilabete geroago Eusko Ikaskuntzak Euskal Herriko Udal Administrazioaren Batzarra antolatu zuen. Halere, katalanen atzetik genbiltzan, 1914an Kataluniako Mankomunitateak argia ikusi eta honen lidergopean 1919ko urtarrilaren 19an Kataluniak estatutu proiektu bat onartu zuen. Madrilek bertan behera utzi zuen, Espainiak ez zuen parte hartu Lehen Mundu Gerran eta, ondorioz, iberiar penintsulako estaturik gabeko nazioek ez zuten izan Europako beste herrialde askok izan zuten abagunea autonomia edo independentzia eskuratzeko. 1910ean Europan 25 herrialde independente zeuden, 1919an 32 ziren borroka geopolitikoaren ondorio gisa.
Ehun urte geroago gauzak ez dira asko aldatu. Kataluniak estatu bat eraikitzeko borondatea erakutsi du, Euskal Herria aldiz, lan horretan ahul dabil. Edonola ere, batak zein besteak estatu bat eskuratu nahi badute argi eduki behar dute giltzarri nagusia borroka geopolitikoak izaten jarraitzen duela, gehiengo zabalen logikarekin batera.
Ehun urte geroago gauzak ez dira asko aldatu. Kataluniak estatu bat eraikitzeko borondatea erakutsi du, Euskal Herria aldiz, lan horretan ahul dabil. Edonola ere, batak zein besteak estatu bat eskuratu nahi badute argi eduki behar dute giltzarri nagusia borroka geopolitikoak izaten jarraitzen duela, gehiengo zabalen logikarekin batera
Kostu baxuko independentziaren propaganda agortuta dago. Kataluniak martxan jarri zuen autodeterminazio eskubidea eskuratzea borroka liskartsuak bere barne –gehiengo txikiak eta gain hartu nahi ez diren kostuak– eta kanpo mugak –geopolitikoa– topatu ditu. Espainia negoziatzera derrigortzeko liskarraldiaren gradua handitu behar da, baina katalan jendarteko gehiengoa ez dago prest bere ongizatea arriskatzeko. Errealitate honi aurre egiteko irtenbide beharrezkoa, baina ez nahikoa da independentismoak bere babesa handitzea. Jakina da aldebakarreko sezesio prozesuek herriaren babesa argudio bezala jarri dutenean, mahai gainean gutxienez bi hereneko gehiengoa jarri dutela parlamentuan edota erreferendumean. Hau epe ertainean lortzeak ez dirudi ezinezko marka, Espainiaren trakeskeriak eta independentismoak arlo sozial eta kulturalean duen lidergoak ahalbidetu dezakete.
Gehiengoa luzatzea posible bada Katalunian, aldagai geopolitikoa ondo interpretatzeak zailagoa dirudi. Orain arte katalan independentismo hegemonikoak, eta berriki Euskal Herrikoak ere bai, desanexioaren paradigma besarkatu dute, hau da, estrategia da Mendebaldea lausengatzea adierazteko termino geopolitikoetan sezesio prozesua ez dela arriskutsua. Kontua da Espainiak gauza bera egiten duela sinesgarritasun gehiagorekin, izan ere, lurralde eremu handiagoa duen Estatua baita. Ondorioz, egun munduak bizi duen borroka geopolitiko gordinaren erdian, Mendebaldeak ez du bere gogoz Espainia haserretuko. Hobe Espainia osoa aliatu/menpeko gisa izatea, Katalunia eta Euskal Herria soilik baino.
Azaldutakoagatik esan daiteke estatu independente bat erdiesteko bidea ez dela Mendebaldea losintxatzea, baizik eta bere kontraesanak bilatzea XXI. mendeko diplomazia multipolarra garatuz. Hipotesi alternatiboetan sartuz, iberiar penintsulan sezesio prozesuak lagunduak izan zitezkeen Europar Batasunaren integrazioaren eta federalizazioaren bizkortze prozesu baten bidez, Madrilek Bruselaren mesedetan lurralde subiranotasuna galduko balu. Hipotesi hori, ordea, ez da batere sinesgarria, ez behintzat mundu multipolarraren aldeko indarrek beraien posizioak indartzen ez badituzte edota hegemonia berri bat (Txina) agertzen ez bada. Orduan bai, Espainiaren desintegrazioa etor daiteke edota Europar Batasunaren integrazioan azelerazio handi bat Europaren gainbehera pribilegiatuaren kudeaketa hobeago bat egite aldera.
Joaquin Beltran eta Alberto Sololuze gogoratzeko eta hondamendiaren erantzukizunak eskatzeko elkarretaratzea egingo dute igandean Zaldibarko Eitzaga auzoan. Luizia “enpresarien diru goseak” eragin zuela, eta Eusko Jaurlaritzak “ardura txikiena ere ez duela... [+]
EAEko Auzitegi Nagusiaren epaiak ez duela "zirrikiturik utzi" dio SOS Talaimendi plataformak, eta "oraindik merezi duten legezko zehapena jaso ez duten zenbait erabaki arbitrario eta ia delituzko" geratzen direla adierazi du. Besteak beste, Zarauzko Udalak... [+]
.jpg)
Osasun Publikoaren Aldeko Herri Plataformak (OPA) manifestazioak deitu ditu otsailaren 1erako. Mobilizatzeko deia egin dute osasunaren pribatizazioari aurre egiteko, lehen arreta indartzeko, osasun arloko langileen baldintzak hobetzeko, prekaritateari aurre egiteko eta kudeaketa... [+]
Genero-indarkeriaren biktima den emakume bat eta haren bost seme-alabak, horietatik hiru hemezortzi urte beherakoak, etxetik bota nahi izan dituzte ostegunean. Erabakia aurrera eramateko baldintzarik ez zegoela argudiatuta ez dute kaleratzea burutu, baina beste data bat... [+]
Eusko Jaurlaritzak isunak kendu dizkie ertzainei euskaraz hitz egiteagatik zigortuak izan ziren Donostiako herritarrei. Manex Ralla eta Amaia Abendaño dira herritar horiek, isunak kendu dizkietela baieztatu diote hedabide honi.
.jpg)
EITBko Euskara Batzordeak gaitzespena adierazi du azken hilabeteetan egindako zuzendaritza postuetarako hautaketa prozesuak direla eta. Salatu dutenez, euskarazko C1 maila ez duten hiru pertsona hautatu dituzte postu garrantzitsuetarako: EITB Mediaren zuzendaritzarako, Social... [+]
AHT Geldituk Nafarroako Abiadura Handiko Trenaren obretan lan esklabotza egoerak daudela salatzen duen lekukotza eskandalagarria jaso ondoren, obra horiek sustatzen dituen Adif sozietateak publikoki erantzun behar izan du: "Gezurra dira".
Ostegun honetako Udal Osoko Bilkuran eztabaidatu eta bozkatuko dira Amurrioko Udaleko 2025erako aurrekontuak eta, beste behin ere, Udal Gobernuak uko egin dio Aiaraldea Komunikabidearen hitzarmen eta dirulaguntza berrezartzeari.
Kar Kar Car auto elektrikoen erabiltzaileen kooperatiba ibilgailuen flota handitzen eta bere zerbitzua Iruñerriara zabaltzen ari da.
Asteazkenean ekin zion Laudioko enpresak labea hozteko prozesuari, Eusko Jaurlaritzako teknikarien bermearekin. Langileak haserre eta "engainatuta" azaldu dira erakundeen jarrerarekin: "Gu babestera joan eta langileen ondoan egon behar zuena, ez da egon"... [+]
Lizarrako Udalaren jarrera autoritarioa salatzeko sortu zuten Beef D'Alda abestia, eta horren harira auzipetu dituzte. Adierazpen askatasuna aldarrikatzeaz gain, otsailaren 8rako egitarau bat antolatzen ari dela jakinarazi du musika taldeak.
Bizieskola ekimenaren bitartez Gasteizko Eraman kooperatiba ikastetxeetako umeak trebatzen hasi da ikasturte honetan, hirian bizikletaz segurtasunez eta modu independentean ibiltzeko. Gasteizko Udalarekin batera parte hartzen du ekimenean, eta kooperatibako kideek ikastetxeetako... [+]
Kongoko Ipar-Kivuko Goma hiriburura sartu eta bereganatu du Martxoak 23 talde armatuak. Zabalpena aitzina doa eta Bukavu Hego-Kivuko hiriburua dute orain xede. Herritarrak karrikara atera dira, M23aren aurka eta Ruandak eta Mendebaldeak erakunde armatu horri erakutsitako... [+]
Gure bizitzetan pantailen inbasioa azkartu da azken urteotan. Euskal Herrian, alde batetik, “pantailak euskaraz” nahi ditugula diogu ikus-entzunezkoen eskaintza handitzeko, eta bestetik, antolatzen gara eskoletan askotariko pantailek irabazi dituzten eremuak... [+]
ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez