Milioi erdi hildako inguru, milioika desplazatu eta manipulazio informatiboen zerrenda amaigabea dira Siriako gerra hibridoak utzi dituena. Kanpo faktoreek azaltzen dute Sirian gertatutakoaren parte handia. Mendebaldeak eta bere aliatuek gerra hibridoa egin diote Siriari. Halere, hau ezin da ezerezetik eraiki, barne faktoreen abiarazlea behar da horretarako. Hiru barne faktorek jokatu zuten Siriaren kontra.
Lehenengoa iraupen luzekoa da. Siriako Arabiar Errepublika formalki akonfesionala bada ere, praktikan tolerantzia handia duen askotariko estatu konfesional gisa funtzionatzen du. Arazoa da, suniten gutxiengo bat (populazioaren %20 inguru) estatua musulman sunita gisa konfesionalizatzearen alde dagoela. Helburu horrekin, XX. mendearen bigarren partean Anaia Musulmanek bi altxamendu egin zituzten eta 2011n hirugarrena egiteko modua lortu zuten beste bi faktoreei esker.
2011ko protesta gehienak sektorialak izan ziren eta ez erregimen aldaketara bideratuak. Baina laster Anaia Musulmanek eta oro har, muturreko islamismoak kooptatu eta matxinadarako erabili zituen. Mendebaldeak, Turkiak eta Persiar golkoko monarkiek azkar armatu eta ekonomikoki sostengatu zituzten hainbat talde. Une horretatik aurrera protestetan aritutako asko pixkanaka-pixkanaka Siriako Arabiar Errepublikaren defentsan aritu dira
Bigarren faktoreak zerikusi zuzena du XXI. mende hasieran Siriako Gobernuak hartu zituen neurri neoliberalekin, ordurarte izan zuen ekonomia sozializatzailetik urruntzen hasiz. Herrialdea ahulduta eta isolatuta zegoen Ekialde Hurbilean, Israelek eta AEBek lortu zuten hegemoniagatik. Iparramerikarrek Gaizkiaren ardatzean sartu zuten eta Wesley Clark jeneralak 2007an ematen zituen hitzaldietan azaltzen zuen bezala, Siriari edozein momentuan gerta ziezaiokeen Iraki gertatutakoa. Ondoren, Wikileaks-ek filtratutako dokumentuei esker, badakigu 2006an AEBak Sirian erregimen aldaketa planifikatzen ari zirela. Ez dago jakiterik Siriak Munduko Bankuaren babesarekin harturiko neurri neoliberalen bulkada nagusia nazioarteko isolamenduari aurre egiteko nahia ote zen edo ekonomia aldatzeko konbentzimendu politikoa. Edonola ere, neurri horiek nahigabe sozioekonomikoa eta politikoa sortu zituzten hirugarren faktorea agertu zenean. Siriako Estatuak nekazal produkzioari diru-laguntza ugari kentzen zizkionean, 2007an, hamar urtez luzatuko zen lehorte gogorra hasi zen. Siriako ekonomiaren zutabeetako bat lehen sektorea da, Barne Produktu Gordinaren %20a eta esportazioen bizkarrezurra, krisirako koktela prest zegoen.
2011ko protesta gehienak sektorialak izan ziren eta ez erregimen aldaketara bideratuak. Baina laster Anaia Musulmanek eta oro har, muturreko islamismoak kooptatu eta matxinadarako erabili zituen. Mendebaldeak, Turkiak eta Persiar golkoko monarkiek azkar armatu eta ekonomikoki sostengatu zituzten hainbat talde. Une horretatik aurrera protestetan aritutako asko pixkanaka-pixkanaka Siriako Arabiar Errepublikaren defentsan aritu dira, besteak beste, gobernu eta oposizioak osaturiko kontzentrazio gobernuaren bitartez.
Epe motzean Siriak gerra irabaziko du, baina epe luzean krisia erraztu zuten faktoreen indartze moduko bat aurreikusi daiteke. Herrialdearen aliatuek berreraikuntzarako jarriko duten diruak kanpo-zorraren igoera ekarriko du, soberania narriatuz. Bestalde, finantzazioa sobera izango ez delako, administrazioak ezingo du iritsi leku guztietara berreraikuntza lanak egiteko. Siriako Estatuak krisi aurretik zuen gaitasuna epe motzean berreskuratuko ez duenez, ekimen pribatuarentzako espazioa utzi beharko du ezinbestean, berreraikitze lanak eta zerbitzuen berrezartzea azkartzeko. Azkenik, muturreko islamistek beraien helburuak lortu ez badituzte ere, hurrengo borrokarako prestatuagoak egongo dira, besteak beste, Mendebaldearekin, Turkiarekin eta Persiar golkoko monarkiekin garatu duten harremana eta lankidetza medio.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egungo ezker mugimenduaren zati handi batek, intuitiboki bada ere, eskala txikiko nekazaritza aldarrikatzen du zalantza askorik izan gabe. Hala ere, txikitasunaren aldarrikapen horrek baditu bere kontraesanak: tamaina txikiko ustiategi batek, definizioz, ezingo du elikagai... [+]
Eusko Jaurlaritza berriko bozeramaile Maria Ubarretxenak lehenengo elkarrizketa Euskadi Irratiari eman zion. Solasaldian asmoez jardun zuen, kontu orokorrak adierazi zituen, ezinbestean, gobernua martxan jarri berri zegoelako. Adeitsua izan zen tonua kazetari eta eledunaren... [+]
Kapitalismoak sortutako krisi ekosoziala ondoez globala ari da eragiten planeta osoan. Baliabide material eta energetikoen "gailurrek", hazkunderako eta metaketarako mugak ezarriz, natura eta gizartearen arteko desorekak ekartzen dituzte. Estraktibismoaren gurpil... [+]
Ikasle batek erran zidan, behin, testu bat aztertzen ari ginela: “Pertsonaia eri da: geldi-geldia pentsaketa ari da bere buruan”. Bistan dena, erranaldi horrekin, gaizki adierazi zuen gogoan zuen iruzkina, erran nahi baitzuen pertsonaiaren ezontsa nabari zela haren... [+]
Zerbaiti edo norbaiti agur esatea abandonuarekin, amaierarekin eta, azken batean, dolu-prozesuarekin lotutako ekintza izan ohi da. Seguru noizbait esango zenutela –edo norbaiti entzungo zeniotela– “ez zaizkit agurrak gustatzen” esaldi tipiko eta topikoa... [+]
Usainak keinuren bat eskatzen zuen, baina berak egin ez zuenez (ezin zitekeenez beste usainik espero), besteok ere ez. “Ez, ez, ez daude denak. Bizirik dirautenen atalik ez dago, ez dut inor bizirik utzi, adibidez, ezpainik gabe (ikusi dituzue? Horiek perfektuak iruditzen... [+]
Ordenagailua itxi, txankletak jantzi, eguzki-kremaz laztandu. Nora zoaz oporretan? Oporrak egitea nonbaitera joatea dela normalizatu dugu, deskantsuak distantzia behar duelako, diogu. Eta bidaia egitean, turista bilakatuko gara, izendapen aldaketak deserosotasun bat sortzen... [+]
Euskara, eremu digitala den itsasoan ezagutzara eta harremanetara abiatzeko portua da. Adimen artifizialarekin, portu horretatik mundu osoarekin euskaraz harremanetan jartzeko aukera ematen dela dirudi. Euskararen automatizazioa laguntza ederra da belaunaldi berriekin euskal... [+]
Enpresa batek Irimo mendian zentral eolikoa eraikitzeko asmoa zuela iragarri zigun aspaldi batean haize kolpe batek. Gehienek ezin zuten sinistu, inondik ere. Are gutxiago Irimo mendiaren orografia eta izaera harritsua ezagutzen dituztenek. "Baina ba al dakizu ze nolako... [+]
Mundu mailako ekonomiak gorakada nabarmena izan zuen COVID-19aren ostean. Orain, baina, gorakada hori agortze-fase batera heldu den zantzuak agerikoak dira, krisi klimatikoak nabarmen baldintzatuta: munduko potentzia nagusien ekonomiaren hazkunde-tasa murrizten ari da,... [+]
Nire lehendabiziko poema liburua argitaratu nuenean errezitaldi bat ematea eskaini zidaten unibertsitate batean. Musikariak dirutan kobratu zuen eta niri Jorge Oteizari buruzko liburu bat eman zidaten, hartu ez nuena, baneukalako etxean. Horixe izan zen onartu ditudan eskaera... [+]
Ekainean jarri du martxan Bilboko Udalak Emisio Gutxiko Eremua, irailera arte isunak jartzen hasiko ez bada ere. Neurri horrek auto zaharren sarrera mugatuko du Bilboko zabalgune burgesera astelehenetik ostiralera. Hasiera batean 2000. urtea baino lehen matrikulaturiko... [+]