Oso gogorra, baina beharrezkoa
Svetlana Aleksievitx kazetari bielorrusiarraren lana Iker Santxok itzuli eta Elkarrek argitaratu zuen iaz. 2015ean Nobel Saria lortu zuen egileak. Ia milioi bat emakume sobietarrek parte hartu zuten II. Mundu Gerran, 1941etik 1945era, eta haien ahotsak, haien gerrarekiko bizipenak jaso ditu orriotan.
100 bizitza historia 300 orrialdeko erreportajean dugu. Gerra horren memoria pelikula estatubatuarretan eta eleberri europarretan ezagutu ditugu nagusiki, protagonistak gizonezkoak, juduen eta alemaniarren ingurukoak. Oraingoan aldiz, Sobietar Batasuneko emakume soldaduak dira protagonista.
Izugarrikeria sorta bat topatuko dugu liburu honetan, baita pasarte hunkigarriak ere. Lehen atalean emakumeen gerraren historia idatzi izan nahi duela dio, “ezkutuan geratu den mundu oso bat ezagutzera emateko”. Bere asmoa gerran dagoen gizakiari buruz idaztea izan da, sentimenduez eta arimari buruz, ez ideia handiei buruz.
Hurrengo 16 ataletan titularrek aurkeztuko dizkigute mintzagaiak: memoria, gizon-emakumeen artekoak, gerrako eta gerratik kanpoko ni-ak, gerra bera eta gerra ostea. Zer da gerra bat bizitzea? Historia hau ere kontatu behar da, ikuspegi desberdinetatik begiratuz. Izan ere, aurreko belaunaldien bizitza nolakoa zen ezagutzeko oso lan baliagarria da.
Gizon eta emakumeen artekoak maiz agertzen dira. Edertasuna, goxotasuna eta zaintza “femeninoak” faltan sumatzen dituzte batzuek zein besteek frontean. Elkarri neba-arreba deitzen zioten eta emakume soldaduek gizonen bizitza egin zutela adierazten dute.
Gerran bizirauteko erdi-gizaki erdi-animalia izan behar duzula diote eta beste logika batekin pentsatzen duzula. Dena beltza eta gorria zen, zikina eta odola. Neguko hotza eta hezur hautsien hotsa. Hala ere, bizitzan funtsezkoa dena deskubritu ei da bertan. Irribarreak, zigarroak, elkarrizketak.
Hildakoen artean bizitzen ohitu zirenerako “garaipena” heldu zen eta bizitzaren beldur izaten hasi ziren. “Herriaren etsai” bihurtu ziren batzuk eta gaixotasunak agertzen hasi ziren. Gizonek emakumeak bertan behera utzi zituzten. Ez zituzten aintzat hartu 40 urte pasatu arte.
Liburua oso gogorra da, baina beharrezkoa. Gertatu zena ez ahazteko. Idealak desmitifikatzeko. Emakumeak ikusgarri egiteko. Jendeak egoera lazgarrietara egokitzeko moduez gogoetatzeko.
ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.
"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa.
Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]
Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]
Viriditas tituluaren azpian Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak azpititulua irakur dezakegu. Tapa gogorra duen liburu handi bat da, zeinetan landareen eta emakume baten ilustrazioek hartuko duten lila koloreko portadaren erdigunea. Suma daiteke liburuaren... [+]
BARBARO IRAUN
Louisa Yiusfi
Txalaparta, 2023
-------------------------------------------------
2022an Louisa Yousfik argitaratu zuen Rester barbare lana, eta Itziar Diez de Ultzurrunek eta Txalapartak euskaraz plazaratu zuten 2023an, Ainhoa Nadia Douhaibiren... [+]
Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]
1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]
Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]
Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]
Afaltzen ari zirela entzun zuten ate hotsa. Zeruko izarrek sabbata heldua zela zioten”, horrela hasten da Gaizka Arostegiren nobela labur hau, Gestapoko "zakurrek” Sara eta bere gurasoen etxeko atea jotzen duten unean. Irakurleak ondorioztatuko zuen moduan,... [+]
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Karmele Mitxelenak Marrubizko uda ipuina argitaratu zuen Xaguxar bilduma honetan 2022an. Liburu hartan, neska-mutiko batzuen udako abenturak kontatzen ziren. Orain, aldiz, Aitona Floren liburua istorio askoz barnekoiagoa dugu, Danel mutiko protagonistaren ikuspuntutik... [+]