Mundua krisian dago. Ipar mendebaldeko herrialde garatuetako munduaz ari naiz. Gaur egun baina, gure munduak mundu osoa hartzen du bere mendean. Ni jaio nintzenean, gure mundua ere krisian zegoen. Bi mundu nagusi ziren: komunista eta kapitalista. Beranduago beste bi mundu ere bazirela ikasi genuen: iparralde aberatsa eta hegoalde pobrea.
Hain juxtu ere, ni jaio nintzenean ere krisian ginen, pobreak omen ginen, hala ere, eskolan, pezeta bat eskatzen ziguten txinatarrentzat. Itsulapikoak halaxe zioen: Una peseta para los chinitos.
Egun, funtsean, mundu bakarra dago, mundu globalizatuan bizi baikara. Eta jaio nintzenean bezala, gaur ere mundu osoa krisian omen dago.
Orain arte idatzitakoari txinatar ipuin-en tankera hartu diot: cuento chino.
Edonola den ere, munduak krisian segitzen du. Ezkerreko eredua, antikolonialista eta iraultzailea agortu da. Eskuinekoa, berriz, sozial-demokrata eta erreformista, blokeatuta dago. Horrek politikan jarduteko molde berriei leku eman digu herritarroi. Adituen erranetan, paradigma politiko berri baten garaian gaude. Mugimendu alternatiboak dira gizartean eragiteko eredu berriak.
Mundua handia da, beraz, gatozen Euskal Herrira. Mugimendu alternatiboko militante eta pentsalari Txomin Povedaren erranetan “ez da aski instituzioetan irabazle izatea zure borroka aitzina eraman ahal izateko”. Ados. Paradigma politiko berrien garai honetan, ordea, badago paradoxikoak egiten zaizkidan adierazle bi:
– Ni jaio nintzenean, Karl Marx zen mundu kapitalista zapaltzailearen aurka borrokatzen zuten alderdietako pentsamenduaren ideologoa. Egun, berriz, kapitalismo neoliberalaren aurka borrokatzen dugu. Orduko sistema eta egungoa antzekoak dira, diferentzia batez: guk geuk esplotatzen dugu geure burua.
– Euskal Herrian, EAJ gailentzen da instituzioetan aldez edo moldez. EAEn ezbairik gabe. Nafarroan ez, baina funtsean, abertzaleen artean gutxiengoa izanik ere, bera da Nafarroako instituzio nagusiko politikari, zuzen edo zeharka, etekin gehien ateratzen diona. Ipar Euskal Herrian, abertzaletasunean EAJ gutxiengoa da. Euskal Elkargoa sortu berri da, eta bera begitantzen zait etorkizunean botere-gune horretatik atarramendu handiena aterako duena. EAJ da egun Marxen jarraitzaile fidelena. Ez naiz Karli buruz ari, bistan da, Grouchoz baizik. Honela zioen Marxek: “Hauek dira nire printzipioak. Ez bazaizkizu gustatzen, beste batzuk ditut”.
2024ko azarora bitarte 683 sexu eraso salatu dituzte, iaz baino %16,7 gehiago, Emakunderen arabera. Familia barruko indarkeria salatu duten emakumeen kopurua ere handitu da (975 izan dira), baita bikotekide edo bikotekide ohiek egindakoa ere (3.554).
Garraio publikoak erdi prezioan jarraituko du datorren urtean ere, Espainiako Gobernuak bere hobarien parteari eutsiko diola iragarri ostean.
Aurrekontuak eta urteko kontuen itxiera, ez da besterik urteko garaiotan; etxeko ekonomiatik hasita, partekatzen ditugun espazio sozioekonomiko gehienetara. Enpresa handiak hasi dira kalkulagailuak ateratzen eta 2025ari begira asmo handiak martxan jartzen. Erakunde eta eragile... [+]
Gizartean gatazka sortzen duten proiektuak jai bezperetan onartzeko ohiturari jarraituz, abenduaren 20an onartu du Eusko Jaurlaritzak Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektorialaren "behin behineko bertsioa". EH Bizirik-ek elkarretaratzea egin du Jaurlaritzaren... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
“Jaurlaritzak esateko zeukan dena esanda dago txosten horretan” adierazi du asteartean Maria Ubarretxena bozeramaileak, Jaurlaritzak 2019an egindako txostenari erreferentzia eginez. Txosten horretan egiten den kontakizuna “faltsua eta interesatua”... [+]
Eusko Jaurlaritzaren esku geratu dira beste bi eskumen: Itsasertzaren Antolaketa eta Kudeaketa, eta Zinematografia eta Ikus-entzunezko Jarduera. Astelehenean bildu da Transferentzien Batzorde Mistoa, Madrilen, eta han adostu dute bi eskumen horiek EAEra eskualdatzea.
Zerk motibatuta bultzatzen da bi ikastetxeren arteko fusioa? Nola uztartu norbere eskola-proiektua, eredua eta ibilbidea ondokoarekin? Zein da bidea bi eskoletako hezkuntza komunitateak ados jartzeko? Zein da Eusko Jaurlaritzaren rola?
Ribabellosan 300 megawatioko gaitasuna duen eskala handiko datu zentroa eraikitzen ari da Merlin Propertiers enpresa madrildarra. Milaka milioi euro ari da gastatzen Iberiar Penintsula osoan, ustez puntako teknologia “jasangarria” duten baina elektro-intentsiboak... [+]
Jokin Aperribay Real Sociedadeko presidenteak azaldu du gertaturikoa “argitzeko” eskatu diola Polizia autonomikoari. Zauritutako Amaia Zabarteren familiak klubari egotzi dio publikoki ez gaitzestea erasoa.
Pobretuak kriminalizatzeko Jaurlaritzaren politika albiste izan da, berriz ere, azaroan. Salaketa anonimorako postontzia sortu du Lanbidek, herritar zintzoek Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta jasotzen duten herritar potentzialki iruzurtien “jardun irregularren edozein... [+]
Gogoratzen al duzue? Legebiltzarreko %90ak onartu zuen Hezkuntza Akordioa duela bi mende –barkatu, bi urte–. Ezkerraren biltzarkideen erreakzioa euforiaren eta neurriko gogobetetasunaren artean mugitu zen. Onarturiko dokumentuaren arabera, zentro pribatuek diru... [+]
Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.
Lanbidek Diru-sarrera Bermatzeko Errentetako iruzurraren aurkako kanpaina jarri du martxan, eta salaketetarako buzoi anonimoa sortu du. Jaso dituen kritikei erantzunez, adierazi du buzoi hau salaketak eta jakinarazpenak ordenatzeko tresna huts bat dela. Ez du ez klase... [+]
Gipuzkoako Lurralde Auzitegiaren ustez, bideo bateko irudietan ikusten denak "talka" egiten du Ertzaintzaren atestatuarekin, eta Amaia Zabarte foam bala batekin zauritua izan zenaren "ebidentzia erakusten" du, Noticias de Gipuzkoa-k jaso duenez.