Ezetzaren ertzak
Uztailak 6. Iruñeko festak hastear. Kale-hamarretakoak nonahi. Banku publikoz hornitutako kantoi batean, mutil gazte batzuk mintzo ozenean. Ezetzaz ari dira. Baten galdea: ezetza al da baietz ez esatea?
Argia da kezka: jakitea nola jokatu hastear diren festetan. Galduta, edo salduta, sexu-grina estreinatu berriaren eta portaera egokien arteko zalantzetan. Nerabe-kalakan, haien parera andre heldua, ni, iritsi arte –esku gorria paparrean, nahitaezko osagarri sanferminetako uniformean–.
Isilune behartua. Eta gero, ni haiengandik urrunduta, nerabeak solas animatuan berriro, hamarretakoa egin bitartean.
Ez dakit haiek ondoriorik atera zuten, baina duda baten hazia ernarazi zuten nigan: ongi ari gara?
Uztailaren 6az geroztik, maiz pentsatu dut egun hartakoaz. Eraso sexisten inguruko albisteek eta protestek dudak eta galderak ekartzen baitizkidate beti: ongi ari ote garen, eta nola egin ahal dugun hobeki.
Eraso sexisten errealitate kezkagarriaren aurrean, ideia artegagarri bat: ezetzaren kanpaina egokia da, baina ez du gainditzen genero-rolak banatzeko eremu tradizionala. Ez du kuestionatzen gizonen iniziatiba sexu-harremanetan, ez eta emakumeen betebeharra ere gizonen bultzadei aurre egiteko.
Eraso sexistak biziki arbuiatzen dituztenetako askok tinko jarraitzen baitute sinesten gizonen sexu-desira kontrolagaitza dela. Sistema osoak tai gabe berresten du uste hori –aisiako edukiak lekuko: kantak, filmak, publizitatea...–. Eta sinesmen hori kolokan ez jartzeak ezetzaren betebeharra inposatzen digu emakumeoi. Kasurik hoberenean, baietz ala ezetz esan behar dugu, argi eta ñabardurarik gabe, zertan eta sexuan, non ñabardurak berezkoak baitira.
Ezetz esateko eskubidea guztiona da. Eskubide hori, ordea, betebehar bihurtzen da emakumeen kasuan, sexuaz edo maitasunaz ari garenean. Gizonetan ez: emakumeen errekerimenduei ezetza emateak ez du arazo handirik sortzen gizartean –ez gatazkarik, ez bortxarik...–. Eta gizonen zelaian, ezetzaren eskubideak munta gutxiago du beste eskubide indartsuago bat dutelako isilean aitortua, haien desira kontrolagaitz eta ukaezin hori baliatzekoa.
Betiko zokoan jokatzen ez jarraitzeko, ezetzaren esparrutik harago jo behar dugu. Hainbat uste eta baldintza jarri behar ditugu agerian eta kolokan: gizonei emakumeak erasotzeko baimena ematen dieten usteak, eta emakumeoi geure burua gizonengandik defendatzeko beharra ezartzen diguten baldintzak. Lehenik eta behin, halakoei babesa ematen dieten isiltasuna eta inkomunikazioa hautsita.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]