Iraganetik etorkizunera

Mainamikirri. Castillo Suarez. Ilustrazioak: Josemari Morcillo, Morkots Fanietorri argitalpenak, 2018

Bi herri ipuin jasotzen dira Mainamikirri izeneko liburu eder honetan: Erregeren alaba eta Katu beltzak izenekoak; biak, kredituetan ageri den bezala, Burundako herri ipuinak eta Izaskun Etxeberriak 1986an eginiko grabazio batetik jasoak.

Ipuinak ahozko kontakizun idatziak ditugu, ozenki irakur daitezkeen istorioak, eta herri ipuinetan gertatu ohi den bezala deskribapen gutxi, ekintza asko eta elkarrizketaz osatuak. Erregeren alaba honela hasten da: “Baziren behin bost garbitzaile errotara joaten zirenak arropak garbitzera. / Haietan txikiena Mainamikirri zen, eta sorginena./ Goiz batean, errotan zeudela, batek galdetu zuen: / – Neskak, hemen gara denok? / – Ez, Mainamikirri falta dun –erantzun zuen beste batek. / –Betikoa. Hura beti azkenekoa.”  Baina Mainamikirri agertu bezain pronto akabo bertako lasaitasuna; Mainamikirri-k erregeren alaba oso gaixo dagoela esaten die baina berak badakiela zer egin behar den hura sendatzeko (zaldi baten bitsa izaran batu…). Kontua da emakumeak hizketan ari diren bitartean kuxkuxero batek dena entzun eta erregeren alaba sendatu zuela, bai eta dirutza ederra jaso ordainean.
Hurrengo batean Mainamikirri-k eta lagunek, kontu kontari hasi aurretik, inguruak arakatu zituzten eta kuxkuxeroa harrapatu eta errotan ehotzeko imintzio ere egin zuten. Gizontxoa-k korrika ihes egin zuen… eta badirudi oraindik ere lasterka ari dela!

Katu beltzak ere sorginkeriarekin erlazionaturiko euskal ipuin tradizionala dugu; eta, aurrekoa bezala, oso erraz irakur eta entzun daitekeen istorioa.

Morkots-en ilustrazio handiek are gehiago erakartzen dute irakurlea istorioak jarraitzera. Irudiekin eta hutsuneekin jolasten du ilustratzaileak irakurlearen arreta areagotzeko eta irudietan, aspaldiko giroa islatzen duen arren, lortu du gaurkotasuna ere agertzea.

Bai kontakizunengatik bai ilustrazioengatik Mainamikirri oso liburu erakargarria egiten da, iragana gaur egunera ekarriz, etorkizuna eraiki dezagun. Eta alde horretatik pena bakarra daukagu, liburu hau sorturiko eskualdean bakarrik eskura daitekeela eta oso zabalkunde txikia duela.

Txalogarria da Fanietorrikoek eginiko lana, hainbat udalek eta erakundek egin duten bezala; egongo ahal da lan hau eta hau bezalakoak Euskal Herri osora zabalduko dituen argitaletxea!


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Zapata pila!

Antzerkiaren labirintoan I
Ander Lipus
EHAZE eta Susa

---------------------------------------------

Ander Lipus antzerkigileak EHAZE eta Susarekin argitaratu ditu bere autobiografia teatrala eta antzerkiari buruzko argitalpenak. Antzerkiaren labirintoan I. Bitakora... [+]


2024-08-09 | ARGIA
Uda honetan irakurtzea merezi duten sei liburu

ARGIAko erredakzioaren eskutik, sei irakurgai proposamen.


Arrats dibertigarria

"Arrats arrunt bat zen. Zapoarentzat”. Arrats hori da Maite Mutuberriak album honetan kontatzen diguna. Oso testu gutxi du liburuak, eta irudiek ederki kontatzen digute istorioaren nondik norakoa. 

Hasieratik ikus dezakegu ilustrazioetan zapo handi eta lasaia,... [+]


Erasoari aurre egiten

Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]


Viriditas berdea da

Viriditas tituluaren azpian Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak azpititulua irakur dezakegu. Tapa gogorra duen liburu handi bat da, zeinetan landareen eta emakume baten ilustrazioek hartuko duten lila koloreko portadaren erdigunea. Suma daiteke liburuaren... [+]


Sorginen duintasuna aldarri

Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
[+]


Begirada gurutzatu eta engaiatuak

Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]


Mo bueltatu da

1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]


Lora dadin deika

Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]


Betiberdina

Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]


‘Salbatzaileen tenplua’ eraisteko ordua

Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]


Oskolak malgutzeko liburua

Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]


Judutarren jazarpena gure artean

Afaltzen ari zirela entzun zuten ate hotsa. Zeruko izarrek sabbata heldua zela zioten”, horrela hasten da Gaizka Arostegiren nobela labur hau, Gestapoko "zakurrek” Sara eta bere gurasoen etxeko atea jotzen duten unean. Irakurleak ondorioztatuko zuen moduan,... [+]


Babesten gaituen itsasoa

Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.

Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]


Aitona hil egin da?

Karmele Mitxelenak Marrubizko uda ipuina argitaratu zuen Xaguxar bilduma honetan 2022an. Liburu hartan, neska-mutiko batzuen udako abenturak kontatzen ziren. Orain, aldiz, Aitona Floren liburua istorio askoz barnekoiagoa dugu, Danel mutiko protagonistaren ikuspuntutik... [+]


Eguneraketa berriak daude