Jonek nahi du...

"Jonek Jone izan nahi du". Dani Martirena. Ilustrazioak: Ana Ibañez Liburu iletsuak, 2017.
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Duela bi urte Dani Martirenak eta Ana Ibañezek plazaratutako Hankaz gora du amak mundua hura bezala, oraingo hau ere liburu bitxia dela esan dezakegu.

Eta mamiarekin hasi aurretik formatua aipatu beharrean gaude. Esku artean hartzen duen edonork ikus dezake liburu honek ez dituela orriak, edo agian bai, eta akordeoi baten gisa testua eta imajinak pasatzen direla. Tolesdura bakoitzean kartoi kaxa bat dugu, goiko aldean testua eta kaxa barruan irudia osatzen duten elementu ezberdinak (hodeia egiteko kotoia; kartoizko hegazkintxoa, euritako txikiak, zurezko sardexkak…). Hots, irakurleak, liburu arrunt baten aurrean izan beharrean, irakurtzeko eta jolasteko proposamen batekin egiten duela topo.

Liburuaren mamiari helduz gero, berriz, norberaren garapenaz, izan nahiaz, gogoei buruzko lana da Jonek Jone izan nahi du hau. “Baina handi izatera iritsi gabe, amets bat du bihotza beteta. Jon neska da, txiki txikitatik, oinutsik edo jantzita txaketa”. Baina adierazpen horretara iristeko, azken orrian –azken kaxan– ageri zaigun adierazpen horren aurretik Joneren amets eta desioen berri izango dugu: “Handitan handi izan nahi du Jonek. Eta gauza gehiago. Gauza txikiak, eta handiak”. Izan ere hasiera horrekin ekiten diote egileek Joneren desio guztien kontaketari.

Egileek 14 kutxetan zehar kotxe gidaria izan nahi duela erakutsiko digute, baita hiru zulo belarri bakoitzean, ameslari izan, abioneta pilotu, marinel… Eta hauetako proposamen bakoitzean komentario batzuk irakur ditzakegu; marinel izan nahi duela dioenean esaterako: “Itsasoak zeharkatzeko, txaluparen oihalak puztuta, aurkitu nahi du Jonek itsaso hondoan gatzontzia ezkutatuta. Jakin nahi du non den olatuen errota. Hori da Jonek handitan jakin nahi duena. Eta, boga boga, gero mundura egia bota”. Komentario hauek agian jasoegiak gerta dakizkioke irakurleari, gauza gehiegi kontatzen espazio gutxiegian testua astun bilakatuz. Bestalde, testu horiek irakurle jasoagoentzat poetikoak eta irudikagarriak direla ezin da ukatu. Liburu hau, kontrazalean Asun Agirianok dioen moduan, “zure bihotzaren taupadak entzun eta garunak martxan jarri guran, gogoari libre uzteko gonbite luzea” baita; ez bakarrik darabilen gaiagatik, baita izate hori –Jon neska da– kontatzeko erabili duten moduagatik ere, poesia eta artea txertatuz. n


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburu kritikak
Erasoari aurre egiten

Liburu honetara hurbiltzen denak lehenbizi G. Mabire-ren irudiekin egingo du topo. Komikiaren estiloko irudiak dira, trazu oso zehatzak eta kolore bizikoak, pertsonaiak eta egoerak erraz interpretatzen laguntzen dituztenak. Irudi horiek testuarekin bat datoz: laburra eta zehatza... [+]


Viriditas berdea da

Viriditas tituluaren azpian Landareen mundu zoragarria ikusarazi ziguten emakumeak azpititulua irakur dezakegu. Tapa gogorra duen liburu handi bat da, zeinetan landareen eta emakume baten ilustrazioek hartuko duten lila koloreko portadaren erdigunea. Suma daiteke liburuaren... [+]


Arrazakeriak ez ditu suntsitu

BARBARO IRAUN
Louisa Yiusfi
Txalaparta, 2023

-------------------------------------------------

2022an Louisa Yousfik argitaratu zuen Rester barbare lana, eta Itziar Diez de Ultzurrunek eta Txalapartak euskaraz plazaratu zuten 2023an, Ainhoa Nadia Douhaibiren... [+]


Sorginen duintasuna aldarri

Lan kontu bat dela eta berrirakurri behar izan dut liburu zoragarri hau. Teoria, genealogia eta historia feminista batzen dituen liburu motz honek kritika ugari izango zituelakoan sarean begiratu eta, sorpresa! bakarra aurkitu dut, Irati Majuelok Berria-n idatzi zuena.
[+]


Begirada gurutzatu eta engaiatuak

Sorpresa ederra izan da Consonni argitaletxeak argitaratu berri duen liburua. Ez nuen ezagutzen Montserrat Roigen lana eta aurkikuntza harrigarria izan da, zinez. Batetik, Franco hil berritan argitaratu zelako estreinakoz eleberria (1976an) eta garai hartako Bartzelona... [+]


Mo bueltatu da

1991n argitaratu zuen Bernardo Atxagak Behi euskaldun baten memoriak. Liburuak ibilbide luzea eta arrakastatsua izan du euskaraz nahiz bestelako hizkuntzatan. Alemanian gehien saldutako liburuen artean egon zen, J. Eccleshare editore britainiarrak irakurri beharreko obratzat... [+]


Lora dadin deika

Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]


Betiberdina

Lehengusinarekin eta haren senarrarekin landa aldera egindako irteera batean hasi zen dena. Horiek afaltzera joan eta ez ziren etxera itzuli. Haien bila atera eta horma batekin topo egin arte ibili zen protagonista. Hortik aurrera, hormak ez dio aurrera egiten uzten eta bi... [+]


‘Salbatzaileen tenplua’ eraisteko ordua

Feminista eta anti-arrazistatzat duzu zure burua? Bururatu zaizu inoiz ezagutzen duzun feminismoaren historia zuria eta kolonialista dela? Kultura ez-zuriei buruz duzun ezagutza edo begirada zalantzan ipini dituzu? Ahalduntze feministaren inguruko irakurketa kritikorik egin... [+]


Oskolak malgutzeko liburua

Soinean daramate etxea barraskiloek, bizkar-zorro kiribildua bailitzan, bizitzeko beharrezko dituztenak hara eta hona garraiatuta. Etxeak, ordea, kraskatu eta bitan bana daitezke. Bikoiztu ere egiten dira tarteka, behin-behinekoz bada ere gotorleku izatetik zama izatera igarota... [+]


Judutarren jazarpena gure artean

Afaltzen ari zirela entzun zuten ate hotsa. Zeruko izarrek sabbata heldua zela zioten”, horrela hasten da Gaizka Arostegiren nobela labur hau, Gestapoko "zakurrek” Sara eta bere gurasoen etxeko atea jotzen duten unean. Irakurleak ondorioztatuko zuen moduan,... [+]


Babesten gaituen itsasoa

Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.

Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]


Aitona hil egin da?

Karmele Mitxelenak Marrubizko uda ipuina argitaratu zuen Xaguxar bilduma honetan 2022an. Liburu hartan, neska-mutiko batzuen udako abenturak kontatzen ziren. Orain, aldiz, Aitona Floren liburua istorio askoz barnekoiagoa dugu, Danel mutiko protagonistaren ikuspuntutik... [+]


Mamu bat gure artean da

Eguzkiarekiko gertutasunak moldatu egin ei du Lurrak duen abiadura, eguzkia inguratzeko mugimenduan. Beste abiadura batzuk ere badira, ordea, eta balirudike lurraren abiada gero eta azkarragoa dela edo, bederen, aldaketak etengabean ditugula orpoz orpo jarraika. Egoera honetan,... [+]


Autorrealizazioa irakasgai

Irakaskuntzan "aniztasuna" aski ezaguna den kontzeptua da, eta irakasleok (ez zara harrituko Bestiak liburutegian ere irakasleak badaudela jakitean) aniztasuna bermatzeko, askotan, ikasle talde heterogeneoak egiten saiatzen gara. Baina badugu desberdinen arteko... [+]


Eguneraketa berriak daude