Kolore guztietako basoak
Zakilixut kritiko-zinikoak esana: “Eguberrietako hauek, bonbila fruitu... eta argiz beteta!”. Antton Olariagaren pertsonaiak duela 40 urtetik ontzen ditu iradokizun ekologikoak eta arlo asko ditu jorratzeko Euskal Herri txikian. Gure oihan eta basoetako egoera, horietako bat dugu, jakina.
“Kolore guztietako basoak”. Horrela dio Bizkaiko 50 talde eta gizarte eragilek (ekologistek, zientzialariek, artista eta baserritarrek, kooperatibek, basogintzako enpresek eta sindikatuek…) Bizkaiko Aldundiari eraman dioten errebindikazioak. Nekazaritza Sailak emandako datu ofizialen azterketa sakon eta diagnosi argia eginez gero, proposamen batzuk egin dizkiote Bizkaiko Gobernuari. Monokultibotik naturaren hurbileko baso kudeaketara pasatzea defendatzen dute, baso publikoetan batez ere, baina jabe pribatuentzako laguntzak ere eskatuz. Egun, Bizkaia eta Gipuzkoako basoek ez dute arabarren edo nafarren kolorerik. Iparraldeko oihanena ere ez. Kolore eta jabegoa.
1857an, Adan de Yarzatarrek Pinus Radiata ekarri zuten Kaliforniatik Ispasterrera eta hortik aurrera bere landaketak bultzatu zituzten. Gaur egun Bizkaiko eremuan 70.000 hektarea ditugu. Pinu eta eukaliptoen landaketak lurraldearen %75a dira eta baso autoktonoak %25a (pagoak, haritzak, gaztainondoak…). Kurioski, proportzioa berdina dugu lur publiko zein lur pribatuetan. Bizkaiko ekologistek kopuru hauek aldatu nahi dituzte. Lur publikoetan (%27 soilik) bertako basoa berreskuratuz bertako baso azalerak %41 lortu arte eta landaketa aloktonoa %59ra jaitsi.
Basoak ala porlana? Nola erantzungo diote Bizkaiko agintariek ekimen “erreformista” honi? Ikusteko dago, baina Unai Rementeriak Gernikako Batzarretan esan zuena ezagututa, euren planak zementuari loturik doaz. Koiuntura ekonomiko “gozoa” dagoenez, diru-biltze gehiagorekin Arrontegi zubiaren “anaia bikia” eta Hegoaldeko saihesbidea (Supersur) luzatzea AP-68rekin lotuz, aurreikusten ditu diputatu nagusiak.
Eta burura etortzen zaidan galdera da: non jarriko ditu ekologismoak bere atzamarra eta indarrak? Baso politika berria eraikitze aldean ala porlanezko inbasioari ezetza ematen? Nire uste apalean, biak ala biak dira ezinbestekoak. Osagarriak dira, ez kontrakoak. George Monbiot kazetari ekologista britainiarrak Gales eta Eskoziako basoen defentsan idatzitako liburuan dioenez (Feral: Rewilding the Land, The Sea and the Human, 2016; gaztelaniaz Salvaje, Capitan Swing, 2017) mundu osoan dugu gatazka hori, lurra dutenen, erabiltzen dutenen eta Lurra zaindu nahi dutenen artekoa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]
Israelen ofentsiba inperialista beste fase batean sartu da: bonbardaketak Yemen, Libano eta Sirian; Iranen kontrako erasoak; Libanoren inbasioaren saiakera… Sionistek aspaldiko helburu bat lortu dute: Palestinatik haratago joatea, eta erasoaldia eskualde mailako gerra... [+]
Leku izen bakarra aski da, azken denbora hauetan gertatu den emakumeen aurkako biolentzia kasurik larriena aipatzen hasteko: Probentzako herri horretan, senar batek emaztea kimikoki menderatu eta beste gizon batzuen –ehun bat omen dira– sexu-meneko utzi du hamar... [+]
Txikitan, mila eta bat jolas genituen egunerokotasunean jolasteko. Batzuk korrika jolasten genituen, beste batzuk baloiarekin, panpinekin, gomarekin edota hitzekin. Bada hitzekin jolasten genuen jolas bat, konturatu naizena bizitza guztirako izango dela. Ez gara ohartzen jolas... [+]
–Bai, zera, hori muntaia izango da… edo norbaitek egindako txistea… edo testuingurutik ateratako zeozer...
–Ezetz ba, maitti, hementxe dago bideoa, entzun egizu elkarrizketa.
–Oxtia, bai! –begiak bueltaka begi-zuloetan.
J-k ezin... [+]
BRICS+ taldean gorabidean dauden ekonomia produktiboek edota lehengaien hornitzaileek parte hartzen dute. Horiek munduko gobernantza justuagoa eraiki nahi dute eta horrek talka egiten du nazioarteko fluxu ekonomikoak arautzen eta gobernatzen jarraitu nahi duen... [+]
Asteburu luze bat. Ingurutik bueltatxo bat eman eta pikoteoa egiteko probestu dugu. Turistak selfie-ak egiten. Turistentzako bideak, alokairuak, dendak, hotelak, aparkalekuak, menuko platerak, seinaleen kartelak munduko hizkuntza orotan. Turistak ohiko lekuak leku arrotz... [+]
Orain dela urte asko Dr. Abuse chatbota ezagutu nuen, aplikazio horrekin ohartu nintzen ere pertsonok zeinen azkar kateatu gaitezkeen holako makinetara. Animalia sozialak izanda, harremana berezkoa eta beharrezkoa dugu, eta 'harremana' izenak dioen bezala,... [+]
Gaixo nago, etxetik atera gabe egoteko moduan, medikuaren bajarekin, ingurukoen onespenarekin. Gaixo nago. Alegia, nire energia da normalean iluntzean etxeratutakoan izaten dudana, baina egun osoan. Eta gorputza tranpa bat da, beste behin ere, eta harrokeria gorrotagarriz... [+]
Wikipedia.org-en arabera, Gish gallop (Gish-en lauhazka) edo falazien metrailadorea "eztabaida teknika bat da, aurkariari ahalik eta argudio gehienekin eraso egiten diona, argumentu horien zehaztasuna edo sendotasuna kontuan hartu gabe", eta albo-ondorio gisa... [+]
Terminoaren jatorria XIX. mendearen hasieran kokatzen da. Garai hartan, liberal ingelesen asmo inperialistek errusiarrekin talka egin zuten, Errusia Asian zabaltzen ari baitzen eta Ingalaterraren kolonizazio nahiak oztopatzen. Beren interesak babesteko, Ingalaterrak errusiarren... [+]
Eremu ez profesionalari loturiko pertsona talde digitaletan, besteoi argudioak emateko adimen artifiziala baliatu duenik ikustea gertatu zait azken urte honetan. Partekaturikoa propioa bailitzan. Norberarena, baina ez jabetzaren zentzuari loturikoa, baizik eta norbere... [+]
Wallapop aplikazioaren bidez bozgorailu kaxkar batzuk saldu nituen uda aurretik. Agian produktuaren deskribapena pixka bat puztuta zegoen, egia da. Erosleak hiru izar jarri zizkidan bostetik. Argi dago, ez nuen gehiagorik merezi.
Hurrengo astean, Irundik Bilbora eraman nuen... [+]
Lagun baten aitaren hiletan egon nintzen aurrekoan. Lagunak lore-sortetatik lore bana hartzeko esan zigun bertaratutakoei, nahi izanez gero. Loreei ezin diet ezetzik esan, askoz gutxiago arrosei, batez ere gorriei. Hala, arrosa gorri eder bat hartu nuen.
Arrosa eskuan,... [+]