Autobiographikal emanaldiaren kronika. Non: Zarauzko Putzuzulo gaztetxean. Noiz: 2017ko azaroaren 12an. Protagonistak: Ane Zubeldia eta Eider Perez.
Igandea da, eta gaua egin da arratsaldeko sei eta erdietarako. Eskuak poltsikotan daramatzagu, “joder, hau hotza!” errepikatzen ilaran. Gutako batek esan du sei eta erdietan zela zazpi eta erdietan hasi den emanaldia, eta gero zain egongo ginela jakin izan bagenu, ez genuke hain bizkor eramango pausoa Putzuzulo inguratzen duten eraikin erautsien artetik.
Ez zen nire lehen aldia, aitortzen dut. Putzuzulo zapaltzen nuena bai (ez zen gogo falta), baina ez Autobiographikal ikusten nuen estreinako aldia. Poesia antzerkitua esaten diote. Eta antzerki poesiatua. Bi lagunek Gasteizko unibertsitate giroan sortutako ikuskizun bat. Literaturaren ertzetan dabiltzan lagun bi. Behin irratian izan ziren eta hala esan zuten: “Literatur munduan ez baduzu zuk zerbait sortzen zaila duzu aritzea”. Ane Zubeldia eta Eider Perez dira, eta poesia zale dira azkenera arte.
Jarri gara plastikozko Mahou aulki gorrietan, berokiak erantzi gabe, eta hasi da emanaldia. Aurreko ilunpean gaudenoi argibideak eman dizkigute –bertsotan bezala, poema bakoitzaren ostean txalotzeko, arren, adibidez–. “Izaera handiko poetak” datozela diote, haien poemak hartu, moldatu, itzuli, eure egin dituztela. Bazterreko emakume poeten ahotsak bere egiten dituzten emakumeak direlako eurak ere, hortik izenburua. Horretarako nortzuk diren, zein uste diren, poesia errezitaldiak modan ez ote dauden, itaunketa hasi da. Perezek: Eta zu nor zara niri hainbeste galdera egiteko? Zubeldiak, gaizto: Ni? Autokritika.
Ahotsez eta gorputzez bete dute eszena. Eta bete dute indarrez, freskotasunez, konplexurik gabe, goxo eta gazi. Tonu hori da, hain justu, emanaldia irribarre txikiarekin jarraitzea eragin didana. Hiru bloketan zatituta dago: ispiluak, egunkariak, hezurrak; eta musikak laguntzen du bakoitza zabaltzen. Lesboseko Safo eta Itxaro Borda parez pare denboran, eta Banira Giriren Katmandu poema Euskal Herriarekin orpoz orpo. Emakume histerikoak gogora ekarri dituzte, eta Alejandra Pizarniken egunerokotik lerro lazgarri batzuk erreskatatu. Poeten inguruko azalpentxoak eta gomendioak tartekatu dituzte, eta sentsazioa daukat, apar zerbitzatu berria nola, gora doala emanaldia. Hala, intentsuena da niretzat azkena, hezurrena: Mari Luz Estebanen Eskapan, Gioconda Beliren Algunos poetas, Eunice de Sousaren Emakumeei aholku bat, Maria Merce Marçalen Dibisa eta Cristina Perez Rossiren Vienes fabricada. Azken hau entzuleon bizkarretik garrasika bota du Zubeldiak eta bularrean ostikada baten pareko jaso dut.
Izango da urtebete lehenengoz ikusi nuenetik, eta pozten nau, asko, emanaldia mugitzen joan dela jakiteak. Abisatu zidaten, ez da lehengoa, aldatu dituzte zenbait gauza. Eta baietz diot, apur bat hotzago utzi ninduela aurreneko aldi hark. Eskuak berriz patrikan, izaera handiko poemen oihartzunak kaskezurrean, etxera eramango gaituen trenerako bidea hartu dugunean.
Artea eta zientzia elkarrengandik oso urrun egon daitezkeela dirudien arren, biak gustuko ditu Maider Mimi (Maider Triviño) zientzialari eta artistak (Aretxabaleta, Gipuzkoa, 1997). Ikerkuntzan, antzerkian, musikan, bakarrizketetan, poesian eta beste gauza askotan dabil... [+]
Urriaren 14an 91 urte bete dira bilbotar idazlea jaio zenetik. Errota gorria poema eta idazleak dedikaturiko argazki bat Jon Kortazar EHUko katedradunaren esku utzi ditu Zubiri Moragues familiak. Orain arte ezezaguna zen olerkia laster argitaratuko dutela ziurtatu du... [+]
Zuk, nik eta inguratzen gaituzten pertsona guztiek partekatzen dugun oinarrira jo du Rakel Pardo Perezek (Urdazubi, 1995) bere lehenengo poesia-liburua ardazteko: gizatasunera. Zer esan nahi du gizaki izateak? Zerk ematen digu existentzia, eta zer egin dezakegu emana datorkigun... [+]
Neguko naretasun hotz eta lur etzearen ostean etor daitekeenaren promes izaten da udaberria, eta hainbatek eta hainbatetan idatzi izan diote lora dadin deika. Promesak promes, ordea: ez da inoiz udaberri ziurrik galbidean den lurrean. Ez behintzat aldaketaz edo, zehazki,... [+]
Maiatzaren 22an, Edu Zelaietak eszenaratze berezia eman dio Presbiziak lagundu omen digu (Pamiela, 2024) bere azken poema liburuaren aurkezpenari. Gasteizko Andre Mari Zuriaren enparantzan izan da, Arabako hiriburuko Poetak Maiatzan poesia-jaialdiaren baitan.
Oihane Jakaren poema liburua ireki eta eskaintza bi aurkituko ditugu. Aitari bata, seme-alabei bestea. Aipagarria da, topatuko ditugun poemekin lotura zuzena baitute.
Liburuaren egiturak hiru atal ditu: Hamaika urte, Hamaika hilabete eta Hamaika egun. Hamaika zenbakia asko... [+]
Balea Zuria argitaletxeak kaleratuko du, ekainean, Arrutiren estreinako literatur lana: Arkeologia haragitan.
Yolanda Castañori Espainiako poesia sari nazionala jaso zuenez geroztik hamaika elkarrizketa egin dizkiote. Horietako baten lerroburua deigarria egin zitzaidan, esaten baitzuen saria irabaztea izan dela egin duen bigarren gauzarik zailena. Eta berehala hasi nintzen... [+]
Mendian, autoz kaletik orduerdira bizi den emakume artzain euskaldun-galegoaren eguneroko bizitzan nola eragiten dute gaurko munduan pil-pilean dauden gaiek? Klima larrialdia, berdez pintatutako kapitalismoa, basogintza, migrazioa, prekaritatea, begano mugimendua, elikadura... [+]
1966an Andima Ibiñagabeitia Idoiaga handiak Unai eta Alor-kantak itzulpena argitaratu zuen (Bucolicon liber eta Georgicon libri), Virgilio (K.a. 70-19) latindar poeta ospetsuenetarikoaren idazlanak osorik bilduz. Izugarrizko saioa egin zuen itzultzaileak kultura klasikoa... [+]
Gidor Bilbao EHUko ikerlariak Grenobleko liburutegian Cobla Berriae liburuaren ale bat topatu du, eta Baionako liburutegikoak baino lau orri gehiago ditu. Bertan daude orain arte ezagutzen ez genituen ahapaldi eta poema berriak.
Ez dut gogoan nori entzun nion hilaren amaierara poesia idazten baino ezin dela iritsi, baldin eta poesia ez bada hilabete amaierara iristeko zure modua. Poesia, zorionez edo zoritxarrez, sistema literarioaren eta industria kulturalaren periferian egon da beti. Nolanahi ere,... [+]
Arkitektura eta poesia uztartu zituen Joan Margaritek. Zenbaitzuek bi diziplinen arteko loturaz galdetzen zioten, bi jardun horiek bateratzea ezohikoa zelakoan. Halakoetan, bi alorrek antzekotasun handiak zituztela erantzuten zuen berak; izan ere, Margariten ustez, egitura... [+]
Hitz esana ikusi ostean, kronika horrela idaztea pentsatu dut. Pentsatu dut, Zergatik [pausa] errezitatu [pausa] behar [pausa] dira [pausa] poemak [pausa] horrela? Nik ere esan diet lagunei banoa poesia-errezitaldi batera. Eta haiek ere esan didate uf, ez dut ulertzen poesia... [+]