Metodo zientifikoak
Irail oro, ohi den bezala, gertaera meteorologiko garrantzitsuak izaten dira.
Azken 30 urteotako irailetan Antartikan gertatzen den ozono geruzaren ahultzea kezka iturri bilakatu zaigu. Aurten ahultzea gertatu bada ere, ohikoa baino txikiagoa izan da zorionez.
Ezin ahaztu ere irailetan Artikoan gertatzen dena. Irail erdiaren inguruan Artikoko izozte maila urteko mailarik beherenean aurkitzen da eta, urtez urte, maila hori hain joan da beherantz non gero eta gehiago diren, hogei urte barru Artikoko izotza urtuko dela esaten dutenak. Aurten mendeko zortzigarren urte txarrena izan da izotz mailari dagokionez, beraz, azken urteotako joera apurtu eta datu on samarraren aurrean gaudela esan genezake.
Aipatu ditugun bi kasuokin Donald Trump presidenteak aitzakia izango luke kanpainan esandakoa berresteko, alegia munduan ez dagoela arazo ekologiko seriorik. Baina beste gertaera batzuk ere izan dira eta horiek ez dira Trumpen aldekoak izan, Kariben inoizko urakanik bortitzenak izan baitira eta azkenaldi honetan Kaliforniako suteek urakanek baino heriotza-kopuru eta kalte handiagoak eragin baitituzte.
Metodo zientifikoen bidezko datuen analisiek ez dute inoiz %100eko ziurtasuna islatuko, beraz gertaeren analisian zientzialariek patxadaz egin badezakete lan ahalik eta emaitzarik errealistenak lortzeko, gizarteak hipotesirik txarrena ekiditeko ahalegina egin behar du
Aurtengo gertaera hutsekin ezin dugu ondorio orokorrik atera, bai ordea azken hogei edo hogeita hamar urteetako datuak aztertzen baditugu. Hortaz, ozono zuloarena txarrera ez doala ikus dezakegun bezala, Artikokoa salbuespentzat hartu behar dugu aurtengoan, datuen historikoek beste ezer adierazten ez duten bitartean.
Joerak behin-betikotzat hartzeko zenbateko luzerako serieak behar ote ditugun batek baino gehiagok egingo du galde. Azken ehun edo berrehun urteetako datuak bilduta izango bagenitu, agian ozonoaren balioak eta Artikoko azken datuak anekdota hutsa izango lirateke, eta hortaz Trumpenak zilegitasun handiagoa izango luke. Gertaera bakoitzak dituen berezitasunen araberakoa izan behar du datu segida esanguratsuak, astronomia mailako gertaeren aldakortasuna susmatzeko milaka urtetako datuak behar izango ditugun bezala, ibai baten poluzioa detektatzeko egun bat nahikoa izango baita.
Metodo zientifikoen bidezko datuen analisiek ez dute inoiz %100eko ziurtasuna islatuko, beraz, gertaeren analisian zientzialariek patxadaz egin badezakete lan ahalik eta emaitzarik errealistenak lortzeko, gizarteak hipotesirik txarrena ekiditeko ahalegina egin behar du hasieratik, nahiz eta askotan hori ez bete; giza sena historian mamitutako jakinduria den neurrian, kasu egin behar diogula uste dut, hau da, bihotzak agintzen duenari kasu egin behar diogu, batez ere buruak informazioa prozesatzen denbora luzeegia behar izaten duenean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Gaur egun, emakumeen eta haurren ahotsei zilegitasuna kentzen dien kulturaren arrastoak diraute, haien esperientziak isilaraziz, haien oinarrizko eskubide eta beharrak minimizatu edo alde batera uzteko joera duen sistema baten barruan. Arazo horren adibide mediatiko bat Juana... [+]
Asteartean eman zuten jakitera bost gazte lapurtarren kontrako sententzia. Hamabost hilabeteko espetxe zigorra gibelapenaz bi gazteri, 500 euroko isun banarekin; 140 orduko lan behartua eta 500 euroko isun bana beste bi gazteri; eta, azkenik, 1.700 euroko isuna beste... [+]
Lehengo batean, The Wire telesail sonatua berrikusten ari nintzela, etsipena gogora ekarri zidan eszena bat heldu zen. Bertan, The Baltimore Sun egunkariaren zuzendaritzak langileak bildu eta datozen aldaketei buruz ohartarazten die; hau da, kaleratzeez eta distira gutxiagoko... [+]
Bizi dugun kultura kontsumistak, erabiltzaile oro agintzen du gozamen neurrigabera. Slavoj Zizek dioen eran, Goza ezazu zure fetitxea, hiper-modernitatearen agindu ozena bihurtu da. Fetitxearen lekua betetzeko dauden gailu teknologikoen bidez gauzatzen baita egungo gozamena... [+]
Mamu batek zeharkatzen ditu sukaldeak: Karlosen mamuak.
Karlos ez da aurkeztu Master Chef Celebrity lehiaketara. Bere sukaldaritza-ondarea aztertuta, oso argi dauka ez duela lehiakideen aukeraketa gaindituko. Izan ere, hedabide eta gastronomiaren akademiaren ateak itxita izan... [+]
2018an itzali nituen sare sozialak, baita gailuen jakinarazpen gehienak ere, bizitzan arreta non jarri kontrolatzen hasteko saiatu asmoz. Egunero lan horretan jarraitzen dut, sitsa argira nola, nire jakin-minak errealitatea ulertzen lagunduko didan informazio freskoa bilatzen... [+]
Beyoncé futbol amerikarreko partida baten atsedenaldian, Houstonen (Texas). Kantari estatubatuarra cowboy jantzirik atera da estadio erdira. Kapela hegaluzeak tapatzen dio burua, zangoak belaunetarainoko bota luzeek. Soineko zuri urriak, berriz, izterrak eta paparra... [+]
Eskua bularrera eroan, eta bostekoa ukatu dio Siriako agintari berriak Alemaniako Kanpo Arazoetarako ministroari, ministro emakumeari. Modu adeitsuan, baina arbuioa jasan du Annalena Baerbock-ek. Aurretik, Al-Golani siriarrak, ordea, luzatu eta astindu dio eskua Jean-Noel Barrot... [+]
Urte berri goiza Joxe Ansorenak, gure aitona Isidroren anaiak, sortutako biribilketa baten izenburua da, urteberri goizean txistulariek kalez kale jo zezaten asmatua. Doinu horren airean, gaueko kondarrak bilduz joaten ginen, zabor kamioiak bezala. Behin, Sakito mozkor galanta... [+]
“Urte berri-berri, zer dakarrazu berri?” oihukantatzen genien, urteko lehen eguneko gaupasatik bueltan, bidean gurutzatzen genituen goiztiarrei. Eske puxken esperantzan gu, mozkor panparrotuok. Eta artean ez baitzen ez runner-ik ez eta selfie-rik ere,... [+]
Donald Trumpek urtarrilaren 20ean berriro hartuko du AEBetako lehendakari kargua, eta bigarren agintaldia izango du Etxe Zurian. Aurreko agintaldian, 2017-2021ean, lotsa gutxirekin ibili bazen erabakiak hartzeko orduan, agintaldi honetan konplexu urri horiek ezabatuko ditu eta... [+]
Euskadiko Selekzioa lortzea, ezbairik gabe, lorpen historikoa izan da. Baina horretan geratzen bada, euskaldun askorentzat –ni barne, nafarra bainaiz– egunik ilunena eta tristeena izango da. Lehenengo egunetako poza eta berotasuna gozatu ondoren, itzul gaitezen... [+]
Entzumen eta hizkuntza irakasleak (EHI) eta logopedak eskola publikoan zein kontzertatuetan lan egiten duten irakasle espezialistak dira. Horien funtzioen artean hizkuntzan eta komunikazioan zailtasunak dituzten ikasleei arreta zuzena ematea da, baina baita komunikazio sistema... [+]
PAIk sortutako biktimak ez dira bakarrik PAIren Legeak eragindako egonkortze prozesuari esker funtzionarizatutako irakasleak, baizik askoz gehiago. Batzuei nolabaiteko ikusgarritasun mediatikoa eman zaie Steilasek jarritako errekurtsoaren ondorioz; gehienak, alabaina, ikusezinak... [+]