Irudi bat, irudikeria uxatu alderat
Hendaiatik ari naiz. Euskaldunon panorama politiko sozialari eite eman nahiz. Zein panorama-markoaz ari naiz, baina? Iparraldea-z, naski. Abertzaleentzat Iparraldea beren marko politikoa da. Tokiko militanteek edota hautetsiek ez dute Euskal Herria esaten, Iparraldea diote. Frantziar hautetsiek aldiz, Pays Basque. Hau da, marko hori Euskal Herri osoa da beraientzat. Eurentzat badaude ere, País Vasco edo La Navarre, baina horiek L’ Espagne d(ir)a. Iparraldeko frantses politikari zenbaiten irudian Le Royaume de Navarre ere badagoke. Abertzaleen ilusioan, Nafarroako Erresuma.
Eite edo irudi horiek ez dira kolektiboak, ordea. Ez Iparraldean ez Hegoaldean ez dago Euskal Herri osoko irudi kolektiborik. Abertzaleek –Euskal Herri osatua xede dutenek, dugunok– Euskal Herriaren irudia eraikitzen jardun dute azken 60 urteetan –ETA jaio zenez geroztik–, baina urte aldi hori ez da aski izan, historiatik jaso dugun ilusioa “irudikeri kolektiboa” izateaz harago iristeko.
Hegoaldekoek –egiari zor, abertzaleek baino ez dute hori egiten– Iparraldearen panorama politiko errealaren irudia osatzean kontzeptu lausoak erabili ohi dituzte. Badakite gutxi-asko Euskal Elkargoa sortu berri dela, baina hari buruzko informazioa jasotzean ez dituzte oinarrizko estatistika sinpleenak ezzagutzen. Hona datu soil bakar batzuk:
Hendaia Gipuzkoako kornerra da. Hegoaldekoen marko-irudian sartzeko datu bat: Hendaiak 17.000 biztanle ditu –4.000 bizitoki ‘bigarren etxeak’ dira– eta udaldian 40.000. Hendaia eta Baiona artean 100.000 gara eta udaldian Lapurdi osoan 500.000 jendek ostatu hartzen du. Côte Basque touristique delakoa gara. Aldiz, Nafarroa Beherean 28.000 biztanle dira. Zuberoan berriz, 17.000.
Gipuzkoan (1,980 km2) 715.000 biztanle dira, 373 pertsona bizi dira km2 bakoitzean. Zuberoan (815.5 km2) 17.000 biztanle, 17 bzt. km2 . Hendaian (7,95 km2)) Zuberoan bezainbat biztanle gara: 2.111 kilometro koadroan.
Irun hirian 62.000 bizilagun dira (42 km2 ditu), 1.453 biztanle kilometro koadroan), Zuberoan 17 biztanle km2.
Irudi ikusgarriago bat izan aldera: Irungo Anaka auzoan (05, km2) eta Zuberoa osoan jende kopuru bera bizi da.
Tokiko panoramaren irudia egiteko datuak dira, baita analisi politiko soziala egiteko datu lagungarriak ere. Irudi marko bat, gure irudikeria uxatu alderat.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Antzokiko argiak piztu dira. Diskretuki, pasabideetan nabil: emanaldi eskolarra hastear dago. Gazteak korrika doaz beraien eserlekuetara, bizi-bizi eta alai. Ateraldiak askapenaren zaporea du, baina askatasun sentsazio hori gaztelaniaz edo frantsesez mintzo da. Goiz honetan,... [+]
Wikipedian bilatu dut hitza, eta honela ulertu dut irakurritakoa: errealitatea arrazionalizatzeko metodologia da burokrazia, errealitatea ulergarriago egingo duten kontzeptuetara murrizteko bidean. Errealitatea bera ulertzeko eta kontrolatzeko helburua du, beraz.
Munduko... [+]
Berriki zabaldu da Gazako lurralderako Egiptok egindako hirigintza-antolaketa plana. Marrazki batean jaso dira etorkizuneko kale, eraikin eta iruditeria, oraindik metraila eta lehergailuen usaina darion errealitate baten gain. Hirigintza proposamena, beste bonba jaurtiketa bat... [+]
Bizitza erdigunean jartzeko abagunea ikusi genuen feministok zein ekologistok Covid-19 pandemia garaian. Ez ginen inozoak, bagenekien boteretsuak eta herritar asko gustura itzuliko zirela betiko normaltasunera. Bereziki, konfinamendu samurra pasa zutenak haien txaletetan edo... [+]
Segurtasun falta dagoen irudipena handitu dela azaldu du Eustaten azken txostenak. Gurean, Trapagaranen, Segurtasuna orain, delinkuenteen aurka manifestaziora deitu dute herritar batzuek.
Bi izan dira sentsazio hori zabaltzeko arrazoiak. Batetik, udalak Udaltzaingoaren... [+]
Badira etxebizitzak saltzeko atarietara harpidetuta daudenak, etxe bat erosi nahiko luketelako. Tarteka etxeak ikusteko hitzorduak ere egiten dituzte, eta seguru nago saltzaileak badakiela pertsona horiek ez dutela etxea erosiko, ez bisitan etxeari aurkitzen dizkioten baina... [+]
Haurtzaroaren amaiera eleberri distopikoa idatzi zuen Arthur Clarkek, 1953. urtean: jolasteari utzi dion gizarte baten deskribapena. Eta ez al da bereziki haurtzaroa jolasteko garaia? Jolasteko, harritzeko, ikusmiratzeko eta galdera biziak egiteko unea. Ulertzeko tartea zabalik... [+]
Juan Bautista Bilbao Batxi idazleak barku batean egiten zuen lan, eta bere bidaietako kronikak bidaltzen zituen Euzkadi egunkarira. Horri esker, XX. mende hasierako mundu osoko kronika interesgarriak ditugu, euskaraz. 1915eko ekainean, hain zuzen, Murtzian egin zuen... [+]
Hizkuntzakeriatik edo glotofobiatik eta, zer esanik ez, euskararen aurkako gorrototik, askotan ikusi izan dugu gure euskara makila guztien zahagi bihurturik. Azkena, Anton Arriola Kutxabankeko presidentea ibili zaigu makilakari lanetan gure hizkuntzari astindu eta makilakada... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Aurten "Israel Premier Tech" txirrindularitza talde israeldarra ez da Lizarraldeko Miguel Indurain Sari Nagusia lasterketara etorriko. Berri ona da hori Palestinaren askapenaren alde gaudenontzat eta munstro sionistarekin harreman oro etetea nahi dugunontzat, izan... [+]
Intsumituek denbora luzez egindako borroka gogorra eta mingarria izan zen, baina irabazi zuten, eta garaipen hura behin betikoa izango zela uste genuen, atzera bueltarik gabea. Baina badirudi, politikari batzuen ahotik aterata, eskalada militaristari gorazarre egin eta berriz... [+]
Zenbait estatistikak berretsi dute begiak hondar urteotan ikusten ari zirena: gimnasioak (eta estetika-zentroak eta nolako-edo-halako-terapia eskaintzen duten negozioak) nabarmen ugaldu dira gurean. EITBk plazaratutako datu bat emateko: EAEn 2010-2019 urteen bitartean, zazpi... [+]