U-1: Giltzarrapoa hausten
Espainiar alderdi nagusiek “Konstituzioaren aurkako kolpe” bezala kalifikatu dute erreferenduma. Ziurrenik, haiek eta erreferenduma bultzatu duten Kataluniako eragile sozial eta politikoak bat datozen gauza bakarra da hori. Zentzu bikoitza duen irakurketa, zeinak nabarmendu egiten dituen deialdiak azaleratutako dimentsio historikoa eta urriaren 1ean gertatutakoak. 844 lagun zaurituak eta dozenaka eskola erabat zigilatuak. Ez da deus gehiago esan beharrik.
Ikusteke dago zein ibilbide izango duen baina, gutxienez, urriaren 1ak larru-gorritan utzi ditu sable frankisten zarataren pean eraikitako erregimenaren egitura-akatsak. Atzo, hautestontzietan sartutako boto-paper bakoitzak gobernantza sistemaren flotazio-lerroa kolpatu zuen; sistema horrek, duela 40 urte, askatasun osoa eman zion elite batzuen pribilejioari, Estatua osatzen duten norbanako eta nazioen oinarrizko eskubideen kaltetan.
Milioika katalanek atzo erakutsi zuten duintasunaren eta Madrilek agindutako errepresio polizialaren arteko kontrasteak, konponbide zaileko arrakala islatzen du: batetik, baimenik eskatu gabe askatasuna lortu nahi duen gehiengo ahaldundua; bestetik, maldan behera doan erregimena, barru-barruraino usteldurik dagoena eta proiektu barneratzaile eta demokratikoa eskaintzeko gai ez dena.
Kataluniar auziak 78ko giltzarrapoa apurtu lezake. Hala irudikatu da, bere bultzada emantzipatzailea kontuan hartuz, zeinak gainerako herri eta herri-klaseak eramango lituzkeen “gauzen egoera” aldatuko duten ziklo konstituziogileak bultzatzea. Baina gaur egungo testuinguruak errealitate oso desberdina irudikatzen du.
Podemos, mareak eta M-15aren gainerako oinordekoak, lekukoa har lezaketen horiek, ez daude PSOEri sorpassoa ezkerretik egiteko moduan. Aitzitik: espazio horrek joera du hirugarren aktore bihurtzeko bi alderdiko sistemaren aurrean, zeinak, bere akordioekin, helburutzat soilik duen status quoa mantentzea, koma bakarra aldatu gabe lurralde-batasunaren printzipioari eta Troikak markatutako doktrinei.
Horrela ba, guztiak adierazten du urriaren 1ak politikoki errubrikatzen duela Kataluniak 2010ean hasi zuen deskonexioa, Estatut-a lurperatu zuen epaiaren kausaz. Baina ez hori bakarrik: guztia birplanteatzeko Errepublika independentea eraiki nahi duen herriaren borondatea indartzen du. Dinamika horrek, zeinak astearteko greba orokorrak segida emango dion, ilusioa pizten duen zirkulu demokratizatzaile batek indartzen du. Eta formula hori, bidaia-lagun berriak egin zain, irabazle da.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Ez da gauza berria politikari profesionalak gizarteko arazoak estaltzeko ahaleginetan ibiltzea. Azkenaldian Denis Itxaso -EAEko Etxebizitza sailburua- entzun dugu etxegabetzeei garrantzia kenduz eta aditzera emanez gurean bazterreko fenomenoa direla; eta Begoña Alfaro... [+]
Antropozentrismoaren aldaera traketsena eurozentrismoa izan zen. Europako mendebaldea, geografikoki, Kontinente Euroasiarraren penintsula txiki bat besterik ez da, baina lau mende luzez gertaera demografiko, teknologiko eta ideologiko batzuk zirela medio, bazter horretako... [+]
Badakizuenok badakizue, beste gauza asko bezala, euskararen aldeko borrokan ere politikoek, eragile batzuek eta hedabideek beraien antzezlana saldu nahi digutela, benetakoa balitz bezala.
Lehen urtean pozik jaso nuen, "Euskaraldi" hau. Zer edo zer zen, ezer ez zegoela... [+]
Euskarak, mendez mende, zapalkuntza sistematikoa jasan du, eta oraindik ere borrokan dabil egunerokoan bere leku duina aldarrikatzeko. Hizkuntza baten desagerpena ez da inoiz berez gertatzen; planifikazio politiko eta sozialak eragiten du zuzenean. Euskaldunoi ukatu egin izan... [+]
Oldarraldia ari du EAEko administrazioa euskalduntzeko erabakien aurka, berriz ere, enegarren aldiz. Oraingoan berrikuntza eta guzti, espainiar epaitegiak eta alderdi eta sindikatu antieuskaldunak elkarlanean ari baitira. Ez dira izan akats tekniko-juridikoak zuzentzeko asmoz... [+]
Igande gaua. Umearen gelako atea itxi du, ez guztiz. Ordenagailu aurrean esertzeko momentua atzeratu nahi du. Ordu asko aurretik. Zazpietan jaiki da, eta, bihar ere, astelehena, hala jaikiko da. Pentsatu gabe ekiten badio, lortu dezake gauak pisu existentzialik ez izatea. Akats... [+]
Naomiren etxeko eskailerak igotzen ari dela datorkion usainak egiten dio memorian tiro. "Ez da sen ona, memoriaren eta emozioaren arteko lotura da. Baldintzapen klasikoa", pentsatzen du Peterrek bere golkorako Intermezzo-n, Sally Rooney irlandarraren azken eleberrian... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Aspaldi pertsona oso zatar bat ezagutu nuen, urrun izatea komeni den pertsona horietako bat. Bere genero bereko pertsonengana zuzentzeko, gizonezkoengana, “bro” hitza erabili ohi zuen. Edozein zapaltzeko prest zegoen, bere helburuak lortzeko. Garai hartatik hitz... [+]
2020. urteko udaberrian lorategigintzak eta ortugintzak hartutako balioa gogoan, aisialdi aktibitate eta ingurune naturalarekin lotura gisa. Terraza eta etxeko loreontzietan hasitako ekintzak hiriko ortuen nekazaritzan jarraitu du, behin itxialdia bareturik. Historian zehar... [+]
Hurrengo ariketa egin ezazu zure lantokian, euskaltegian edo gimnasioan:
Altxa eskua Minneapoliseko George Floyd nor den dakizuenok.
Altxa eskua Madrilgo Mame Mbaye nor den dakizuenok.
Altxa eskua Barakaldoko X nor den dakizuenok.
Mame Mbaye manteroa duela zazpi urte... [+]
2022ko ekainaren 7an, Directa-k serie luze bateko lehen polizia infiltratuaren kasua argitaratu zuen. Martxoaren 5ean, Belen Hammad fikziozko izena erreta geratu zen, polizia-argotean dioten bezala. Jada hamar dira Directa, El Salto eta El Diario-k azken hiru urteetan argitara... [+]
Horra Libération egunkariak berriki argitaratu duen idazkia:
“Bayonne” bukatu da, Libérationek “Baiona” idatziko du
Hiri baten izenaren erabilpena ohiturazkoa delarik, egunkari batean izen horren erabilpena aldatzea zaila da. Alta, irakurleen... [+]
Eusko Jaurlaritzak eta Arabako Foru Aldundiak Datu Zentroen instalazioei ateak irekitzen dizkiete horiek arautzeko legedia sortu aurretik. Bilbao-Arasur Dantu Zentroarekin, bere lehen fasea gauzatuta, eta instalatzea amesten duen Solariaren Datu Zentroarekin, 110.000 m2... [+]