Gerezi festa Itsasun
Fruitu txiki gorrixkaz gozatzeko tokirik onenetarikoa gurean, Itsasu da. Gereziak herri lapurtar horretan duen garrantzia agerikoa da, herriko armarrian agertzerainoko protagonismoa baitu.
Aurtengoa, sasoi gorabeheratsua
Itsasun gerezi barietate ugari lantzen badituzte ere, hiru mota dira nagusi: Peloa, Xapata eta Beltxa. Hirurek garapen ezberdina izan dute aurtengo sasoian, Maryse Cachenaut Itsasuko gerezi ekoizleak Euskal Irratietan eskainitako elkarrizketan azaldu zuenez, “ezin da esan urte txarra izan denik, nahiz hobeak ere egon izan diren”. Beltxa eta Xapata nahiko ongi atera diren bitartean, Peloarentzat ez da urte oso ona izan: “Gerezi goiztiar hau ez da sobera bildu aurten. Ia hilabete aurreratu da, eta haize hotzak eta izotzak kaltetu eta uzta nabarmen jaitsi da”, zioen ekoizleak.
Sasoiaren amaiera ospatzeko, ekainaren 4an Gereziaren Festa egin zuten Itsasun. Urteroko moduan, egun osoko egitarau oparoa antolatu zuten musika, dantzak eta gastronomia uztartuz. Bertako produktuak, eta nola ez, gereziak dastatzeko aukera izan zuten hurbildutakoek. Itsasukoez gain, Nafarroako Etxauriko gerezi ospetsuak ere izan zuten protagonismoa festan. Nafarroa eta Lapurdi bat eginik, gerezien aitzakiapean.
Xapata elkartea
Itsasuko gerezi ekoizleek 1994an sortu zuten Xapata elkartea, bertako gerezi barietateak babestu eta bultzatzeko. Ideia berarekin, 2008an martxan jarri zuen elkarteak Itsasuko Gerezi Kontserbatorioa.
Egun, hogei ekoizle baino gehiago biltzen ditu elkarteak, eta tokiko barietateen kontserbazioaz gain, ekoizpenari begirako beste hainbat helburu ere badituzte: pestizidarik gabeko kultura bultzatzea, gereziak eskuz biltzea, familiako ekoizpen txikien alde egitea eta laborari nahiz kontsumitzaileentzat prezio justuak bilatzea, besteak beste.
Gereziak saltzeko aukera badagoela dio Cachenautek, eskaria badelako eta kantitate oso handiak ekoiztu beharrik gabe ongi atera daitekeen ekoizpena delako. Laborariak eta gazte berriak motibatzea da orain lortu beharrekoa, ekoizlearen ustez.
Ubidekoak (Bizkaia) dira Imanol Iturriotz eta Aritz Bengoa gazteak. “Lagunak gara txikitatik, eta beti izan dugu buruan abeltzaintza proiektu bat martxan jartzeko ideia”, azaldu du Iturriotzek. Nekazaritzari lotutako ikasketak izan ez arren, baserri munduarekin eta... [+]
Iruñean bizi ziren Iñaki Zoko Lamarka eta Andoni Arizkuren Eseberri gazteak, baina familiaren herriarekin, Otsagabiarekin, lotura estua zuten biek betidanik. “Lehen, asteburuetan eta udan etortzen ginen eta duela urte batzuk bizitzera etorri ginen”, dio... [+]
Gipuzkoako hamaika txokotatik gerturatutako hamarka lagun elkartu ziren otsailaren 23an Amillubiko lehen auzo(p)lanera. Biolur elkarteak bultzatutako proiektu kolektiboa da Amillubi, agroekologian sakontzeko eta Gipuzkoako etorkizuneko elikadura erronkei heltzeko asmoz Zestoako... [+]
Emakume bakoitzaren errelatotik abiatuta, lurrari eta elikadurari buruzko jakituria kolektibizatu eta sukaldeko iruditegia irauli nahi ditu Ziminttere proiektuak, mahai baten bueltan, sukaldean bertan eta elikagaiak eskutan darabiltzaten bitartean.
Mauleko Euskalduna ostatuak urteak daramatza Zuberoako etxe ekoizle txikien produktuekin lanean, eta hiriburuko ostatu parean eraikin bat erosi zutenean proposamena egin zien laborari horiei berei: zergatik ez ireki hurbileko ekoizleen saltokia bertan? “Motibatuta zegoen... [+]
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]