Euskal baleazaleen bidetik
1615 ikuskizun literario-musikala. Hinka taldearen musika eta Itxaro Bordaren hitzak. Bilbo Zaharra Forum-ek antolatuta. Ekainaren 5ean, Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan.
Itxaro Borda protagonista izan zen Bilbon ekainaren hasieran. Hilaren 8an, %100 Basque eleberriaren etengabeko irakurraldia egin zuten Bilbo Zaharra euskaltegikoek eta, giroa berotzeko, jarduera ugari antolatu zituzten aurreko egunetan. Hinka taldearen 1615 emanaldiak iraganera begira jarri zituen entzuleak, Islandiara baleak harrapatzera joaten ziren euskaldunen garaietara.
Dena dela, emanaldiaren abiapuntua gaur egungoa da: Itxaro Borda bera Islandian izan zen eta hango bizipenek idaztera bultzatu zuten. Uharteko paisaia bakarti eta basatiak, euskaldunek hango uretan harrapatutako balea erraldoiak, islandierazko eta euskarazko hitzak dakartzan hiztegi zaharra... eta 1615eko sarraskia. Urte hartako udazkenean 32 euskaldun hil zituzten islandiarrek.
Hinka taldearen eskariz, 13 testu poetiko idatzi zituen Itxaro Bordak. Gitarrak, trikitia eta ahotsak erabiliz musikatu zituen Lapurdiko hirukoteak eta hala jaio zen 1615. Joannes d’Etcheberri Ziburukoaren Balea hil ondoko eskerrak errezitatuz hasi zen Bilboko emanaldia. Ondoren, Bordaren hitz iradokitzaileek eta hirukotearen doinu alaiek gidatuta, Islandiako ur hotzetan murgildu ziren entzuleak, orain dela lau mendeko baleazale haiekin batera. Jon Gudmunsson jakintsua zain zuten, XVII. mendean euskaldunen ibilerez idatzi zuena hain zuzen.
Trikitiaren soinuak abenturazko bidaia epiko haietara batzeko gonbidapena egin zien entzuleei. Behinolako euskaldunak bezala, beste inor baino urrunago heltzera, beste inor baino ausartago izatera. Itsaso Artikoaren ateetan, ordea, zalantza dakar negu hurbilak. Melodia leuna, malenkoniatsua du Ez dakit itzuliko naizen kantak. Batzuk ez ziren inoiz itzuli, balearen patu berbera aurkitu baitzuten: “Itsasoa gorri da balea odolez, marinel odolez, bizidun odolez”, dio Spanverjavigin abesti gordinak.
Ondoren, Lilja maitez kantan, XIV. mendeko islandiar doinu egokitua erabili zuen Hinkak. Une magiko batean, islandieraz errezitatu zituzten ahapaldi batzuk, Artikako azeria haur kantan. Itsasoaren olatuen kulunkan, iraganak eta orainak bat egin zuten Bilboko areto txiki hartan, ia-ia Islandiako haizea eta ozeanoko kresala nabaritzeraino. Atlantikoak lotu zituen bi herriak aspaldi, baita hizkuntzak ere: elkarri ulertzeko sortu zituzten euskara-islandiera pidgina eta zenbait hitz-zerrenda. Haietako bat esku artean izan zuenekoa gogoratzen du Itxaro Bordak Esku-izkribuak kantan, “paperen ukitzean, ukitua nintzen”.
Literatura eta musika, iragana eta oraina uztartzeko ariketa interesgarria da 1615. Euskaldunen memoriaren oihartzuna aurkitu ahal izan du Itxaro Bordak gaur egungo Reikjaviken eta melodia gozoz jantzi du Hinkak.
Dena
NOIZ: urtarrilaren 18an.
NON: Gasteizko Jimmy Jazz aretoan.
----------------------------------------------
Galdera bat dabilkit buruan azken aldian: zenbat aldatzen dira gauzak 30 urtetan? Bai, irakurle, asmatu duzu: hiru hamarkada bete berri ditut. Laugarren... [+]
Chulería, joder!
NOIZ: urtarrilaren 5ean.
NON: Bilboko Kafe Antzokian.
----------------------------------------------------
Aretoa betetzen ari dela, antzokiko goiko barandaren atzetik beherantz begira, ni baino gazteagorik topatuko ote dudan jolasten eman ditut... [+]
Beyoncé futbol amerikarreko partida baten atsedenaldian, Houstonen (Texas). Kantari estatubatuarra cowboy jantzirik atera da estadio erdira. Kapela hegaluzeak tapatzen dio burua, zangoak belaunetarainoko bota luzeek. Soineko zuri urriak, berriz, izterrak eta paparra... [+]
.jpg)
17 urteko musika ibilbideari itxiera emango dio Odolaren Mintzoak hilaren 25ean Usurbilen eskainiko duen kontzertuan. Amaiera kontzertuaren inguruan egun osoko egitaraua antolatu dute. Bidelagun izan dituzten herriko taldeek hartuko dute oholtza: Rukula, Ameba, Viafara edota... [+]
FERMIN MUGURUZA 40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.
-------------------------------------------
Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]
Milaka lagun elkartu dira Hatortxu Rock elkartasun jaialdiaren azken aurreko edizioan. Euskal preso politikoen senideei babesa eta sostengua emateko sortutako jaialdiak agur esanen du 2025ko udan Lakuntzan eginen den azken edizioarekin. Sakabanaketarekin amaitzea lortu bada ere,... [+]
Hatortxu Rock jaialdiko 29. edizioa egingo da larunbatean Atarrabian. Sarrerak jada agortuta daude, baina txandak osatzeko laguntza behar da oraindik.
Antolatzaileek iragarri dutenez, ohiko jaialdia eginen dute abenduaren 28an eta 2025eko uztailean lau eguneko jaialdi berezi baten bidez agurtuko dute behin betiko jendea, "erreminta berriei bide emateko". Orotara, hamazazpi taldek eskainiko dute kontzertua larunbatean.
HTX ROCK jaialdiaren azken-aurreko edizioa izanen da abenduaren 28an, eta Atarrabiako herrian ospatuko den azkenekoa, alegia.
TU-K
Non: Ahotsenean (Plateruena, Durango)
Noiz: Abenduaren 8an
-----------------------------------------
Bufandak, aterkiak eta begi-zuloak ditu abenduaren 8ak Durangon. Azokaren azken egunari igande eguerdia eta negu giro sarkorra gehitu zaizkio eta erdi hutsik daude... [+]
Anari + Belako
Noiz: abenduaren 5ean.
Non: Iruñeko Zentral aretoan.
-----------------------------------------------
Gogoan dut Erasmuseko lehenengo hilabetean ikusi nituela aurreneko aldiz Belakokoak zuzenean. Ez nintzen haiek ikustera joan, azkenean bertan behera... [+]
Iruñeko Baluarten, ostegunean, Israelgo ereserki nazionalaren orkestrako bertsioaren egilearen pieza bat jotzear zirela aurretik zutik jarri eta aretoa utzi du publikoaren zati handi batek. Ereserki horrek “okupazio sionistari” gorazarre egiten diola kritikatu... [+]
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]