Armei buelta
Ameriketako progressivea, feminista borrokalaria, Adrienne Richek gizonari jarraitu zion unibertsitate-karreran, ekarri zituen, zaindu zituen hiru haur, deuseztatu zen ezkontza, suizidatu zen bere senar izandakoa, idatzi zuen 1976an Twenty-One Love Poems (Hogeita bat poema amodiozko). Emakume isilarazia eta Twenty-One Love Poems horrekin ofizialki lesbiana, erdi judua, izatearen bilaketa izan da bere bizitza, identitateaz idatzi zuen teorikoek hitz hori asmatu baino lehenago. Kartsuki politikoa eta bitalki ederra da horregatik bere idazkera: “Hartu baduzu kondar hau nire iragantzat/ eta eskuaretu baduzu, saltzeko puska bila/ jakin ezazu aspaldi jo nuela sakonera/ muin-muinera zuzenean”.
Adrienne Richek bazekien zabarra izaten hala behar zenean, kadentziaduna poemak eskatzen bazion, beti iradokitzaile. Shock egoerara eroango zaitu batzuetan, hunkituko bestetan: “Amets egin dut deitzen nizula telefonoz/ esateko: Hartu goxoago zeure burua”.
XX. mendeko nahi eta ezinaren poema hauetan aurkituko duzu, dudarik gabe, poesia benetakoa. Berak esana da lirikak ezin duela izan ukendu sendatzailea, masaje emozionala, hizkuntzaren aromaterapia. Eta xelebrea dirudi, baina berak esana da, baita, poesiak ezin duela jausi errazkeria politikoan ere, bihurtuz proiektu, eskuliburu edo afixa. Oreka horren adibide liburu eder hau, di-da batean irakurtzen dena eta luze irauten duena gero aho sabaian.
Munduko Poesia Kaierak bildumaren hemeretzigarrena da. Maialen Berasategik bizi-bizi itzulia, suabeki sendoa da, biribila bere ertzekin, Adrienne Rich: “Bada polizia bat errondari eta aita dena aldi berean:/ zure etxe-blokean bizi izan zen, zure anaiekin batera hazi,/ bazituen zenbait ideal./ Ia ez duzu ezagutzen botak eta zilarrezko plaka jantzita,/ zaldi gainean pistola haztatuz doala”.
Poetak beraz bazekien zer zen poesia idaztea perfektu, errima sartzea sartu behar zen moduan, modulatzea hizkuntza sortzeko musika halako bat. Kitzikatu zuen W. H. Auden beraren irudimena eta, berrogeita hamargarren hamarkada estreinatu berri, lehen poemategia argitaratu zion, A Change of World (Mundu aldagarri bat), Yale Younger Poets Series mitikoan. Horregatik Adrienne Richek, hain ondo ezaguturik akademia eta kanona, hain ondo Ipar Amerika zuri perfektua eta matxismoaren losintxak, arma horiei beraiei buelta emanez asmatu zuen beste arma bat erabatekoa: doitasun askatzaile eder bat.
PLEIBAK
Miren Amuriza Plaza
Susa, 2024
--------------------------------------------------
Miren Amurizaren bigarren eleberria argitaratu du Susak Durangoko azokaren atarian: Pleibak. Aurretik egindako grabazio baten gainean kantatzen ari zarelako antzerkia egitea da... [+]
Non sense liburua
Edward Lear
Itzultzailea: Juan Kruz Igerabide
Denonartean, 2024
----------------------------------------------
Edward Lear idazle eta ilustratzaileak 1846an argitaratu zuen esku artean dugun obra hau. Igerabidek liburuaren hitzaurrean dioen bezala,... [+]
Hetero
Uxue Alberdi
Susa, 2024
----------------------------------------------------
Negazionismoaren, manosferaren eta trollen aroan ezinbestekoa da literaturaren ekarpena, errealitatearen tolesei begira jartzeko tresna paregabea delako: inguruan ditugun zapalkuntza... [+]
Guardasolak euria nahi du
Patxi Zubizarreta
Ilustrazioak: Irrimarra
Ibaizabal, 2024
---------------------------------------------
Duela 30 urte argitaratu zuen Patxi Zubizarretak Marigorringoak hegan liburuxka; J. M. Lavarellok ilustratua eta Edebé argitaletxe... [+]
Begiak zerumugan
Idazlea: Miren Agur Meabe
Ilustratzailea: Ane Pikaza
Elkar, 2020
-------------------------------------------------------
Askotariko testuak eta liburuak argitaratu ditu Miren Agur Meabek. Literatur genero guztiekin aritu da: haur eta gazte literatura,... [+]
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
(Itzulpena: Fernando Rey)
Txalaparta, 2024
------------------------------------------------
Barrengaizto izenburua aukeratu du Fernando Reyk Beatrice Salvioni-ren La malnata itzultzeko. Reyk dio idazlearen ahotsa izaten ahalegindu dela,... [+]
PELLOKERIAK
Ruben Ruiz
Ilustrazioak: Joseba Beramendi, Exprai.
Elkar, 2022
-----------------------------------------------
Ruben Ruizek kontakizun laburrez osaturiko obra berri bat eskaini digu. Ez dira mikroipuinak, kontakizunek, modu independentean irakur badaitezke... [+]
Memet
Noemie Marsily eta Isabella Cieli
A fin de centos, 2022
--------------------------------------------------
Kolore gorriko kanpineko kremailera ireki eta atetxotik begira gaude Lucyrekin batera. Portada honekin hartzen du irakurlea Memet komikiak. Hitz gutxiko... [+]
Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Elkar, 2024
-----------------------------------------------------
Gazte-egarri da euskal kultur sistema. Horixe zioen Leire Vargasek Berria-n idatzitako zutabean. Odol freskoa nahi du industriak: askotarikoa eta dibertsoa. Azkenean, baina,... [+]
Norberak maite duena. Hitza gogoan, irakurketa biziz
Miren Billelabeitia
Pamiela, 2022
------------------------------------------------
Miren Billelabeitia institutuko irakaslea da, literaturzalea eta Literatura unibertsala irakasgaia ematen du duela zenbait urtetatik... [+]
Snarkaren ehizan
Lewis Carroll
Irudiak: Henry Holiday
Itzulpena eta edizioa: Manu LÓpez Gaseni
Pamiela, 2024
-------------------------------------------------------
Udaberrian argitaratu zen esku artean dugun obra hau. Alizia herrialde miresgarrian,... [+]
Argialdiak
Miriam Luki
Susa, 2023
-------------------------------------------------
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Elkar, 2023
--------------------------------------------
Iaz kaleratu zuen Miren Agur Meabek Itzulerak eleberria. Pertsonaia nagusiak gazteak direnez, gazte literatura dela esan genezake, baina literatura ona denean, gazte zein helduentzat da,... [+]
Soka-tira
Testua: Ilan Brenman
Ilustrazioak: Guilherme Karsten
Itzulpena: Ipar Alkain
Denonartean, 2024
-------------------------------------------------
Album honen bukaeran bada Benjamin Franklinen aipu bat: “Sekula ez da izan gerra onik, ezta bake txarrik... [+]
Putzua
Goiatz Labandibar
Erein, 2024
----------------------------------------------------------
Goiatz Labandibarren Putzua egun batean gertatzen den hazkunde nobela bat da: hilekoa jaisteak markatzen duena, hain zuzen ere. Edo bestela esanda, heroiaren bidaia bat,... [+]