“Milioika hegazti hil dituzte, arazoaren zinezko kausari buru egin gabe”
Auzo baten etxean hegazti gripea agerturik, beste hainbat laborariren gisara, prebentzioz ahateak hiltzera behartu zuten Jean-Michel Berho. Neurria ez onarturik, etxaldera zetozen Frantziako Estatuko osasun zerbitzuko ordezkariak oztopatzen aritu zen, kontsumitzaileak eta ELB sindikatuko laborariak zituela ondoan. Borroka irabazirik, irakaspen bat atera dela dio: “Ekoizleek badakite kolektiboki garaitu daitekeela makina administrazio pisu hau”.
Hegaztien gripea hor dago.
Gure marranta bezain ohikoa da. Une eta gune berean hegazti gripe forma bat baino gehiago daude. Baina azken urteetan agertzen diren gripe oso bortitz horiek hazkuntza kontzentratuei lotuak dira. Forma bortitz horiek ezin dute naturan edota dentsitate txikiko hazkuntzetan hazi, hegaztia berehala hilen delako eta ez delako hedatzeko aukerarik. Haatik, abereak elkarren gainean diren hazkuntzetan bai, genetikoki biziki hurbil eta kasik klonak diren hegaztiekin bai. Duela milioika urte existitzen dira hegaztiak eta gripeak, hazkuntza txikiak ere duela milaka urte. Nolaz dira orain agertzen epidemia horiek? Aldaketa da nekazaritza industriala geroz eta inportanteagoa dela, garraio gehiagorekin, kontzentrazioaren eraginez.
Garraioaren bidez hedatu da.
Hamar milaka hegazti diren guneetan birusaren kontzentrazio erraldoia kausitzen dugu. Naturan libratua dena, eraikinetan izan arren, aire kantitate alimalea hartua eta kanporatua delako, arnasa hartu behar dutelako eta ongarrian den amoniakoa atera behar zaielako. Gainera, hiltegietara edota gizentze guneetara garraiatuak dira, eta haien luma likistuak naturan hedatzen dira.
Hegaztiak hiltzea da emandako erantzuna.
Izurrite bortitz bat denean, normalean funtzionatzen duen egin-molde bat da. Gaur egun arazoa da hiltze sistema askoz zabalagoa finkatu arren garraioa ez dutela gelditu. Eritasuna hedatu da, eri ziren hegaztiak garraiatu dituztelako.
Eta ahateen hiltzea inposatua zaizu.
Prebentziozko hiltze gune batean naiz. Milioika hegazti hil dituzte, arazoaren benetako kausari buru egin gabe. Funditze alimale horren aurka borrokatu gara.
Etxe ekoizleentzat da zailena.
Jomugan gaituzte. Alta, ez dugu ezer garraiatzen, hegaztiak baserrian bertan haziak, galkatuak eta hilak dira. Horregatik ditugu prebentziozko hiltzeak errefusatu.
Sostengu jendetsua jaso duzue.
ELBren baitan sortu genuen iaz hegazti gripeari buruzko gogoeta talde bat. Jada genioen garraioa zela epidemiaren arrazoi nagusia. Industrialak erotuak ziren, arras ongi zekitelako baina isilean atxikitzen zutelako. Garraioa geldituz arlo industrial guztia da erortzen. Hipokritak dira zeren udaberria etorri zaigu eta horrek du kontaminazioa txikitu.
Arriskua da datorren neguan berdina gertatzea.
Guk hori diogu. Komedia zabal hori bukatu eta oinarrian den arazoari begira jarri behar gara, hots, hazkuntza industrialari eta garraioari.
Alerten datu basea estatuak kudeatzea nahi duzue.
Interprofesionalaren esku da, industrialez osatua, eta neurri guztiak dira ekoizle txikiak suntsitzeko. Guk osagarri sistema segurua dugu, ez ditugu neurri ultra-higienista horiek behar. Neurri horiek segitu dituzten hazkuntza erraldoiak dira birusaz lehenik hunkiak izan. Argi da ez dela soluzioa. Ekonomikoki oso pisua da eta prozedura astuna. Anitz ekoizle txikik dute etsiturik lanbidea utziko. Ezin onartuzkoa da, jakinez gainera jendarteak ekoizpen eredu hori duela geroz eta gehiago eskatzen.
Lanuzteari buruzko zifrak dauzkagu?
Ez, ministerioak gorderik atxikitzen ditu. Ez dugu datuen berririk, nahigabean eskapatzen zaizkielarik jakiten ditugu. Iaz hazkuntza industrialen bi herenak kontaminatuak zirela horrela jakin genuen.
FDSEA sindikatua jakinean da?
Noski.
Zein izan da haren joera azken mobilizazioan?
Sekulako presioa jarri dio prefetari, hiltzeak behartzeko. Alta, prefetak gu entzunez du deskubritu egoera eta aterabide edo erdibide bat atzeman nahian zen. Laborantza ministeritzan, DGAL Elikaduraren Zuzendaritza Orokorraren mailan teknokratak daude eta haiek dute desagerrarazteko politika erabakitzen.
Nolakoak dira kalte-ordainak?
Hor ere industrialek presioa egin zuten ordainak haien ekoizleei banatzeko. Hainbeste non eta aurten batzuek zioten berriz hegazti gripea hartuko luketela, diru-sartzea dutelako lanik egin gabe. Haatik etxe ekoizleok ez gara hainbeste lagunduak.
Zein da arrazoia?
Lobbyak dituztela parean. Indar harreman bat da, industrialek daukatena eta guk ez. Horregatik dira ekoizle txikiak deskuraiaturik. Gainera, biosegurtasun neurriekin inbertsioak emendatzen dira.
Azkenean borroka irabazi duzue.
Hilketa oztopatzeko prest izango zen jendea genuen ondoan. Harrituak izan gara, batez ere bigarren aldian. Bezpera gauean jakin genuen 6:30ean etorriko zirela eta mobilizatzeko tartea txikia izanda ere, lehen aldian baino gehiago ginen. Landetako ekoizleek erran ziguten “lasterregi utzi ditugu hegaztiak hiltzera, banaka hartu gintuzten, beldurra sarraraziz eta ez ginen kolektiboki antolatuak. Datorrenean erresistentzia adieraziko diegu”. Irabazi izana eredu izan da.
“Eskolan ikasitakoa egin nuen hasieran, arras espezializaturik. Laborantza industrialaren printzipio bat da espezializazioa. Ongi zihoan baina laster okertu zen. 1989an etxe ekoizleen elkartea sortu genuen eta nirea beste begirada batez so egiten hasi nintzen. Berea inposatzeko naturari gerra egiten dion sistemarik ez nuen nahi. Badu hogei urte pasa ez dudala gehiago erremediorik, txertorik ala desinfektatzailerik erabiltzen. Eta ahateak osasuntsu ditut”.
Azken urteetan errepikatzen den gaitza dute hegazti gripearena laborariek. Frantziako Estatuak bideratu aterabideak –hegazti guzien hilketa prebentiboak eta kabalak barnean atxikitzea– gogorki gaitzesten ditu ELB sindikatuak. Egoeraren larritasunaz ohartarazteko eta... [+]
Animalien osasunaz arduratzen den DDPP departamendu mailako zerbitzuak Pauen dituen bulegoak okupatu dituzte ekainaren 8an, ELBk eta Biarnoko Modef eta Confederation Paysanne sindikatuek ere. Poliziak kanporatu ditu.
ELBk berriz ere bere arrangurak agertarazi ditu hegazti gripeari begira. Euskal Herriko Laborarien Batasunak jakitera eman duenez, iragan hiru asteetan 70 kutsadura kasu aitortu dira Aturri arroko etxaldeetan, horietatik 50 Gersen, hemezortzi Landetan eta bi... [+]
Ehundik gora lagun elkartu dira Ilharren (Nafarroa Beherea) Bidarteberria etxaldearen aitzinean, zerbitzu sanitarioko ordezkariei bidea mozteko. Hegazti gripearen testuinguruan, 200 ahateren hiltzea oztopatzea lortu dute.
Kanpoan hazten diren hegaztiak hiltzea da Frantziako Gobernuak darabilen estrategia, hegazti gripeari aurre egiteko. Euskal Herriko Laborarien Batasunak (ELB) ohartarazi du estrategia hori antzua dela eta etxalde txikiek ez dituztela kudeaketa txarraren ondorioak pairatu behar... [+]
Nafarroa Beherean, Akamarreko etxalde batean H58N birusa edo hegazti gripea atzeman dute bertako ahateetan. Etxaldeko ahate guztiak hil dituzte eta gripea zabaldu daitekeen beldur, Akamarretik 10 kilometroko eremuan neurriak hartu ditu Pirinio Atlantikoetako Departamenduko... [+]
Prefetarekin negoziaketak gogorrak izan direla aitortu digu Panpi Sainte Marie ELB sindikatuko bozeramaileak. Baina protokoloa onartu eta izenpetu dute, Kriaxera ahatearen berezitasuna kontutan hartu dute, baita Rouen arrazarena ere. Bidaxuneko Lataillade familiaren etxaldea,... [+]
Ahate karrankaren oihartzuna beste behin gure Euskal Herrian. Heriotzak ala ihardokipenak irabaziko ote du? Azkeneko hamarkadetan izan da heriotz mehatxu frango gure etxaldetako kabalentzat, gaitz kutsakorretarik jalgitzeko bide garbiena omen baitzen. Eta izan dira eztabaida eta... [+]
Ehunka lagunek erantzun zioten larunbatean ELB sindikatuaren deiari. Hegazti gripearen aurrean, konfrontazioa aurreikusi dute sano dauden hegaztiak hiltzera derrigortu nahi badituzte.
Bidaxuneko bi etxaldetan eta Amorotzeko batean agertu da H5N8 birusa, baita Zuberoarekin mugan den Lixoze herriko bi etxaldetan. Nahiz eta prefekturak oraindik baieztatu ez, baliteke Bardozen ere zabaldu izana birusa. Frantziako administrazioaren erabakiei segi, birusa... [+]
Birusak pertsonak kutsatzen ez dituen arren, hegaztien mugimenduak debekatu eta osasun neurriak indartu dituzte baserriaren inguruetan.
La Coordination rurale nekazal sindikatuak aditzera eman duenez, hegaztien H5N8 birusa itzul liteke Frantziako lurraldeetara. 2016 eta 2017 urteetan gibel-orearen sektoreari izugarrizko triskantza egin zion. Ahateki hazleak atezuan jarri dira.
2017ko udaberrian hegaztien gripearen kontrako kanpainan Frantziako gobernuak milaka ahate hiltzeko agindua eman zuenean, Ipar Euskal Herriko lau baserrik ELB sindikatuaren laguntzarekin aurre egin zioten eta herritar askoren mobilizazioari esker kriaxera arrazako hegaztiok... [+]
Paueko auzitegiak hala erabaki du: ELB sindikatuak 5.000 euroko isuna eta 2.071 euroko kalte-ordaina Pertsonen Zaintzarako Departamenduko Zuzendaritzari. Uhartia etxaldeko ahate hazlea errugabe jo dute.
Astelehen goizean zuten hitzordua Paueko auzitegian ELBko lehendakari Panpi Sainte-Marieek eta Barkoxeko Ühartia etxaldeko nagusi Cathy Xabalgoitik, hegaztien gripearen aferan etxalde hartako ahatek hiltzera joandako funtzionarioei bidea itxi zietelako. Berrehun herritar... [+]