50 urte “gure greba” egin genuela
Egunotan , duela 50 urte, frankismo zapaltzaileenaren erdian, sei hilabeteko greba gogor bat amaitu zen AHVren esku zegoen Etxebarriko Laminación de Bandas lantegian: Francoren garaian egindako luzeena, 1966 eta 1967 artean. Nolabait, euskal langile mugimenduaren bilakaera markatu zuen.
Greba hura liburutxo batean jaso zen, eta hor erakusten da bere 900 langileen borroka ez ezik, emazte eta senideek, ikasleen sektoreak, Elizak eta beste enpresetako langileek elkartasunez egindakoa. Horregatik da, “gure greba”.
Grebaren helburua zen langileentzako pizgarri ekonomikoak hobetzea lan erritmoak handitu zirelako; harridura eta haserrea sortu zituen patronalean eta gobernu frankistako kideen artean. Beren boterea zalantzan jartzen zuen mehatxu gisa ikusi zuten, eta hortik erantzun biolentoa: errepresioa, atxiloketak, erbesteratzeak, kaleratzeak... eta salbuespen egoera. Hala ere, langileek eta elkartasun sareak mugimenduarekin jarraitu zuten, 163 egunen ostean indarrez zapaldua izan zen arte.
Grebak hainbat irakasgai utzi zituen. Ez zuen helburu ekonomikoa bete, baina diru-papur batzuk baino askoz gauza gehiago lortu zituen: frankismoko gobernu polizial eta armatuaren babesa zuen patronalaren aurrean, lortu zuen duintasuna mantentzea. Elkartasun sare oso bat osatu zuen, erresistentzia kutxa bildu, eta langileak auto-antolaketaz ahaldundu ziren. Kapital horrek guztiak etorkizuneko grebak egiteko balio izan du, bost langile masakratu zituzten 1976ko Gasteizkoa kasu. Bilboko Arte Ederretako greba edo Bizkaiko erresidentzietakoa, esaterako, iraganeko eta gaur egungo adibide dira, “gure grebaren” lorratza jarraitzen baitute.
Iruñea, 1939. Urte hasieran, hiriko zezen-plaza kontzentrazio-esparru modura erabili zuten frankistek. 3.000 gerra presorentzako edukiera izan zuen ofizialki; Nafarroan une horretan fronterik ez zegoenez, gerra presotzat baino errepresaliatu politikotzat jo behar dira han... [+]
Astelehenean abiatu zituzten lanak eta frankismo garaiko 20 biktima berriren gorpuak topatu dituzte honezkero. Asteburura arte luzatuko dute gorpuzkiak lurpetik ateratzeko hirugarren kanpaina.
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.
Espainiako Gobernuak dokumentu bat helarazi die Salvador Puig Antichen arrebei, Oroimen Demokratikorako ministro Ángel Víctor Torresen eskutik. Frankismoak anarkista katalanari jarritako heriotza kondenaren “baliogabetasun akta” dela diote. Harrigarria... [+]
Ekitaldian 1969ko gertaera tragikoak gogoratzeaz gain, memoria historikoaren defendatzaileak ere omenduko dituzte.
Gasteiztarrarekin bederatzi dira ihesaldian parte hartu zuten identifikatutako pertsonak. Guztira, Nafarroako DNA Bankua sortu zenetik 43 pertsonaren datuak lortu dituzte.
Otxandioko bonbardaketaren erantzule nagusietako bat da Angel Salas Larrazabal urduñarra. Hortaz, herritarren aurka Euskal Herrian eginiko lehen bonbardaketan parte hartu zuen.
German Rodriguez eta Joseba Barandiaran omendu, eta langile mugimenduaren alde egindako lana txalotu dute Iruñean. Palestinari ere elkartasuna adierazi diote, sanferminetan urteroko zitan Iruñean.
Migratzaile familia batek irekitako denda baten aurrean ikur frankistak jarri dituztela salatu du Zurekin Nafarroa ezker koalizioak. Fiskaltzari eraman dizkiote datuak, gorroto delitu bat egon daitekeelako pankarta horren atzean.
1939 eta 1941 bitartean Igari eta Bidankoze arteko errepidea eraikitzera behartu zituzten frankismoaren 2.400 esklaboak omendu zituzten larunbatean, Igariko gainean. Errepresaliatu antifaxista haien memoriak gure bidea izan behar duela aldarrikatu zuten omenaldia antolatu zuen... [+]