Orburuak, zainzuriak eta pikillo piperrak. Nafarroako Erriberaz hitz egitean askori burura etortzen zaizkigun lehen gauzen artean dira barazki gozo horiek. “Eskualde honetan nekazaritza nagusi dela pentsatzen bada ere, errealitatean jendea eta haurrak landa-mundutik geroz eta urrunago daude”. Helianto elkarteko Diego Blanco Nayas kidearen hitzak dira. Ingurumenaren eta iraunkortasunaren aldeko baloreak eskualdean zabaltzeko helburuarekin sortu zuten taldea, 2014an.
Eskola baratzeen proiektua
Helianto elkarteak martxan jarritako proiektuetako bat da Erriberako eskola-baratzeen Sarea. Tuterako Elvira España eta Arguedasko eskola publikoei egin zieten baratze ekologikoak sortzeko lehen proposamena. Klaustroen erantzun ona ikusita, iazko kurtsoan txertatu zuten baratzea eskolako jardunean lehen aldiz. 2016ko azaroan Nafarroako Gobernuak emandako laguntza bati esker, orain, eskola-baratzeen sarea zazpi eskola publikotara zabaldu da: Alesbes, Arguedas, Ribaforada, Cabanillas eta Tuterako hiru eskoletara.
Arguedasko eskolan, gainera, “erreferentzia baratzea” ari dira sortzen. Helburua eskola-baratze batek izan beharko lituzkeen elementu guztiak biltzea da, antzeko proiektuak martxan jarri nahi dituzten eskolentzat eredu izateko. Kasik bukatuta dute proiektu hori: negutegia, putzua, lorategi bertikala, belar usaintsuen eta fruta-arbolen guneak, “intsektuen hotela’”, konpost kaxak eta klaseak emateko baratzeko gela irekia izanen ditu espazioak.
Baratzea hazten, baratzean hezten
“Eskola-baratzea ikastetxeko beste ikasgela bat bezala ulertzen dugu, ikasleek gaitasunak eta balioak jasotzen dituzten toki bat”. Inguru politean egonen den ikasgela da sarearen planteamendua, espazio desberdina eta atsegina. Blancoren arabera, baratzeko ikasketa bi ataletan banatu daiteke. Ikasleek baratzea lantzen hartuko luketen trebetasuna dago batetik (nekazaritza ekologikoko irizpideak erabilita), eta bestetik, baratzeak hezkuntza tresna bezala betetzen duen papera: elkarbizitza, autonomia, elkartasuna edo talde lana bezalako balioak lantzea, alegia.
“Helburua agroekologia kontzeptutik harago doa: elikadura burujabetza, biodibertsitatea edota energia burujabetza lantzea ere bada asmoa”, azaldu digu Heliantoko kideak. Ingurumenaren gaineko kontzientzia hartzeko ikasgela bat izatea baratzea, azken batean.
Pandemiaren ondorengo testuinguruan, elikadura –ustez oinarrizko eskubide den hori– lantzeko mugitzen hasi zen talde bat Gasteizen. “Militantzia esparruan beste gaiak jorratzen ari ziren ordurako, etxebizitzarena kasu, baina elikadura ardatz hartuta ez zegoen... [+]
Errezilera bizitzera joan eta sagarrondoak landatu zituen Satxa Zeberiok, Bio-K proiektuaren bultzatzaileak, duela zenbait urte. “Iritsi zen sagarrekin zerbait egiteko momentua, eta sagar zukua eta sagardoa ekoizteari ekin genion orduan”, azaldu du. 2015ean sortu... [+]
Urteak daramatza Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkarteak (BLE) bioaniztasun landatuaren inguruan lanean. “Hainbat proiekdu ditugu abian, eta horietako bat baratzeko hazien ingurukoa da”, azaldu du Nico Mendiboure Hazi Sareko kideak. Duela lau bat urte hasi... [+]
Nekazaritzan trebatzeko eta proiektu propioak abiatu aurretik ekoizpenean eta merkaturatzean norbere burua probatzeko, abian dira gurean nekazaritzako hainbat test gune. Araban, 2023an abiatu zuten Aleko nekazaritzako test gunea, baina, antzeko egitasmo gehienekin alderatuta,... [+]
Itsason (Gipuzkoa) elkarren ondoan dauden bi baserri dira Urteaga eta Urkulegi, duela zenbait urte elkartu eta proiektu bateratua martxan jarri zutenak. “Bi baserriak elkartu eta ekoizpen proiektua abiatu genuen, eta 2011tik dedikazio osoarekin ari naiz honetan”,... [+]
Urteak daramatza martxan Ipar Euskal Herrian Trebatu elkarteak, laborantzan proiektua abiatu nahi duten pertsonek aurrez trebatzeko aukera izan dezaten. Ipar Euskal Herriko proiektua eredutzat hartuta eta ideia berari tiraka, Gipuzkoan ere izen bereko elkartea sortu dute aurten... [+]
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
