Orburuak, zainzuriak eta pikillo piperrak. Nafarroako Erriberaz hitz egitean askori burura etortzen zaizkigun lehen gauzen artean dira barazki gozo horiek. “Eskualde honetan nekazaritza nagusi dela pentsatzen bada ere, errealitatean jendea eta haurrak landa-mundutik geroz eta urrunago daude”. Helianto elkarteko Diego Blanco Nayas kidearen hitzak dira. Ingurumenaren eta iraunkortasunaren aldeko baloreak eskualdean zabaltzeko helburuarekin sortu zuten taldea, 2014an.
Eskola baratzeen proiektua
Helianto elkarteak martxan jarritako proiektuetako bat da Erriberako eskola-baratzeen Sarea. Tuterako Elvira España eta Arguedasko eskola publikoei egin zieten baratze ekologikoak sortzeko lehen proposamena. Klaustroen erantzun ona ikusita, iazko kurtsoan txertatu zuten baratzea eskolako jardunean lehen aldiz. 2016ko azaroan Nafarroako Gobernuak emandako laguntza bati esker, orain, eskola-baratzeen sarea zazpi eskola publikotara zabaldu da: Alesbes, Arguedas, Ribaforada, Cabanillas eta Tuterako hiru eskoletara.
Arguedasko eskolan, gainera, “erreferentzia baratzea” ari dira sortzen. Helburua eskola-baratze batek izan beharko lituzkeen elementu guztiak biltzea da, antzeko proiektuak martxan jarri nahi dituzten eskolentzat eredu izateko. Kasik bukatuta dute proiektu hori: negutegia, putzua, lorategi bertikala, belar usaintsuen eta fruta-arbolen guneak, “intsektuen hotela’”, konpost kaxak eta klaseak emateko baratzeko gela irekia izanen ditu espazioak.
Baratzea hazten, baratzean hezten
“Eskola-baratzea ikastetxeko beste ikasgela bat bezala ulertzen dugu, ikasleek gaitasunak eta balioak jasotzen dituzten toki bat”. Inguru politean egonen den ikasgela da sarearen planteamendua, espazio desberdina eta atsegina. Blancoren arabera, baratzeko ikasketa bi ataletan banatu daiteke. Ikasleek baratzea lantzen hartuko luketen trebetasuna dago batetik (nekazaritza ekologikoko irizpideak erabilita), eta bestetik, baratzeak hezkuntza tresna bezala betetzen duen papera: elkarbizitza, autonomia, elkartasuna edo talde lana bezalako balioak lantzea, alegia.
“Helburua agroekologia kontzeptutik harago doa: elikadura burujabetza, biodibertsitatea edota energia burujabetza lantzea ere bada asmoa”, azaldu digu Heliantoko kideak. Ingurumenaren gaineko kontzientzia hartzeko ikasgela bat izatea baratzea, azken batean.
Gero eta nekazaritzako test gune gehiago ditugu inguruan, hau da, nork bere proiektua martxan jarri aurretik nekazaritzan eta abeltzaintzan trebatzeko guneak. Nafarroako Zunbeltz espazioa eta Gipuzkoako eta Ipar Euskal Herriko Trebatu dira horietako zenbait adibide, gurean... [+]
Herritarrak elkarren artean saretzea eta bizitza sozialerako espazioak bultzatzea da Xiberoko Kolektiboa elkartearen lan ildoetako bat. Bide horretan, baratze kolektiboa sortzeko aukera suertatu zitzaien 2020an Maulen, eta zalantzarik gabe, proiektuari ekitea erabaki zuten... [+]
Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]
Nafarroako beste zenbait herritan bezala, duela lauzpabost urte hasi ziren Basaburuan gaztainondoen inguruko lanketarekin. “Bertako gaztain barietateei lotutako ikerketa abiatu zuen Nafarroako Gobernuak, eta orduan hasi zen hemengo herrietan ere gaztainaren historia... [+]
Euskal literaturaren eta kulturaren topaleku garrantzitsuenetakoa da abenduaren 5etik 8ra egingo den Durangoko Azoka, eta 59. edizio honetan ere, Bizi Baratzeak bere postua izanen du, ARGIAkoaren ondoan.
Garbiñe Larreak Kosmetikoak sendabelarrekin liburua argitaratu berri du ARGIArekin. "Egin ezazu zuk zeuk" filosofia kosmetikoen mundura ekarrita, egunerokoan behar diren produktuak egiteko liburu teoriko-praktikoa da. Eskuragarri dago azoka.argia.eus webgunean.
Naturopatiaren eta iridiologiaren mundutik iritsi zen Eztizen Agirresarobe Pineda ezkiotarra kosmetika naturalaren mundura: “Hirugarren urtea dut naturopatia eta iridiologia ikasketetan, baina lehenagotik ere egiten nituen ukenduak, kakaoak, eta antzekoak”, azaldu... [+]
Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta... [+]
Lehen sektorea bultzatzeko eta indartzeko lanean dihardute Nafarroako Pirinioetan azken urteotan, eta lanketa horren baitan sortu zuten Pirinioetako Mahaia. Diagnostikoa ondu dute azken urteotan, eskualdean lehen sektoreari lotuta dituzten hutsuneak identifikatzeko, eta ondorio... [+]
EAEko ekoizpen ekologikoaren kontseilua da ENEEK-Ekolurra, eta zertifikazioaz gain, eredu ekologikoaren aldeko sustapen lana ere egiten du elkarteak. “Gaur egun, argi ikusten dugu etorkizuneko eredua dela ekoizpen ekologikoa, eta badagoela honi buruzko informazioa emateko... [+]
Urteak dira Bergaran kontsumoaz eta lehen sektoreaz lanketa zabala egiten hasi zirela. Ereindajan kooperatibaren eta Elikadura Mahaiaren sorrerak bultzada izan ziren lanketa orokor horretan. Azken urteotan, azoka plazaren inguruko hausnarketa prozesuan buru-belarri aritu dira... [+]
2014an sortu zuten Birika Permakultura proiektua Leioako lursail okupatu batean. Jurgi Uriarte Idiazabalek eta beste bi kidek jarri zuten martxan egitasmoa. “Lursail hartatik bota egin gintuzten gerora, aparkalekua egin behar zutelako, eta, etenaldi baten ondoren, bakarrik... [+]
Nekazaritzarekin harreman estua izan du betidanik Barazki Bizidunak proiektuko Iñaki Garcia Grijalbo Mapik. Bizitzaren paradoxak, gaur egun saltoki handi baten aparkalekua den lursailean zuten baratzea garai batean etxekoek Donostiako Intxaurrondo auzoan... [+]
Nafarroako Hazialdekoren, Ipar Euskal Herriko Biharko Lurraren Elkartearen (BLE) eta Gipuzkoako Biolurren arteko elkarlanetik sortu berri da HoBBea, mugaz gaindiko proiektua. “Garien bueltan bagenuen aspalditik harremana gure artean, baina, nolabait, harreman horiek... [+]