Terra incognita
Urte hondarra, beste anitzek ez bezala, maite dut nik. Egun gutxi geratzen zaion urtea buka dadin goaitatzen dugu, humanitateak deus mirakulurik egiteko esperantzarik gabe, oraino okerrago egin ez dezalako itxaropenarekin, gogoaren pelegrinazio libreetarako tartea. Izan ere, bi egiteko dira garai horretan. Bata, proiektu berriei buruz pentsatzea: alfer gaudela planifika daiteke bat-batean soberan ditugun kemenak xurga litzakeen asmo zenbait. Bestea gogoetatzea egindakoaz. Edo biak betan.
Hastapenean lehenari lotu nintzaion eta sarera jo nuen. Laster nekaturik, bigarrenera lerratu nintzen Google lagun –daitort–, GoogleMaps aplikazioa sustut.
Geolokalizazioaren erregea da Google eta berez iraultza: ez dugu deus aurreikusten duela hamabost urte bezala, ez ditugu lankideei azalpen zehatzak galdetzen lan bilerako aretoa aurkitzeko, ez da Bilboko manifara heltzeko bideaz kezkatzerik, ez ditugu IGN mapak baliatzen. Dena kartografiatua da, etxetik beretik ikustekotan. Baserri aldeetako txoko galdueneraino heldua da kontua, batere mugitu gabe ikuska baitaiteke edozein zoko, bi nahiz hiru dimentsiotan. Oro. Edo kasik.
Horrela beraz, tresna baliatu nuen ibiltzeko, oroitzapen zenbaiten elikatzeko tokietan, bakarrik edo besteekin kurrituetan. Ezaguna baita ibili garen lekuek segitzen dutela beteak gertakariz eta pertsonez zeinekin han ibili baikara, zeinekin han deus partekatu baitugu, zeinen ahotsek oraino oihartzun egiten duten.
Banindoan orduan sofatik mendixka leunen lurraldean zehar, soropila goxoz estali tontor berdatsen eremuan, nonbait galtzen Donamartiri eta Amorotze artean, Oragarre ez urrun, errealak ziruditen paisaiak behatzera. Tupustean gelditu behar izan nuen haur denborako xendra baten erdian. Dudarik gabe, bidea kaskarregia bihurtua zitekeen, Google-k ez zukeen oraindik 4x4rik edo horraino heldurik iritzi zukeen ez zuela merezi urrunago joatea. Auskalo. Amore emanik itzuliz, bihurtu zituen terra incognita.
Haraindiko lur horiek, katalogatu eta ustiatu gabeak, Google-k han utziak ditu eta imajina daiteke abandonatzea erabaki duen bidezidorretik jarraikiz lanjer guztiak ditugula zain, hortik landa ez dela deus tematzea merezi duenik.
Itxasoko Nabigazionekoak (Piarres Etxeberri, Etxeberri Dorre-ren Nabigazioneac, 1677) erraten zien marinelei “Iakiteko duzu nahi baduzu sarthu…” erretorikoa, ausarten larderiarako doikoa. Baliteke, beraz “Jakiteko genuke Haizeko oihan zolara sartzekotan han zain daukagula Leviathan-a edo munduaren muturreko ezereza?”.
Nahiturik eta erreka agorturik! Ezin pantailara materializatu leku horiek denak zeinetara ez nintzen berehalakoan joaten ahalko eta hainbeste nahiko nituzkeenak ikusi, behin eta berriz.
Hots, ni horretantxe gelditu nintzen, imajinazioari deika. Orduan hasi ziren bazterrak animatzen, hats berria hartzen, bidexkan beti harago joaten entseatzen nintzela eta luze gabe igo ziren niganaino solasak, usainak, haize bipila. Kartografia partikularrak, dena dela, planorik jasan ez dezaketenak.
Ororen buru grazia egin zidan kontuak. Terra incognitak badira oraino, ez direnak bilduak, gatibatuak. Araiz, badaude anitz, tristea bailitzateke beste gisaz.
Harago badira gure baitakoak, hementxe bakarrik kartografiaturik daudenak, eremu, sentsazio, irakaspen eta guzti.
Oroz gainetik, bada terra incognita bat zuen guztientzat, nirea dena bakarrik. Mapa eta lurraldea hain ezberdinak diren bezala, ikusiko bazenute ere nik behatzen dudanean bezainbatekoa ez bailitzateke.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]
Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]
Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]
Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.
Tesia: Baztango... [+]
Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]
Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]
Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.
Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]
Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]
Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]
Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]
Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]
Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]