Zuzentzailea oso figura ezaguna zen komunikabideetan, erdarazkoetan bezala baita euskarazkoetan ere. Ez naiz ari zuzentzaile informatiko horietaz, haragi-hezurrezko gizakiez baizik. “Zen” esan dut, ez baitakit gaur egun ere dirauen. Ez du ematen, izugarriak baitira ia egunero irakurtzen eta entzuten ditudan akats potoloak medioetan. Agian krisialdia dela-eta, kostuetan aurreztearren desagertu egin dira zuzentzaileak lantaldeetatik.
Lehengo astean EITBren newsletter-ean titular hau irakurri nuen: “Felipe Gonzalez Pedro Sanchezengatik engainatuta sentitzen da”. Oso larria iruditu zitzaidan
Anekdota asko konta nitzake zuzentzaileen harira. Lasai! Bakarren bat baino ez dizuet aipatuko. Gazte nintzenean, Bilboko Herri Irratian bazegoen esatari oso ezaguna, euskaldun-zaharra. Saioa erdaraz izan arren, bera saiatzen zen gero eta euskara gehiago erabiltzen. Kontua da norbaitek esan omen ziola bizkaieraz “dau” esaten bada ere, euskara txukunean “dago” esan behar dela. Hortaz, halako batean hasi zen horrelakoak esaten: “Entzule honek nahi dago entzun”. Hobetu nahian, txarragotu egiten zuen, kakaztu. Horri zuzenketa barik sasi-zuzenketa edo deitu beharko genioke. Urtetan egon nintzen Egin egunkarian kolaboratzen, erreportajeak (freelance) zein, eta batez ere, zutabeak idazten. Bada, sarri-sarritan haserretu nintzen ustezko zuzenketengatik. Behin, adibidez nik “erail” jarri (asasinatu nahi nuelako adierazi) eta berak, zuzentzaileak, “erail” ezabatu eta haren ordez “eho” jarri (“ero” izan balitz, gaitz-erdi!). Beste behin, antzekoa: nik “begirada” jarri, berak kendu eta “behako” idatzi. Oraindik ez dut ulertzen zergatik egiten zituen horrelakoak. Horiek ere ez ziren zuzenketak; izatekotan hiperzuzenketak izango ziren, ondo dagoena zuzentzeari horrela esaten baitzaio. Konturatu zarete ez dudala izenik aipatu, berak erakutsi ez zidan begirunea badiodalako nik.
Hau guztia zergatik aipatzen dudan orain? Bada, lehengo astean EITBren newsletter-ean titular hau irakurri nuelako: “Felipe Gonzalez Pedro Sanchezengatik engainatuta sentitzen da”. Oso larria iruditu zitzaidan. Gorago esan dudan bezala, tamalez maiz ikusten eta entzuten ditut horren antzekoak; baina medio publiko batean eta idatziriko titular batean gehiegizkoa iruditu zitzaidan, besteak beste, EITBren helburuetako bat badelako, hain zuzen, euskara sustatzea eta, esan gabe doa, zaintzea. Nire ustez, beharrezkoak dira zuzentzaileak. Beti dago “baina”ren bat, ordea. Beharrezkoak dira, bai, baina euren lana egitera mugatuko balira. Hau da, txarto dagoena zuzendu –beti ere edonori zor zaion errespetua adierazita, jakina–, eta ez berari ez zaiolako gustatzen, edo auskalo zergatik, gauzak alai asko aldatu.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
“Kasu, ez gitxu lo!”. Gure denbora eta manerekin baina heldu gira.
Azaroaren 25ean Baionako elgarretaratzera joan ez joan eta autoak nola partekatu pentsatzetik (joan-jina bi oren), bat-batean Lartzabalen elgarretaratze bat antolatu genuen, eta 47 emazte bildu!... [+]
Nahiz eta Nazio Batuen Erakundeak (NBE) 1977an nazioarteko egun bat bezala deklaratu zuen eta haren jatorriaren hipotesi ezberdinak diren, Martxoaren 8aren iturria berez emazte langileen mugimenduari lotua da.
Aurrekoan, ustezko ezkertiar bati entzun nion esaten Euskal Herrian dagoeneko populazioaren %20 atzerritarra zela. Eta horrek euskal nortasuna, hizkuntza eta kultura arriskuan jartzen zituela. Azpimarratzen zuen migrazio masifikatua zela arazoa, masifikazioak zailtzen baitu... [+]
Ez dut beti ulertzen nola aritzen ahal diren lur planeta honetako zati okitu, zuri, gizakoi eta kapitalistako aho zabal mediatikoak, beraiena, hots, gurea, zibilizazioa dela espantuka. Berriak irakurtzen baldin baditugu, alta, aise ohartuko gara, jendetasuna baino, barbaria dela... [+]
Administrazioko hainbat gai, LGTBI+ kolektiboko kideen beharrizanak, segurtasun subjektiboa, klima aldaketa, gentrifikazioa, ikus-entzunezkoak erabiltzeko modu berriak, audientzia-datuak jasotzeko moduak, dislexia, ikuspegi pedagogiko aktibo eta irisgarriak, literatur... [+]
Auzitan jar ez daitekeen baieztapen orokor eta eztabaidaezinaren gisan saldu digute hizkuntzak jakitea printzipioz ona dela, baina baditu bere "ñabardurak", edo esanahi ezkutuagokoak. Hemengo ustezko elebitasun kontzeptuaren azpian dagoen baina kamuflatzen den... [+]
Otzandu egin gara, katalanak eta euskaldunok, ekaitzaren ondoren. Saiatu ginen, bai; sendo ekin genion, eta gogor kolpatu gaituzte; ezin izan genien gure helburu zuzen, ezinbesteko, sakratuei eutsi. Eta porrotaren mingostasuna dastatu dugu, eta bigundu egin gara irabazleen... [+]
Iragana ulertzen saiatzen eta etorkizuna bideratzen, oraina joaten zaigu zenbaiti. Nire proiektuetako bat (hasi baina landu ez dudana oraindik) dudan zuhaitz genealogikoa egitea da. Horretan lagunduko didan liburutxo bat ere erosi nuen. Baina, hain da handia lana, liburutxoa... [+]
Desgaitasun fisikoa duen arkitekto baten alabaren etxea bisitatu ondoren idazten dut honako hau.
Desgaitasun fisikoa duten pertsonen taldeek ez dute arkitektoa maite, beraien bizitza zailtzen duen gaizkile bat kontsideratzen baitute. Gorrotoa ulerkorra da: arkitektoaren lanak... [+]
Ortutik itzuli berritan erabaki nuen Twitterretik alde egitea, oraindik Twitter zenean. Auzolan batera joan nintzen, brokoliak eta azaloreak landatzera, eta mindfulness efektua zapuztu zidan algoritmoak, idazle feminista transgorrotatzaile baten txioak jaurtitzearekin... [+]
Martxoaren 8a hurbiltzen ari zaigu, eta urtero bezala, instituzioek haien diskurtsoak berdintasun politika eta feminismoz josten dituzte, eta enpresek borroka egun hau “emazteen egunera” murrizten dute, emakumeei bideratutako merkatu estereotipatu oso bati bidea... [+]
Batzuendako, dirutza izatea ez da nahikoa, eta euren ego hauskorrek diruaren txintxina ez ezik, protagonismoa ere eskatzen dute. Aberats okituak izatea nahikoa izango ez balitz bezala. Beti gehiago behar dute, anbizioa deritzote antsia horri, baina botere gosea eta nabarmendu... [+]
Bi neska komisarian, urduri, hiru urtetik gora luzatu den jazarpen egoera salatzen. Izendatzen. Tipo berbera agertzen zaielako nonahi. Presentzia arraro berbera neskek parte hartzen duten ekitaldi kulturaletako atarietan, bietako baten amaren etxepean, bestea korrika egitera... [+]
Iragan urtarrilaren hondarrean, Bretainiako lurraldeko bi hizkuntza gutxituei buruzko azken inkesta soziolinguistikoaren emaitzak publiko egin zituzten bertako arduradunek. Haiek berek aitortu zuten harriturik gertatu zirela emaitzak ikustean. Hain zuzen ere, egoerak eta... [+]