Euskararen erabilerak gora egin du EAEn azken 25 urteetan
VI. inkesta soziolinguistikoko datuak argitaratu dituzte, EAEkoak kasu honetan. Inkestaren 25. urteurrenean euskararen ezagutza, erabilera eta babesaren gorakada egiaztatu dira.
Lehen aldiz Euskal Herriko hiru administrazioek batera egitea erabaki dute. Oraingoz EAEko datuak bakarrik kaleratu diren arren, Nafarroakoak ere laster izango dira eta Iparraldekoak 2017. urtearen hasieran. Aurkezpena Mathieu Bergé Ipar Euskal Herriko Erakunde Publikoko presidenteak, Mikel Arregi Nafarroako Gobernuko Euskarabide institutuko zuzendari nagusiak eta Patxi Baztarrika Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuordeak egin dute.
Baztarrikaren hitzetan “hazkunde baten kronika” da euskararena: “Euskal gizarteak badu pozik eta harro egoteko motiborik”.
Bost urtetik behin egiten den inkesta honek 16 urtetik gorako herritarrak ditu oinarri eta EAEren kasuan 4.200 laguni egin zaie —8.200 guztira—. Hizkuntza gaitasuna, euskararen transmisioa, erabilera eta bere sustapenari buruzko jarrera neurtzen ditu.
Hiru lurraldeak kontuan izanik 1991n baino 212.000 euskaldun gehiago daude. Gipuzkoan euskaldunak erdia baino gehiago dira, Bizkaian laurdena baino zerbait gehiago eta Araban, berriz, bostetik batek du ezaguera. Araban portzentajea bikoiztu egin da.
Euskaldunen portzentajeak %1,9 egin du gora 2011. urtetik. Atzera begiratuz, 25 urtean euskara dakiten gazteen ehunekoa hirukoiztu egin da.
Gazteen erdiak baino gehiagok etxetik kanpo ikasi dute euskara, orain arte gertaturikoari aurka eginez. Hori dela eta, gehienek gazteleraz hobeto egiten dute, euskara bigarren hizkuntza baitute. Aldeak handiak dira lurraldearen arabera, Gipuzkoaren kasuan gazteen %36ak egiten du euskaraz errazago, Araban %7ak.
Bi gurasoak euskaldunak direnean ia beti —%96 — euskara transmititzen zaie umeei. Euskalduna guraso bakarra denean hamarretik seitan gertatzen da hori.
Erabilerak ere gora egin du eremu soziolinguistiko guztietan, biztanleen %80 baino gehiago euskaldunak direnetan izan ezik. Bataz beste, 25 urtean %7,9 hazi da.
Euskara sustatzearen alde agertu da inkestan parte hartu dutenen gehiengoa: lurraldeka begiratuz gero, Gipuzkoan %75 , Bizkaian %62 eta Araban %53. Euskararen ezagutzaren arabera sailkatuz hamarretik bederatzi euskaldun daude sustapenaren alde, euskara ulertzen dutenen %63 eta ulertu ere egiten ez dutenen artean erdia.
GUKA Bilboko euskaltzaleen mugimenduak euskararen aldeko ekintza esanguratsua burutu du astearte arratsaldean Deustuko metro geltokian, Bilbon euskaraz bizitzeko oztopoak eta aukerak irudikatzeko.
Ainhoa Lasa Agirre (Lovaina, Flandria, 1976) Emun kooperatibako kidea da. UEUko udako ikastaroetan, hezkuntza soziolinguistikoaz hizketan ezagutu genuen uztailean. Dozena bat urte daramatza DBH4ko gazteen ikasgeletan esku-hartzeak egiten. Egitasmo osoak dira, herriko ikastetxe... [+]
Asteartez Zarautzen hasita, Iñaki Iurrebasoren hitzaldi zikloa antolatu du UEMAk. Euskararen egoera ezagutzeko gako berriak ematen dituelako, arnasguneak eta udalerri euskaldunak sendotzea euskararen biziberritzerako giltzarria zergatik den ere azaltzen duelako... [+]
Espainiatik Donostiako Altza auzora migratutako biztanleek euskararekin izan dituzten bizipenak eta jarrerak aztertu ditu Soziolinguistika Klusterrak. Etorkinok integrazio sozialerako eta laboralerako ez zuten euskararen beharrik izan. Euskal hiztunek, berriz, migrazio-prozesua... [+]
Ricardo Urritzola ikerlariak aurkitu du bertso sorta Nafarroako Errege Artxiboan eta Ekaitz Santaziliak Nafarroako Unibertsitate Publikoko irakasleek aztertu ditu. Fermin Altxu Beristain maisuari leporatutako salaketa baten harira idatzi ziren.
UEMAk (Udalerri Euskaldunen Mankomunitatea) berariaz aztertu ditu VII. Inkesta Soziolinguistikoak bere herriekiko eman dituen emaitzak, eta argi-itzalak agerikoak dira berriz ere: herri euskaldunenek euskal hiztunak galdu dituzte.
Hendaian ziren egitekoa 15. edizioa, martxoaren 23an. Egun osoko egitaraua antolatu dute zenbait hitzaldi, mahai-inguru, aurkezpen eta tailerrez osatuta. Ipar Euskal Herrian Frantziako gobernuaren erretreten erreformaren aurka deitutako greba orokorrak ekarri du erabakia.
Errealitatea eraldatzeko, gauzak ahalik eta zehatzen ezagutu behar direla sinetsita dago Iñaki Iurrebaso Biteri (Legazpi, 1967). Soziologoa ikasketaz, ofizio horretan aritu izan da beti, hasi Donostiako Udalean, Aztikerren ondoren, eta bere kabuz gero. Azken zortzi urteak... [+]
Eusko Jaurlaritzak Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako VII. Inkesta Soziolinguistikoa aurkeztu du. Duela 30 urte baino 261.000 euskaldun gehiago daude, baina jaitsi egin da euskaraz erdaraz baino errazago egiten dutenen kopurua, %34,6tik %27,4ra. Gazteen artean nabarmen egin du gora... [+]
Euskaltzaleen Topaguneak eta Euskaraldiak sortu dute EITB podkast atariarentzat Zapla! podkast berria. Hizkuntza ohiturak aldatu eta Euskarazko praktika linguistikoak indartzeko tresna da. Belarriprest eta Ahobizi guztientzat lagungarri izan nahi du produktu berriak,... [+]
Zeinu hizkuntzaren interpretearen ezinbesteko laguntzaz egin diogu elkarrizketa Aitor Bedialauneta Arrateri (Ondarroa, 1991), Euskal Gorrak EAEko gorren elkarteen federazioaren presidenteari. “Interpretearen mendekotasunik dudan? Une honetantxe, biok daukagu”,... [+]
Soziolinguistika Klusterrak asteazkenean argitaratu du 2021eko ikerketaren txostena. Neurtu dute euskararen kaleko erabilera egonkor dagoela, eta azken neurketan bezala zortzitik batek hitz egiten duela (%12,6). Eremu euskaldunenetan jaitsi egin da. Proposatu dute hazkundea... [+]
Kaleko 71.000 elkarrizketa eta 227.900 solaskide behatu dituzte UEMAko herrietan, eta 2017koa baino ikerketa are sendoagoa burutu dute. Erabilera orokorra ez da ia aldatu: bostetik hiru aritzen dira euskaraz. Adina eta generoaren arabera badira desberdintasun batzuk.