Varsovian NATOko buruzagiek uztail hasieran egin behar zuten bilkuraren ia bezperetan, ekainean, erakundeko indar militar elitekoek Anakonda 16 maniobrak burutu dituzte Polonia iparraldean: 20 herrialdetako tropak puntako teknologiazko armaz ekipaturik, Berlingo harresia eraitsi eta Gerra Hotza ofizialki amaituz geroztik NATOk egin dituen maniobra handienean.

Polonia eta herrialde baltikoetako lurretan eraso eta kontraeraso militarrak irudikatzen aritu dira 30.000 militar, horietatik 14.000 iparramerikar, berekin zeramatzatela 200 karro blindatu, 105 hegazkin eta 12 itsasontzi, gainerako artilleria, misil eta iskilu sofistikatuez gain. Gerra Hotzaren aipamena ez da debaldekoa: maniobretan NATOko tropek Europa defenditu behar zuten “Gorrien Batasun” delako baten erasotik, zeinak edukiko baitzuen “gizontxo berdeen” laguntza; disimulu handirik gabe esanda: Sobiet Batasuna izandakoaren armada eta honen aldeko komando atzerritarrak, bertako separatisten itxurak eginez.

Hilabete beranduago, uztail hasieran,  NATOko buruak bildu dira Varsovian erakundearen biltzar nagusian. Hedabideek azpimarratu dituzte NATOk gaur darabiltzan bi lerro estrategiko nagusiak: alde batetik, sendotzea NATOko armaden presentzia Afrikako Magrebean, Europan gero eta hurbilago sumatzen den islamismoaren oldarrari hesia gogortzeko; eta bestetik, aurre egitea Errusiak ekialdean sortzen duen mehatxuari.

Varsoviako gailurraren azken deklarazioa irakurtzen duenak –NATOren webgune ofizialean dago frantsesez, ingelesez eta… errusieraz!– nabarmenduko dio Errusiarekiko Gerra Hotzaren usaina. 139 ataletatik 9.a hasten da: “Azken 80 urteotan NATO saiatu da Errusiarekiko elkarlana eraikitzen, nagusiki NATO-Errusia kontseiluaren bidez. Errusiaren azken aldiko jarduera eta politikek egonkortasunari kalte egin diote, segurtasun giroa aldatu dute. NATOk nazioarteko konpromisoak errespetatzen dituen arren, Errusiak bortxatu ditu NATO-Errusia harremanaren oinarrian dauden balioak, printzipioak eta konpromisoak”.

Le Monde Diplomatiquen armaden jarraipena egiten duen Philipe Lemayrek Defense en Ligne blogean kontatu du Varsoviako gailurraren bezpera hain maniobra handiak eginez NATOk azpimarratu nahi izan duela Errusiarekiko azken urteotan daraman politika, zeinaren defendatzaile sutsuenak baitira antzina Sobiet Batasunaren bazkide edo mendeko izandako herrialdeetako agintariak.

Georgia, Krimea eta Ukrainako gatazkek gaiztoturik Europaren ekialdeko mugetako giroa, NATOko militarren presentzia handiagotuz joan da inguruotan. Berrikitan Ashton Carter AEBetako defentsa idazkariak iragarri du lautan biderkatuko duela Pentagonoak Eki Europan gastatzen duena, 3.400 milioi dolarretara igoaz, 4.000 militarreko brigada blindatua finkatzeko.

“Neurriok –idatzi du Lemayrek– kokatu behar dira NATOren ‘disuasio eta elkarrizketa’ estrategian; aldiz, Moskuren ustez horiek bortxatzen dute 1997an NATOrekin ekialderantz zabaltzeari buruz hitzartutakoa: akordio hartan ulertutzat ematen zen NATOk ez zuela base finkorik ezarriko Errusiarekin mugakide diren herrialdeetan”.

Arma berria: “Antiaccess/area denial”

Hogei urte geroago, promesa hari iskin egin dio NATOk indar armatu berri bat sortuz: ibiltaria izango omen da ekialdeko brigada blindatu berria –beraz, ez base egonkorra– herrialde baltikoetatik hasita Polonia, Errumania eta Bulgariatik pasatuz bederatzi hilabetero. Poloniako agintarien eta eki Europako beste zenbaiten ustez, Errusiak Krimea bereganatu eta Donbassen gizon txiki berdeak sartu dituenez, NATO libre da 1997ko promesa urratzeko.

Moskuk, bere aldetik, mendebaldeko auzoen politikari erasokorra eta itxia derizkio; ez alferrik Errumaniak AEBei lekua utzi die misilen kontrako base bat eraikitzeko eta Serbiatik bereizitako Montenegro bilakatzear dago NATOren 29. bazkidea, erakunde honek Errusia bakartzeko daraman estrategian urrats berria eginez.

Egia errusiarrak ere urteotan disimulu gutxirekin aritu direla mendebaldekoak probokatzen. Haien hegazkinek Frantzia, Britainia Handia eta Norvegiako aire espazioaren mugetara hurbildu dute muturra, AEBen itsasontzi eta hegazkinen inguruetan egin maniobrak, aurretik NATOkoek egindako desafioei erantzuten zietela argudiatuta. Ezin esan nork xaxatu duen nor besteak baino gehiago.

Eta pixkanaka NATOren eta Errusiaren arteko tentsio militarra berotuz joan da. Itun atlantiarrak bere posizioak ekialdera zabaldu ahala, Moskuk modernizatu ditu Kaliningradoko misil bateriak, horietan ezartzekotan da 500 kilometro arte zama atomikoa eraman dezaketen Iskander-M misil berriak… Ororen buru, hiruz biderkatu da errusiarren aurrekontu militarra, hogei urteko berrarmatze planaren barruan.

Mendebaldetik gero eta gehiago nabarmentzen da errusiarrek taktika batean bederen hartu omen dutela aurrea. Antza denez, Sirian Baxar al Assaden gobernuari laguntzen ari zaiola, Latakia hiriaren inguruan Errusiak erakutsi du gai dela ehunka kilometroko eremuan etsaien hegazkin eta misilen lana eragozteko, S-400 eta S-500 sistemen bidez halako babes-burbuilak sortuz.

Babes-burbuilok antolatzen dituzte radar finko eta mugikor sare batez frekuentzia apaleko gortina antzekoa zabalduz, hurbiltzen den edozein arma aurrez detektatuz edo horiei aurre egiteko misilak gidatuz. Ingelesez “antiaccess/area denial” deitzen denaz Latakiaren 400 kilometroko inguruan arerioen hegazkin eta misil guztien gidatze sistemak blokatu izan dituzte, frekuentzia apaleko uhinez saturatuz ingurua.

Defentsa eta estrategia militarrei buruzko TTU Très Très Urgent buletinak esan du martxoan NATOko indarrak, eta zehazki AEBetakoak, beren lana egin ezinean aurkitu direla Sirian, errusiarrek sortutako burbuilak medio beren hegazkinek ezin zutelako ez eraso, eta ez babesik eman lurrean ari ziren aliatuei. “Gerra Hotza –dio TTUk– amaitu zenez geroztik, NATO inoiz ezin zen aurkitu ‘antiaccess/area denial’ arazoen aurrean”, alegia, nonbait muturra sartu nahi eta bere komunikazioak arras blokaturik.

Orain mendebaldetik neutralizatu behar da arerioen abantaila. TTUk aipatu du, esaterako, AEBek prest dituztela errusiarren burbuila berriak zulatzeko hegazkinak, baina armak saltzen dituzten frantsesek oraindik ez. Fabrikanteak presaka armen ahalmenak hobetzeko lehian. Eta denen artean XXI. mendeko Gerra Hotza berotzen.