¡Habla como Dios manda!
Oraindik orain gertatu da Gipuzkoako udal bateko aholku batzorde batean. EH Bilduko bozeramailea euskaraz hasi zen bere taldearen iritzia agertzen –gaztelaniaz errepikatu ohi du euskaraz esandakoa–, eta erdaldun elebakar lotsagabe batek brastakoan lau hitz iraingarri horiekin eten zion hitza: “Gogait eragiten didazu ezin ulertuak egiten zaizkidan hitz horiekin, nori eta niri, PSEko zinegotzi naizenez, euskaraz jakin gabe eskubide guztien jabe naizen honi”.
Hitz egizu Espainiako 1978ko Konstituzioak denok jakitera eta erabiltzera derrigortzen gaituen hizkuntzan, hitz egizu kalean bezala udaletan ere nagusi den hizkuntzan, jakitera beharturik ez gauden hizkuntza lander eta zail hori bazterturik.
EAJko batzordeburuak kargu hartu omen zion iraintzaileari esanez berak ere ahalegina egin behar duela erdaraz egiteko, eta elkarrekiko begirunearen izenean, iraintzaileak berak ere egin behar lukeela ulertzeko esfortzua. Ez da, baina, hedabideetara iritsi, eta iritzi publikoan ez du aztoramenik sortu.
Jainkoak ez diola ezer agintzen erantzun omen zion irainduak iraintzaileari; Jainkoak ez, baina Espainia politiko eta soziologikoak bai, eta gu barru-barruan gauzkan euskal gizarte aski espainiartu honek ere bai
Udaletan euskaraz ere funtzionatzeak karga erantsia du; lehenbizi, euskaraz, maiz, laburrago, sakrifikatzea hain gogaikarria izan ez dadin; gero, erdaraz, benetan balio duen hizkuntzan, elebakarrak hizkuntza bakarrean patxada ederrean bizi direlarik.
Benetako egoera irmotu horrek ondorio kaltegarri larriak ditu: politikari elebidun gehienak ez daude euskaraz erdaraz bezain trebatuak, bereziki idatziz, eta euskara ez da administrazioan normalizatzen; neke gehigarria du euskaraz lan egiteak, eta denok dakigu zer gertatzen den neke gehiago eskatzen duen zernahirekin: alde batera uzten dela asko baino lehen. Iraun dezakegu honela?
Itzultzaile sarea zabaltzeak onurak ekar ditzake hein mugatu batean, baina benetako irtenbidea hautetsi izateko elebidun izan beharra ezartzea da. Gaztelaniaren inposizio (azken ehun urte eta gehiagoan) tematiari euskararen inposizio guztiz bidezkoarekin erantzunez baino ezin zaio arazoari duen tamainaren araberako aterabidea eskaini, eta horretarako lehentasunen artean sartu beharra dago afera hau.
Jainkoak ez diola ezer agintzen erantzun omen zion irainduak iraintzaileari; Jainkoak ez, baina Espainia politiko eta soziologikoak bai, esango nuke nik, eta gu barru-barruan gauzkan euskal gizarte aski espainiartu honek ere bai. Neurririk hartuko al da berriro horrelakorik gerta ez dadin? Berriki onartutako Udal Legeak ez dio aterabiderik eskaintzen. Noiz helduko zaio hautetsi izateko elebidun izan beharraren eskakizunari?
Bistakoa da, erdaldun elebakarren morroi eta neskame izaten jarraitzen dugula 2016ko urtean. n
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Boterea eskuratzeko modu asko dago; denak ez dira politak. Bada boterea eta horrek berarekin dakarren erantzukizuna banatu nahi duenik, agintea bilatzen duenik. Beste batzuek errespetu lar diote eta pauso bakoitza hainbeste neurtuta ez dira gai erabakirik hartzeko. Boterea zer... [+]
Madrilen arkitektoentzako kongresu bat burutu berri da, arkitekto profesioaren krisiaz eztabaidatzeko. Arkitekto izateko modu tradizionala eta gaur egungoa desberdindu dute. Zertan den tradiziozkoa? Oscar bidean den The Brutalist filmean ageri den arkitekto epikoarena. Nor bere... [+]
Otsailaren 3an hasi da gure umeak eta gaztetxoak eskoletan aurre-matrikulatzeko garaia, eta urtero bezala gogoratu nahi genizueke zergatik ez zaigun ideia ona iruditzen erlijioan matrikulatzea. Iaz artikula bukatzen genuen esanez “askori idazki hau ezaguna egingo zaizue,... [+]
Tranbia txiki Arratia Institutuko Guraso Elkartetik pantailen erabileraren inguruko hausnarketa bultzatu nahi dugu ikas komunitatean.
Azkenaldian kezka handia dago ume eta nerabeengan pantailek duten eragina dela eta. Ardura hori etxeko erabileratik eskola eta institutuetako... [+]
Bai, bai, holaxe. Ez naiz harago joatera menturatzen. Pleonasmo bat dela? Tautologia bat agian? Baliteke, baina egia-oste deitzen dioten garai honetan, oinarri-oinarrizko egitateak beharrezkoak dira. Begira, bestela, “Ez da ez!” lelo indartsuari. Bagenekien hori... [+]
Baneukan lagun bat Porcelana Irabian lan egin zuena itxi zuten arte, eta jatetxe edo taberna batera joaten ginen aldiro kikara eta plateraren ipurdia begiratzen zituena pieza non egina zegoen jakiteko. Gauza bera egiten dut nik gauza zaharren azoketara joaten naizenetan:... [+]
Azken boladan gero eta gehiago entzuten dugu gazte askok etxebizitza erosteko ahalmenik ez dugula. Batzuetan, badirudi ez dagoela beste gairik; egia da gai serioa dela. Niri neuri ere, 31 gertu izan arren, oraindik pixka bat falta zait neurea izango den etxebizitza lortzeko... [+]
Iragarki batek mugikorrean salto egiten dit aspaldion. Nire mundua koloreztatuko duela egiten dit promes. Aplikazio horrekin milioidunek bezala erosi ahal izango omen dut. Produktu merkeak, oso merkeak, baita doakoak ere. Momentu historiko soziologikoak eskatzen duen... [+]
Badira kontzeptuak bolada batzuetan edonon agertzen direnak, mantra ere bilakatzen direnak. Berez positibo eta beharrezko moduan agertzen zaizkigu, eztabaida gehiegirik gabe eta haiei buruz ia pentsatu gabe. Iruditzen zait mantra horietako bat nazioartekotzea dela, jatorria... [+]
2021ean hasi ginen Guggenheim Urdaibai proiektuaren inguruko lehen oihartzunak entzuten…Bai ala bai egingo zela esan zigun orduko Unai Rementeria ahaldun nagusiak. Bere esanak indartzeko, 40 milioi euro utzi zituen “blindatuta” museoak eraikitzen zirenerako... [+]
"(Oiongo osoko bilkuraren) helburua argia da, legez legitimatzea tramitazioan irregulartasun nabarmenak dituzten megaproiektu energetikoak"
Joan den asteazkenean egun gogorra eta desatsegina bizi izan genuen, ez bakarrik Labrazarentzat, baita zentral eoliko,... [+]
Irakurlea dagoeneko jakitun dateke Euskal Herrian askatasunaren alde egon den eta dagoen gatazka politikoaren ondorioz urte luzetan kartzelan, erbestean edota deportazioan bizi behar izan duten euskaldunak, etxerako bidean, beren bizitza berregiten hasteko izaten dituzten... [+]
Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]
Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak, polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]