Ulysses S. Granten odisea
Hego Karolina (AEB), 1861eko apirilaren 11. Konfederatuak Sumter gotorlekuari eraso zioten eta, hala, AEBetako Sezesio Gerra hasi zen. Albistea Illinoiseko Galena herrira iritsi zenean, bertako agintariek herrian soldadu konpainia bat osatzea erabaki zuten. Ulysses S. Grant kapitain erretiratua hantxe zegoen eta errekrutatze batzordeko presidente izendatu zuten. Handik hiru urtera herrialdeko armadaren jeneral burua izango zen eta 1869an AEBetako hemezortzigarren presidente izendatuko zuten.
Hiram Ulysses Grant 1822ko apirilaren 27an jaio zen Point Pleasanten (Ohio). West Pointeko akademia militarrean trebatu zen eta Mexikoren aurkako gerran jardun zuen. Gatazka amaituta, 1854an, kapitaina erretiratu egin zen.
Bizimodu zibilera ez zen batere ondo egokitu. Missouriko etxalde batean nekazaritza negozio bat jartzen saiatu zen lehenik; alferrik. West Pointetik igarotakoek ia bermatuta zeukaten ingeniari postu bat lortzen ahalegindu zen hurrena, baina horretarako ere ez omen zuen balio. Esperientzia militarrak lagunduko ziolakoan, zor kobratzaile lanetan hasi zen, eta horretan ere ez zuen luze iraun. Azkenik, aitak Illinoisen zuen larru-enpresaren ardura hartzea erabaki zuen. Negozio hura ere porrotera eraman zuen.
1861ean Grantek 39 urte zituen, mantendu ezin zituen lau seme-alaba eta, zurrumurruen arabera, porrotek areagotutako alkohol zaletasun larria. Gerra zibilak hondoa jotako militar ohia berpiztu zuen.
Historialari batzuek haren estrategia militarren eraginkortasuna goraipatzen dute. Beste batzuek diote Granten kanpainen arrakasta erabili ohi zuen indarkeria neurrigabean zetzala.
Gerra amaitutakoan bakea kudeatzea egokitu zitzaion presidente errepublikanoari. Granten curriculum zibil penagarria ez baitzen nahikoa izan kargu gorenerako bidea oztopatzeko. Eta herrialdearen negozioak bereak bezain gaizki eraman zituen. Bi legegintzaldien balantze ekonomikoa oso kaxkarra izan zen eta, gainera, bere gobernuen organo exekutiboek ustelkeria kargu larriei egin behar izan zieten aurre.
Haren alde esan beharra dago egungo hautagairen batek ez bezala eskubide zibilen aldeko jarrera izan zuela, bereziki bozkatzeko eskubidearen eta indigenen eskubideen aldekoa.
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Nafarroako Fusilatuen Senitartekoen Elkarteak gogor kritikatu du Iruñeko Erorien Monumentuaren inguruan EH Bilduk, Geroa Baik eta PSNek egindako akordioa. "Pedagogia" egiteko toki hobeagoak daudela dio eta interpretazio zentroari Maravillas Lamberto izena... [+]
Iruñeko Erorien monumentua faxismoaren salaketarako eta memoria demokratikorako Maravillas Lamberto interpretazio zentroa bilakatzea adostu dute EH Bildu, PSN eta Geroa Baik. Eraikinaren parte bat eraitsiko dute, eta adiera frankistako elementuak kendu edo estaliko... [+]
Ancient Earth mapa birtualak gure herrialdea, eskualdea, hiria... duela milioika urte non zegoen ikusteko aukera ematen du Dinosaurpictures.org/ancient-earth helbidean.
Toponimoa idatzi eta 750 milioi urte atzera egiten duen kronologian garai bat aukeratuta, emaitza puntu... [+]
Etiopia, 1974ko azaroaren 24a. Lucy-ren hezurdura aurkitu zuten Hadarren, giza arbasoen arrasto zaharrenetakoa. Australopithecus afarensis espezieko hominidoak 3,2 eta 3,5 milioi urteren artean ditu.
Homo espezieen arbasotzat jo zuten orduan, gu guztion amatzat. Mende erdi... [+]
Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]
"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"
Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]
Zamora, X. mendearen amaiera. Duero ibaiaren ertzean eta hiriko harresietatik kanpo Santiago de los Caballeros eliza eraiki zuten. Eliza barruko kapiteletan askotariko eszenak irudikatu zituzten, besteak beste, eduki sexualak zituztenak: orgia bat, emakume biluzi bat gizon baten... [+]
Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.
Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.