Garena gorpuzten: burutik ateratzen zaigun adar hori
Gorputza marrazteko eskatzen badigute, bururik gabekoa irudikatuko genuke. Mendebaldeko kulturek ekarri ziguten aspaldian guda hau: burua vs gorputza. Osotasun bat bitan banatzeko joera, hain zuzen. Kultura kontsumista eta konpetitiboa. Hala azaldu digu Clara Wolfram sexologoak. Zein da gorputzarekiko ikuspegia? Euskaraz ere, “geure buruaz” hitz egiten dugu.
“Judutar eta kristau erlijioetan burua da prestigiosoa eta gorputza akatsa”, diosku Wolframek. Gorputza ulertzeko modu horrek hainbat modutan eragiten du pertsonarengan, izan ere, haren gaineko kontrolik ez izatera eramaten du. Gorputzak besteen esku uztea historian errepikatu den kontua dela dio sexualitate eta berdintasunean aditua den emakumeak: “Amonek sexu-harremanak noiz eta norekin izan ez dute erabaki maiz, alaba ezkontzera behartu dugu… Emakumeon gorputza ez da historikoki geurea izan eta gizonarena ere gerra makinaria edo sistema kapitalistaren esku utzi da”.
Sorginek lortu zuten, garai batean, beren gorputzaren jabe izatea. Eta hil egin zituzten. Orokorrean emakume jakintsuak ziren, naturarekiko ezagutza zutenak eta erabilpena ematen ziotenak; ideia propioak zituztenak, sortzaileak, askeak. Hala izanik ere, jendarteak haiekiko izua zabaldu du. Finean, horri guztiari beldurra; tartean, gorputza erakutsi, sentitu eta aurre hartzeari.
Garunak ezinbesteko papera betetzen du honetan. Buru barneko hotsak; jendarteak eta norberak sortuak. Gorputza begi okerrekin begiratzeak pentsamendu negatiboak sortzen ditu eta alderantziz. “Etsairik latzena barruan daukagu”, dio Wolframek, “naizena onartu eta nire gorputzaren aliatua bilakatu behar naiz”. Baina adimen arrazionala eta sentimentala bereizi egiten dira eta maila desberdinetan ipini. Dikotomia horren barnean, osotasuna lortzearen garrantzia azpimarratu du, ez baitago gorputzik gabeko garunik ezta garunik gabeko gorputzik ere. Garunari esker sentitu eta maitatzen dugu, hausnartu, amets egin eta mugitu eta gorputzak gauzatu. “Psikosomatikoa eta psikoafektiboa bezalako hitzak asmatzen dira sentsazioez hitz egiteko, baina gorputza garela ahazten zaigu”.
Ohitura dugu gorputzari ez entzuteko. Wolframek dioen moduan, ezinezkoa litzateke bestela, bizi garen abiaduran bizitzea. Izan ere, daramagun bizi-erritmoak, heziketak, elikadurak, emozioek, gorputz espresioak, loak, azalak, sexualitateak, zentzumenek, ahotsak… eta beste hainbat faktorek du eragina gorputzaren gain. Burua eta gorputza maitatzeko erritualak norberak bilatzera animatzen du Clarak. Hemendik aurrera, gorputza eta osasunaren ulermenaz eta norberaren ahalmenez hitz egingo dugu atal honetan, burujabe bilakatu edo izana gorpuzte aldera.
Egizu zeurea gaueko oheratze unea. Ahaztu beharrez, kezkez, urduritasunaz, denboraz. Une horretan ezer gutxi egin baitezakezu. Begiak itxi eta sentitu gorputzaren pisua ohearen aurka. Tximeleta bat imajinatu gorputz barnean eta jarri arreta egingo duen bidaian: hanketako behatzetatik azken ilerainokoa. Nola sentitzen da gorputza?
Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]
Agintariek ez dute baztertu bi gertaerak elkarren arteko loturarik izatea. New Orleansen, kamioneta baten gisari batek jendetzaren aurka egin du hamabost hildako eta 35 zauritu eraginda. Ordu batzuk geroago, Las Vegasen, Trump International Hotelaren parean auto bat lehertu da,... [+]
Donostian 2024ko martxoan jokatutako futbol partiduaren aurretik Ertzaintzak egindako kargetan, Amaya Zabarte zaleaz gain bigarren pertsona bat zauritu zuten, ustez foam pilota batekin begian jota. Orain, kasu hori ere ikertzeko agindu du Gipuzkoako Lurralde Auzitegiak.
.jpg)
Espainiako Federazioak salatu du ez zaiola parte hartzen utzi iragan asteburuko Nazioarteko Pilota Federazioaren biltzar nagusian, eta hori “bidegabekeria” dela. Biltzar hartan onartu zuten, bozketan, Euskadiko federazioa nazioartekoaren eskubide osoko kide gisa... [+]
"Sedizioa bultzatzen duelako" hartu du Al-Jazeeraren zabalpena eta lana "aldi baterako" debekatzeko erabakia Palestinako Aginte Nazionalak. PAN "Israelekin lerrokatu izana" deitoratu du komunikabideak, argi utzirik "mehatxuen eta intimidazioen... [+]
Gazpromekin zuen kontratua ez du berritu Volodymyr Zelenskyren gobernuak eta, asteazken goizean, Europa ekialdea hornitzeko gasaren fluxua eten du errusiar konpainiak.
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Merino 2001. urtean atxilotu zuten, eta dispertsioa jasan du, zigorraren zati handi bat Euskal Herritik kanpoko kartzelatan igaro baitzuen baldintza “zailetan”. Orain, askatasuna berreskuratu du.
Urte berriaren hasierarekin, hainbat zerbitzu eta produkturen prezioetan igoerak izango dira. Elikagaietan, energia fakturetan, udal-zergetan eta etxebizitza gastuetan garestitze nabariak atzemango dira.
Euskal Herria nazio dela aldarrikatzeko ekitaldia egingo dute Donostiako Kursaalean. Astebeteko ekitaldi sorta izango da.
Euskaltzale eta militante gasteiztarra abenduaren 30ean hil da. Gontzal Fontaneda Orille (1943-2024) 1960ko hamarkadan euskarak Gasteizen egin zuen bidearen lekuko eta bidelagun izan zen. 15 urterekin hasi zen euskara ikasten. Euskara ikasteko metodo bat asmatu zuen eta euskara... [+]
Ander Magallon, Mikel Irure eta Xabier Jauregi Metropoli Forala saioan egon dira maskulinitate berrien inguruan mintzatzen.
Getariako etxebizitza batean egin dio eraso, Segurtasun Sailaren arabera. Emakumea astero joaten zen terapia naturaleko kontsultara, eta Ertzaintza ikertzen ari da ea antzeko ekintzen biktima gehiago dauden.
Media.cat-ek egindako azken ikerketak agerian utzi du emakume kazetariek Katalunian jasaten duten sexu-diskriminazioa. Inkestatutako emakumeen %54,4k sexu-jazarpena jasan dutela eta %55,1ek sexu-generoaren araberako jazarpena izan dutela adierazi dute.