Euskaragileak, euskaraz lan egin nahi duten enpresen batzordea, hasi da lanean. Lan mundua euskalduntzeko bidean eragile aktibo izatea da euren ildo nagusietako bat eta prest dute lehen egitasmoa: amankomunean dituzten hornitzaileei euskarazko zerbitzua eskaintzeko eskaera bateratua egingo dute. Cikautxo, Fagor eta Mondragon Unibertsitatea dira batzordeko kideetako hiru.
Euskaragileak batzordean ordezkaritza duen enpresetako bat da Cikautxo; kautxuzko eta plastikozko osagaiak garatzen eta ekoizten dituen enpresa da, 500dik gora langile ditu. Automobilgintzako piezak egiten dituzte, nagusiki. Lea-Artibai eskualde euskaldunean dago enpresa, Berriatuan, eta azken bost urteetan gogor aritu dira lanean etxe barrua euskalduntzen. Ramon Mendiguren enpresako proiektu arduradunarekin hitz egin dugu egiten ari diren lana ezagutzeko.
“Euskaragileak batzordeko enpresa gehienok euskara plan bat daukagu, nahiko aurreratua, eta urteak daramatzagu horretan lanean. Lobby lana egitea izango da gure zereginetako bat nolabait esateko; euskaraz lan egitea posible dela ikusarazi nahi dugu. Bestalde, talde modura eragin zuzena hornitzaileengan izan genezakeela ikusi genuen; eta lanketa horrekin hastea erabaki genuen. Amankomunean dauzkagun hornitzaileak identifikatzen ari gara”.
Euskaragileak hiru hiletik behin biltzen da Kontseiluarekin, eta datorren bilkuran egingo da behin betiko hornitzaileen aukeraketa. Horrez gain, eskaera bideratzeko prozesu guztia zehaztuko dute; hornitzaile bakoitzari zehatz-mehatz zer eskatuko zaion definituz. Ramon Mendiguren: “Euskaraz lan egiten dugu eta guretzat balio erantsi bat da hori. Euskara erabiltzearen onuren berri emango diegu eta eurekin ere euskaraz egin nahi dugula adierazi”.
Cikautxo enpresaren hornitzaile garrantzitsuenak kanpotarrak dira; automobilgintzakoak. Baina ekoizten dituzten produktuez haratago, bestelako hornitzaile askorekin egin behar izaten dute lan: elektrizistekin, bidaia-agentziekin, auditoreekin… Zentzu horretan hasi ziren euren hornitzaileengan eragiten eta bakoitzarekin nola jokatu erabakitzen. Esaterako, segurtasun enpresako langile batek ez daki euskaraz eta langile hori oporretan dagoen bitartean, ordezko langile euskalduna ekartzeko konpromisoa hartzeko eskatu zioten enpresari. “25 bat hornitzaileri eskutitza bidali genien eta horietatik 18k erantzun ziguten. Gehienak irtenbideren bat aurkitzeko prest azaldu ziren. Batzuek, eskatzen geniena betetzerik ez bazuten ere, beste eremu batean euskara erabiltzeko prestutasuna azaldu zuten”.
Argi du Ramon Mendigurenek euren ogibidea automobilgintzako piezak egitea dela, eta lan handia izan arren, hasitako bidea jarraitzeko prest daude: “Asko dago egiteko oraindik. Gutxika egin behar den lana da, baina gelditu barik. Ez da erraza, baina lortu daitezke hobekuntzak”.
Fagor Taldea Euskaragileak enpresa sareko kidea da eta Leire Okarantza da enpresako ordezkaria. Fagor Taldean zazpi kooperatiba daude eta 8.000tik gora langile. Euskaragileak egitasmoan zerk bultzatuta parte hartu duten galdetu diogu Okarantzari: “Momentu honetan, ikusten dugu gure normalizazio planetan dauzkagun helburu eta urtez urte finkatzen ditugun ekintzetarako ekarpen interesgarria izan daitekeela beste batzuekin modu bateratuan pausoak ematea”.
Euskaragileak batzordean hornitzaileekin egingo duten lanketaz gain, aurrez antzeko ekimenik abian jarri ote duten jakin nahi izan dugu: “Gure estrategia barrura begira lan egitea izan da, eraginkortasuna lortu nahi izan dugu barruko erabilerari dagokionez, bai maila instituzionalean bai maila informalean. Ez gara jarri hainbeste kanpora begira eta hornitzaileetan eragiten, zuzenean ez behintzat. Orain ariketa hori gure egiten gabiltza”.
Fagor Taldeko Euskara Batzordean Kontseiluaren bileretan adosten diren irizpideak aintzat hartzen dituzte eta beraiek nola bideratu pentsatzen ari dira. Bestalde, Mondragon Korporazioko kide direnez, bertako kooperatiba asko euren hornitzaile dira, eta alderantziz. Elkar eragiteko esparru interesgarria dela iruditzen zaie. Hornitzaileekin lanean hasterakoan, bi alderdi hartu nahi dituzte kontuan. Alde batetik, Korporazio mailako kooperatibek euskara plana izatea eta, beste aldetik, talde barruko egoera aztertzea. Alegia, hornitzaile bat aukeratzeko garaian, identifikatu behar dute nork izango duen harremana hornitzailearekin eta langile hori euskaraz jarduteko gai izango dela ziurtatu beharko dute.
Xabier Sagarna Mondragon Unibertsitateko Goi Eskola Politeknikoko Elektronika eta Informatikako koordinatzailea da. Bera ari da parte hartzen Euskaragileak enpresa batzordean. Eskolaren jarduera nagusiak dira prestakuntza, ikerketa, garapena eta berrikuntza. 2.000 ikasletik gora ditu eskolak eta 200dik gora langile.
Urteak dira euskara plana abian jarri zutenetik. Sagarnak esan digunez, Eskola Politeknikoaren lehentasuna izan da zerbitzuak euskaraz ematea; ikasleekin eta enpresekin dituzte harremanak. Ikasleei eskolak euskaraz ematen dizkiete, baita gainontzeko zerbitzuak ere: fotokopiak ateratzeko denda, kantina… Bestalde, ikerketa eta etengabeko prestakuntzako jarduerak euskaraz jaso nahi dituenak, bermatua dauka aukera hori ere. “Guk eskaintzen ditugun zerbitzu horietan hornitzaileren batek parte hartzen badu, euskarazko zerbitzua gehiengo handi batean bermatuta daukagula esango nuke. Aurrez landutako gaia da guretzat, irizpide batzuk ezarri zirelako garaia batean. Dena den, beti dago zer hobetu. Euskaragileak batzordean egiten ari garen hornitzaileen lanketak balio izan digu gure egoeraren diagnostiko zehatzagoa egiteko eta identifikatzeko non ditugun hobetzeko aukerak”.
Hornitzaileekin dituzten harreman komertzialak hobetu ditzaketela ikusi dute: produktu/zerbitzuen eskaintzak euskaraz jasotzea, eskaerak euskaraz egitea, fakturak euskaraz jasotzea… Adibide gehiago ere eman dizkigu Sagarnak: “Kantinako langileek badakite euskaraz, baina eska diezaiekegu lehen hitza beti euskaraz egiteko. Hartara, euskararen aldeko normalizazioan lagunduko ligukete. Bestalde, unibertsitateko eraikin guztietan kafe makina asko ditugu; botoiak euskaraz daude baina display elektronikoa ez. Hori euskaraz jar daiteke? Horretarako beste enpresa batzuen babesa behar genuke. Iraganean egin genuen eskaera eta horrek kostu handia zeukala erantzun ziguten. Orain, agian, egin dezakegu saiakera Euskaragileak batzordetik, hiruzpalau enpresa euren bezero garelako. Ea denon artean lortzen dugun”.
Euskararen Kontseiluaren ekimenez sortutako Euskaragileak taldean 13 enpresa daude: Batz, Cikautxo, Eika, Ekin, Elay, Fagor, Goizper Group, IMH, Irizar, Matz-Erreka, Mondragon Unibertsitatea Eskola Politeknikoa, Mondragon Korporazioa eta Orkli.
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]