Askatasunak ez du plaza hori merezi
Historian zehar, sarraski larrienak askatasunaren izenean gauzatu dira. Balentriarik miresgarrienak ere bai.
Hitlerrek Polonia inbaditu zuen herri alemaniarrentzako hil ala biziko gunea (lebensraum famatua, gure artean ulertzeko) lortzeko ahaleginean. Askatasuna, azken finean, ia giltzapeturik bizi omen zen nazio handi batentzat.
Nazioarteko Brigadak Gerra Zibilera etorri ziren Errepublika defendatzera, antifaxismoaren keinu erromantikoz, askatasunaren banderapean. Frankismoaren azken hatsetan Jarchak sortu zuen ereserkiak Libertad sin ira izenburua zeukan. Ezin zuten imajinatu 30 urteren buruan UPNk askatasunaren aldeko ereserki bera erabiliko zuela 2007ko “Nafarroa ez da saltzen” lelopean eginiko manifestazio erraldoi xelebrean.
ETAk Euskadi Ta Askatasuna esan nahi du. Bere atentatuen aurka Libertad Ya erakundea sortu zuten.
Garai batean (agian gaur ere) Espainia bazen bat: handia eta librea!; beste askok Gora Euskadi Askatuta aldarrikatzen zuten (duten) bitartean.
Berlusconik bere lehen hauteskundeak irabazi zituen Polo delle Libertà deitzen zen koalizio baten bitartez. Italiatik atera gabe, askatasun hitzarekin inoiz konposatu den abestirik zirraragarrietariko batek Bandiera rossa izenburua dauka: “Evviva il comunismo e la libertà!”.
Askatasun-gabetzea da norbait espetxera bidaltzen dutenean erabiltzen dugun eufemismoa. Askatasuna benetan zer den dakien norbait baldin badago... presoa da. Ez beste inork, Andres Calamaroren abesti baten aburuz.
Googlen libertad hitza jartzen baduzu, lehen sarrera da Libertad Digitalaren webgunea. Ba al dago kontraesan sakonagorik? Askatasuna tekleatuz gero, Berriozarko kale bat, Iruñerriko putetxerik ezagunenaren atzealdean dagoena. Prostituzioa, gure garaiko –eta lurreko– esklabotasuna. Freedomekin proba egiten badugu, Youtuben sartzeko aukera. Hau al da geratzen zaigun askatasuna?
Gauzak horrela, askatasun edozer gauza izan daiteke, baita kontrakoa ere. Sarritan, hain justu, bere jatorrizko esanahiaren kontrakoa.
Agian, hipotesi honekin bat etor daiteke Iruñeko Conde Rodeznoren plaza birbataiatzeko azken ahalegin sutsua. Askatasun plaza, Serapio Esparza arkitektoaren ordez.
Askatasuna, beraz, Mola eta Sanjurjoren gorpuei ohorea egiteko, ala guztiz kontrakoa adierazteko? Nork daki... Zer da askatasuna? Plaza hori ez da libre izango (eta Iruñea bera ere ez) mausoleo tetriko hura suntsitu arte.
Ez dakit Serapio Esparza gaixoak Iruñeko plaza bat merezi ote duen. Aldiz, argi eta garbi daukat askatasunak ez duela plaza hori merezi.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Beharbada ez duzu jakingo nor den Donald Berwick, edo zergaitik aipatzen dudan artikuluaren izenburuan. Gauza bera gertatzen zaie, agerikoa da, abian den Osasun Itunean parte hartzen ari diren gehienei. Ez dakite zer den Berwicken Helburu Hirukoitza, are gutxiago eredu hau... [+]
Aurreko egunetan Larraitz Ugarte abokatuak idatzitako La motosierra puede ser tentadora artikuluak zeresan handia eman du sektore zabal batean. Administrazio publikoaren barruan ohikoak diren egoera batzuk mahai gainean jartzen ditu, tartean efizientzia falta, ardura eta kontrol... [+]
Garrantzitsua al da hizkuntza bat zuzen erabiltzea? Zer puntutaraino da hain beharrezkoa gramatika menderatzea edo hiztegi zabal bat edukitzea? Betidanik entzun izan ohi dut hizkuntzaren garrantzia, baina pentsatzen jarri ostean, ondorio batera iritsi naiz. Pentsatzeak askotan... [+]
Aspaldian bisitatzen ez nuen eta hainbertze gustatzen zitzaidan leku batera joan nintzen aurrekoan. Bertan nengoela, gustura sentitu nintzen eta zera pentsatu nuen: hau da nire leku kuttuna. Kuttuna, kuttuna, kuttuna; hitza jira eta biraka etxerako bidean. Kuriositateak jota... [+]
Nerabeek eta gazteek, ibilbide akademikoan zehar, behin baino gehiagotan jasoko dute lagungarria izango zaien ikasketetarako edo-eta lanbiderako orientabidea. Gidaritza eskaini behar zaie, zalantzez beterik egon ohi baitira erabaki garrantzitsuak hartu behar dituzten bakoitzean,... [+]
Jada bizpahiru aste izango dira irakurri nuenetik, Maialen Akizuren zutabe batean. Aner Peritzek telebistan esandakoak zekartzan: “Bertsolaritza da gizon zis heteroekin ez harremantzera eraman nauena, bertsolaritza delako disidente egin nauena, eta, era berean,... [+]
Beldur hori bada. Badirudi Donald Trump etorri dela Washingtoneko bulego borobila luzerako okupatzera. Bigarren mandatua du, baina bere hurbileko aholkulariei, ez dela txantxetan ari berretsiz gainera, Konstituzioan zenbaki bakan batzuk aldatzeko bere xede zurruna aipatzen die,... [+]
Ansorena´tar Joseba Eneko.
Edonori orto zer den galdetuz gero, goizaldea erantzungo, D´Artagnanen mosketero laguna edo ipurtzuloa, agian. Baina orto- aurrizkiak zuzen adierazten du eta maiz erabiltzen dugu: ortodoxia, ortopedia, ortodontzia... Orduan (datorrena... [+]
“Erresilientzia poltsa”, “biziraupen eskuliburua”, “ebakuazio bizkar-zakua”: hara nolakoak entzun daitezkeen agintarien ahotan azken asteetan.
Iragan hilabeteko adierazpenen artean, Europako Batasunak herritarrei eskatu die... [+]
Ez da Aberri Eguna, Aberri Aukera da euskaldunok behar duguna. Urtean behin errepikatzen dira balizko alderdi zein talde abertzaleen deialdiak, data hauetan, Euskaldunon aberria Euskadi/Euskal Herria da aldarriaren inguruan. Egun bateko kontua izaten da, hala ere. Eta ez batera... [+]
Joan den astean topaketa polit bat izan dut, aspaldi ikusten ez nuen emakume talde batekin, eta egitearen inguruan aritu gara berbetan, teknologia eta sorkuntza espazioei lotuta.
Emakume hauetako nagusiena, jubilatzeko mugan dagoena, programatzailea da eta kodea programatzen... [+]
Hainbatetan esan izan didate arkitektoen lanaren gauzarik indartsuena dela ekoizten duguna betikotu egiten dela. Eraikinaren betikotasunak gizakiaren presentzia tenporala gainditzen duela eta geroko etorkizunean iraunkor egingo gaituela. Eta liburu batekin gertatzen ez den... [+]
Desengainu handia hartu dute euskal feminista askok jakin dutenean Chimamanda Ngozi Adichie idazleak haurdunaldia esternalizatu duela, alegia, surrogate batek ernaldu duela bere haurra, diru truke. Guztiok izan beharko genuke feminista saiakeraren egilea da Adichie, besteak... [+]
Gure hizkuntzaren aurkako beste eraso bat jasan behar izan dugu Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuaren eskutik; PAI programan euskararen aurkako aldaketa bat egitera behartu gaituzte. Azken urteotan, legeak hala aginduta, D ereduko ikastetxe berriek PAI programa sartu... [+]