Politikarien arteko ohiko ika-mika eta tratu txarren arteko notizien artean, EITBren App-ean irakurri nuen nafarren %60k ez duela antisorgailurik erabiltzen lehen sexu-harremanean. Eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak antzekoak direla. Aja. Askotxo iruditu zitzaidan. Aitortzen dut, gehiegitxo ere iruditu zitzaidan. Gero pentsatu nuen, belaunaldi-perspektiba kontua izango zela. Azken batean, pasa dira urte batzuk gure lehen sexu-harremanen garaitik... Ala horrenbeste urte Euskal Herritik kanpo daramatzadalako eman al zidan arreta datuak?
Sujeta ahaztu ez zaidanez, eta abenduaren 1ean HIESaren kontrako nazioarteko eguna denez, sarean bilaketa egitea erabaki dut. Konparatu nahi nuen. Bizilekua Berlinen baina burua bi tokitan bizi duen norbaiten maniak... 2010ean Alemaniako gazteen sexualitatea aztertu zuen ikerketaren arabera, hara: lehen aldian %92k erabili zituen antisorgailuak. Horietako gehienek kondoia. Badakit estatistiketan, elementu askori begiratu behar zaiola eta erantzun guztiak ere ez direla egia izango. Baina dezentekoa da aldea. Pentsa, ezertxo ere erabili ez zutenak %8 baino ez zirela izan! Horietatik %60k, egoera espontaneoegia izatea eman zuen arrazoi gisa. Euskal Herriko gazteek droga eta alkohola aipatzen omen dute batez ere arrazoien artean. Baina (hemendik dudan inpresioa da) Euskal Herria eta drogak, hori beste tabu bat da.
Adituek diote arazoa ez dela gazteen informazio falta. Ez, ziurrenez ez. Nik hona ekarriko dudan aspektua baino azalpen antropologikoagoa beharko du arazoak. Kanpaina prebentiboen ikusgarritasuna datorkit niri burura. Urteak dira Euskal Herrian bizi ez naizela eta ez da harritzekoa izango Osakidetzak 2008an eta 2013an egindako kartelak ez ezagutzea. Kartelak osasun zentroetan, farmazietan eta sarean zabaldu omen ziren. Ni han nagoenean, ordea, gehiago ibiltzen naiz Bilboko Metroan, eta etxebizitzak edo autoak erosteko kredituen publizitatea sartu izan zait batez ere begietatik.
Berlinera heldu nintzeneko urteetan HIESaren prebentziorako kanpainek koloretako kondoiak erakusten zituzten fondo zuriaren kontra: betaurreko arrosak maiteminduentzat eta munduko globo urdina ibiltarientzat. Urtero irteten da kanpaina berria kalera. Eta kalera idaztean, kaleetara diot, espazio publikora. Kondoiak pepino, artaburu zein mailukiak biltzen ikusi ditugu. Sexurako tokiak: tximiniadun gela erromantikoa suarekin jolastu nahi zutenentzat, gazteren baten gela kaotikoa, laku baten ertzeko kai erdi-ezkutua. 2012tik aurrera pertsonak agertzen dira, zer nolako sexua praktikatzen duten esanez. Maitekor egiten dutenak, klasiko, eroso, lotsa gabe, sinpleki, espontaneoki, seguru... Aurtengo esloganak: Latexarekin egiten dut. Esperientziarekin egiten dut. Lagun egokiarekin egiten dut. Senarrarekin egiten dut. Bihotz-taupadekin egiten dut. Prakak jaitsita egiten dut. Ginekologoarekin egiten dut. Eslogan nagusien inguruko mezuetan hainbat aspektu aipatzen dira, esaterako, sexu transmisiozko beste gaixotasunak, eta haietaz bikotekidearekin hitz egin eta medikuarengana jotzeko garrantzia. 65.000 kanpoko publizitate-euskarri jaso dituzte aurten musu-truk.
Osakidetzako webgunean irakur daitekeenez, “gaur egungo testuinguruaren herstura sozialari jarraiki, baztertu egin zen zabalkundeko alde garestiena; kanpoko publizitate-euskarrien kontratazioa”. Krisiak euskal gazteen harreman intimoenetaraino eragina duela ondorioztatzen dut.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Pertsona nagusiekin edo aniztasun fisiko eta neuronalak dituzten pertsonekin lanean zaudenean, dugun gizartean gaitasunaren ideiak espezie bezala asko mugatzen gaituela ohartzen zara. Hau da, dugun sistemak gauzak modu espezifiko batean egiteagatik jartzen zaitu balioan, eta... [+]
Idatzi nahi nuen gabonetako argien alde, eta urteroko ohitura bilakatu aldarrikatzea, kaleak argitzen dituzten aro honetan, espazio publiko apain, alai eta gozagarri bat, klase ikuspegitik. Baina, noski, espazio publiko epelak ere bai, zenbait gazte liburutegietan liburuak... [+]
Barkatu hariztiak, artadiak, zumardiak, lertxundiak, lizardiak, haltzadiak, gaztainadiak, urkidiak, gorostidiak, sagastiak, pinudiak eta zuhaitzen elkarte guztiak, baina, gaur, pagadiak du hitzordua negu-mugako ospakizunak direla eta.
Errazagoa egiten zait negu-mugako... [+]
Badator Euskaraldia, berriz ere. Urte berriko udaberrian izango da oraingoan, antza. Dagoeneko aurkeztu dute eta, egia esanda, harritu egin nau; ez Euskaraldiak berak, ezpada beraren leloak: Elkar mugituz egingo dugu.
Irakurri edo entzun dudan lehenengoan, burura etorri zait... [+]
Ildo beretik dator Eusko Jaurlaritza berriaren politika. Hitzak bai, baina ekintzak ez dira argi ikusten Pradalesen gobernuak aurkeztutako aurrekontuan.
Sistema kolonial kapitalista heteropatriarkala auzitan jartzen eta borrokatzen denean, gupidarik gabe erasotzen du bueltan. Eskura dituen tresna guztiak erabiliz, instituzioak, medioak, justizia, hizkuntza, kultura, indarkeria... boterea berrindartzeko, sendotzeko eta... [+]
Ez dakit zuek ere pertzepzio bera ote duzuen –aitor dut: modu azientifikoan hasi naiz idazten hemen–. Pereza hitzaren hedatze naturalaz ari naiz. Gero eta gehiago aditzen baitut Hego Euskal Herriko bazterretan: euskaraz, espainolez eta, jakina, euskañolez... [+]
Askok, Gabonetan, ilusioa baino alferkeria handiagoa sentitzen dugu familia-otordu eta -topaketetan pentsatzean. Baina aurreratzen dizuegu ez dela otordua bera kolektiboki deseroso sentiarazten gaituena, familia tradizionala definitzen duen normatibitatea baizik. Are gehiago,... [+]
Betidanik begitandu zait esanguratsuagoa han-hemenka topa daitezkeen guruztokiei gazteleraz esaten zaien modua: humilladero. Ez al da guruztoki edo santutxo izen nahiko light, zuri edo haragoko konnotaziorik gabekoa? Azken batez, bertatik pasatzen zen oro umiliatu behar zen... [+]
Siriako Arabiar Errepublikaren amaierak harridura handia sortu du, gertatu den moduagatik: azkar eta ia erresistentziarik gabe. Halere, ez da hain arraroa herrialdea suntsituta, pobretuta eta zatitua zegoela kontutan hartzen badugu. Aspalditik siriar gehienen ardura ez zen nor... [+]
Nobedadea izan ohi da Durangoko Azokari lotzen zaion hitz entzunenetako bat. Nobedadea han, eta nobedadea hemen. Zenbaitetan, ordea, lehengokoari beste itxura ematea aski izaten da etiketa hori itsasteko. Talentu berriztagarriz birmasterizatutako CDek eta berrargitalpenek badute... [+]
Euskara txikitasunean handia den ur emaria dugu. Bertako tanta bakoitzak gure kultura ureztatzen eta biziberritzen du. Egarri den hari itsaso bete ur eskaini. Euskara putzu sakon eta ilun batetik etorri izan bada ere, guztiok atera dugu gure ur-gazi lagina, eta guztiok bilakatu... [+]
Gazteak gero eta lehenago hasten dira pornografia kontsumitzen; izan ere, bere sexu heziketa bakarra da pornoa. Nola demontre heldu gara honaino?
Gaur egun, onartu behar da Interneti esker pornografia ikustea askoz errazagoa dela. Tamalez, klik baten bidez 7-9 urte arteko... [+]