Fantasian murgilduta

  • Errotondan bueltaka

    Leire Bilbao

    Ilustrazioak: Eider Eibar

    Elkar, 2015


2015eko irailaren 03an
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Egoera sinple eta arrunt batetik abiatuta Leire Bilbaok obra irudimentsu eta fantastikoa aurkezten digu; errealitate kutsua du hasieran, Urko eskolara joateko prestatzen denean, berandu ibili eta txiza egin barik autobusera igotzen denean. Horixe dugu ondorengo gertakari guztien abiapuntua eta arrazoia. Urkok, autobusean, gero eta txizagura handiagoa du eta errotonda baten ondoan, semaforoa gorri jarrita, jaitsi egiten da une batez txiza egiteko. Jakina, autobusak ihes egingo dio eta mutikoa errotonda barruan geratuko da, lurralde aparte batean, miresgarrian, motxilan daraman Alizia herrialde miresgarrian liburuaren antzeko egoera batean.
Nonsense-a, edo zentzugabea dugu Lewis Carrollen nobelaren ezaugarri nagusi, eta antzekoa da Leire Bilbaoren ipuin hau; etengabe errotondan zuloak egiten dituen satorren atzetik abiatuta hainbat pertsonaia eta egoera xelebre ezagutuko ditugu. Bonbillaz betetako oreina, semaforoko gizontxoak… edo hitz egiten duen harria: 
“–Aizu, badakit buru gogorra dudala… baina ez dut zure hanketako usaina zertan jasan –esan du sudurra itxita duenaren ahotsarekin.
–Hara! Falta zitzaidan bakarra! Berbetan dakien harri bat –esan dut oihu harritu batekin.
–Ni ez naiz harri bat. Ni Harry naiz –esan du irmo”.
Zentzugabea izateak badu umoretik ere zerbait, xelebrea baita Urkori gertatzen zaiona, xelebreak aurkitzen dituen lagunak eta xelebreak haien arteko elkarrizketak. 
Kontakizuna gertakariz, kapitulu laburrez osaturik egoteak laguntzen du irakurketan, handik eta hemendik pikatzen ari den pertsona dugu irakurlea, eta denbora pasaren sentsazioa astiro gertatzen bada ere, egunak aurrera egiten du.
Autobusa bueltan, errotondan dagoela… “Andereño Mirenek nigan erreparatu du, edo hori iruditu zait behintzat, bere aurpegi izutua ikustean. (…) 
–Txizalarri nintzen, andereño. Eta ezin izan diot barrua husteko premiari eutsi.
–Azkar, sartu zaitez barrura! Zure amak jakiten badu! –esan du–. Ez, hobe jakiten ez badu –gehitzeko gero”.
Ikusten den bezala, errealitate gordinena fantasia handienarekin batera agertzen dira kontakizun entretenigarri eta atsegin honetan. Eta tonu hori Eider Eibarren irudietan ere islaturik dugu; kolore bizi, ikuspegi ezberdin, neurri eta forma diferenteak, kontakizunaren haria osatuz eta aberastuz.
Errotondan bueltaka liburuko orrietan murgiltzen den irakurlea, untxiaren atzetik zihoan neskatoaren antzera, mundu fantastikoan murgilduko da harik eta Tiranosaurioa, barka autobusa, agertu arte; gure errealitatera itzuli arte. n 
 
Xabier Etxaniz ErleEgoera sinple eta arrunt batetik abiatuta Leire Bilbaok obra irudimentsu eta fantastikoa aurkezten digu; errealitate kutsua du hasieran, Urko eskolara joateko prestatzen denean, berandu ibili eta txiza egin barik autobusera igotzen denean. Horixe dugu ondorengo gertakari guztien abiapuntua eta arrazoia. Urkok, autobusean, gero eta txizagura handiagoa du eta errotonda baten ondoan, semaforoa gorri jarrita, jaitsi egiten da une batez txiza egiteko. Jakina, autobusak ihes egingo dio eta mutikoa errotonda barruan geratuko da, lurralde aparte batean, miresgarrian, motxilan daraman Alizia herrialde miresgarrian liburuaren antzeko egoera batean.
Egoera sinple eta arrunt batetik abiatuta Leire Bilbaok obra irudimentsu eta fantastikoa aurkezten digu; errealitate kutsua du hasieran, Urko eskolara joateko prestatzen denean, berandu ibili eta txiza egin barik autobusera igotzen denean. Horixe dugu ondorengo gertakari guztien abiapuntua eta arrazoia. Urkok, autobusean, gero eta txizagura handiagoa du eta errotonda baten ondoan, semaforoa gorri jarrita, jaitsi egiten da une batez txiza egiteko. Jakina, autobusak ihes egingo dio eta mutikoa errotonda barruan geratuko da, lurralde aparte batean, miresgarrian, motxilan daraman Alizia herrialde miresgarrian liburuaren antzeko egoera batean.
 
Nonsense-a, edo zentzugabea dugu Lewis Carrollen nobelaren ezaugarri nagusi, eta antzekoa da Leire Bilbaoren ipuin hau; etengabe errotondan zuloak egiten dituen satorren atzetik abiatuta hainbat pertsonaia eta egoera xelebre ezagutuko ditugu. Bonbillaz betetako oreina, semaforoko gizontxoak… edo hitz egiten duen harria: 
 
“–Aizu, badakit buru gogorra dudala… baina ez dut zure hanketako usaina zertan jasan –esan du sudurra itxita duenaren ahotsarekin.
–Hara! Falta zitzaidan bakarra! Berbetan dakien harri bat –esan dut oihu harritu batekin.
–Ni ez naiz harri bat. Ni Harry naiz –esan du irmo”.
 
Zentzugabea izateak badu umoretik ere zerbait, xelebrea baita Urkori gertatzen zaiona, xelebreak aurkitzen dituen lagunak eta xelebreak haien arteko elkarrizketak. 
 
Kontakizuna gertakariz, kapitulu laburrez osaturik egoteak laguntzen du irakurketan, handik eta hemendik pikatzen ari den pertsona dugu irakurlea, eta denbora pasaren sentsazioa astiro gertatzen bada ere, egunak aurrera egiten du.
Autobusa bueltan, errotondan dagoela… “Andereño Mirenek nigan erreparatu du, edo hori iruditu zait behintzat, bere aurpegi izutua ikustean. (…) 
 
–Txizalarri nintzen, andereño. Eta ezin izan diot barrua husteko premiari eutsi.
–Azkar, sartu zaitez barrura! Zure amak jakiten badu! –esan du–. Ez, hobe jakiten ez badu –gehitzeko gero”.
 
Ikusten den bezala, errealitate gordinena fantasia handienarekin batera agertzen dira kontakizun entretenigarri eta atsegin honetan. Eta tonu hori Eider Eibarren irudietan ere islaturik dugu; kolore bizi, ikuspegi ezberdin, neurri eta forma diferenteak, kontakizunaren haria osatuz eta aberastuz.
 
Errotondan bueltaka liburuko orrietan murgiltzen den irakurlea, untxiaren atzetik zihoan neskatoaren antzera, mundu fantastikoan murgilduko da harik eta Tiranosaurioa, barka autobusa, agertu arte; gure errealitatera itzuli arte. 
 
 

Kanal honetatik interesatuko zaizu: Liburuak
Kronika: 'Liburu ausartak' jardunaldia
Isilak, mutuak, zuriak... eta ausartak

Otsailaren 23an abiatu ginen Zaragozara (Aragoi) lagun bat eta biok. Bera Haur Hezkuntzako maistra eta ni literatur dinamizatzailea. Album! elkarteak (haur eta gazte literatura argitaratzen duten argitaletxe independenteak biltzen dituen egitura) antolatutako ikastaroak gure... [+]


Borrokak eta liburuak

Konturatu orduko apirila joan da, bere intentsitate eta kolore guztiekin. Egun beroak, epelak eta hotzak utzi dizkigu. Ostadarra eta izotza. Euri jasak eta bero sapa. Jaio berri diren arkume apurrak belardian dabiltzan bitartean, labanak eten egin du bizitza eman duten hiru... [+]


Amador Fernández-Savater. Filosofia pirata
“Gure gizartean desira gutxi dago, eta obedientzia asko agindu neoliberalei”

Martxoaren amaieran Donostiara etorri zen Amador Fernández-Savater bere liburu berria aurkeztera: Capitalismo libidinal [Kapitalismo libidinala]. Bisita labur batek mami handia izan dezake. Madrilera itzuli aurretik elkarrizketatu genuen, harilkatuz politika,... [+]


Euskal Herriaren lehen atlas kartografikoa osatu dute

Ramon Oleagak eta Jose Mari Esparzak egina, 300 mapa dakartza Imago Vasconiae izeneko bildumak eta Interneten ere kontsultagarri dago. Euskal Herriaren historiaren bilakaera irudikatzeko eta "ikerketarako jatorrizko materiala izateko" ezinbesteko tresna sortu dute... [+]


2024-01-10 | Reyes Ilintxeta
Jose Mari Esparza. Ideia trafikatzailea
“Borrokaren beharra transmititu nahi dut, zerbait berria sortuko da, beti sortu da”

Jose Mari Esparza idazle, editore eta ekintzaile menderaezinak bere lanerako txokoan hartu gaitu, Altaffaylla Kultur Elkartea eta Txalaparta argitaletxearen sorlekuan, liburuz inguraturik. Gaztetan 20 urtez aritu zen Luzuriagaren Tafallako fabrikan lanean eta orain berriki... [+]


2023-11-27 | ARGIA
Eva Forest Liburutopia
Utopia letra eta kafe artean elikatzeko liburu-denda

Abenduaren 1ean inauguratuko dute Gasteizko Alde Zaharrean Eva Forest Liburutopia kafe-liburudenda. Proiektua “pentsamenduaren eta kulturaren hedapen eta gozamenerako topalekua” izatea nahi dute bere bultzatzaileek. Hilabeteko programazioa aurkeztu dute jada... [+]


Ander Berrojalbiz. Heretikoz, sorginez, Elurzuriz
“Gizartea ezin da ulertu gizakiaren parte magiko sobrenatural hori gabe”

Akelarre saiakera argitaratu zuen 2021ean, eta, iaz, berriz, perla urregorrizko bat: Elurzuriren hiru heriotzak. Grimm anaien ipuin ezaguna berridatzi zuen, eskuizkriburik zaharrena abiapuntu harturik, Grezia zaharreraino joanez, eta Elurzuriren istorioko zenbait elementuri... [+]


2023-05-30 | ARGIA
‘Ño!’ komikia eta ‘Zaldi bat ihes garrezko zelaian’ liburua Ziburuko Azokan

Bi lanak izango ditu salgai ARGIAk datorren larunbateko Ziburuko Azokan. Komikia Maitane Gartziandiak, Eli Pagolak eta Miren Artetxek egin dute. Kazetaritzako kronikak biltzen dituen liburua Koldo Izagirrek.


Paperjale.eus jaio da: euskal liburuzaleen sare soziala

Euskal idazle eta irakurleentzat sortutako sare sozial libre berria da Paperjale.eus. Irakurritako liburuak erregistratzeko aukera ematen du, puntuatu, kritikak eta iruzkinak egin… Abaraskak sortu du, software librea, euskara eta Fedibertsoa sustatzen dituen taldeak. Ez... [+]


'Txori Urdinak'
Espetxeak eta zigorrak ere badute bere musika

Zer eta zertarako da espetxea? Zer zigor kodea? Zeri esaten diogu birgizarteratze? Kartzelak present dituen herri honetan, nago gutxi hitz egiten dela beronen eraginaz eta zigorraren kulturaz. Milaka herritarren errealitatea dena, hormez kanpoko errealitatetik hain urrun. Preso... [+]


Etena

Naufragioaren aztarnategi edo porrot egindako proiektuen nolabaiteko antologia ei dugu Angel Errok (Burlata, 1978) argitaratu berri duen olerki bilduma. Izenburua bera atentzioa emateko modukoa da: Poema liburu bat –irakurtzeko jarraibideak– (Erein, 2022). Liburua... [+]


Eguneraketa berriak daude