Fake
Egia ala gezurra. Errealitatea ala fikzioa. Informazioa ala iritzia. Egiantzekoa ala gezur-itxurakoa. Objektibotasuna ala subjektibotasuna. Fantasia ala errealitatea. Benetakoa ala faltsua. Txantxetakoa ala fidagarria. Sinesgarria ala sinestezina, sinesgaitza. Dokumentala ala erreportajea. Ala albistea. Ala dokudrama. Ala propaganda. Ala...
Dikotomikoak bailiran.
Honelako ezbaian jartzen ditut ikasleak dokumentalaren definizioa bilatzen abiatzen garenean. Ikastaroa hasi orduko aldarrikatuta izaten dute dokumentalen atxikimendua. Ikus-entzunezko Komunikazioa ikasten duen orok, errealitatea ulertzen saiatzen den orok, gustuko du dokumentala. Eguneroko informaziotik harantzago edo egile batek errealitateaz duen ikuspuntua ezagutu nahi duenak dokumentalera jotzen du. Hori da dokumentala.
Baina, zer da “dokumental faltsua?”. Dokumentalaren ertz lausoak ikertu behar izan dituzte aurtengo ikasleek dokumental faltsua eraiki ahal izateko. Nola sortu egiantzekoa den gezurra? Eta zertarako? Sinesgarritasuna lortzeko estrategien bila abiarazi dute ariketa. Arestian Jordi Évolek egindako Operación Palace dokumentalak egilearen ospeak eta katearen izenak duten garrantzia erakutsi du.
Nire ikasleek ez dute osperik (oraindik), ez katerik ere. Hortaz, beste estrategiak erabili behar izan dituzte fakea egiteko: adituen adierazpen manipulatuak, benetako dokumentuen erabilera maltzurra, gehiegikeria, irudi polisemikoak... Egia-itxura eraikitzeko bideak, direnak direla, dokumental faltsua ez da apetak emandako entretenimendu hutsa. Engainuaz ohartzen garenean, errealitatearen inguruko hausnarketa ekartzen du. Gaiaren aukeraketak, beraz, dakigunaren hauskortasunaz hitz egiten digu.
Jaioberriei kontrolerako txertatuko zaien mikrotxipa, Gipuzkoako zenbait udalek Aste Santuko oporrak Udaberriko opor bihurtzeko erabakia, Euskal Herrian muturreko bikaintasuna bilatuko duen Unibertsitate Gorena, euskarak gaztelerari ekarri dion kaltea, edo ikuskizun erraldoia bilatzearren bat-batekotasuna galdu duen bertsolaritza... Horiek izan dira aurtengo gaiak. Denak gezurra, denak sinesgarriak.
Fakea ziurgabetasunetik dator. Edo, Jean Baudrillarden hitzetan, hiper-errealitatetik. Azken finean, paisaiarik ederrenaren mugikorreko pantailari begira gelditzen garenean, irudiak errealitatea irentsi du. Mapak lurraldea. Selfiak gure egoa.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Orain dela hogei bat urte izandako mehatxuak datoz Gipuzkoako mendietara berriro ere, eta ez nolanahiko neurrian, gainera; tamaina eta kantitate handiagoan baizik. Proiektuok –bakarren bat jadanik eraikia; Zubietako erraustegia, kasu– landa-eremuan edota mendian dute... [+]
"Zenbatek egingo du euskaraz 2075. urtean?”. Izenburu asaldagarria du Kike Amonarrizek prentsan berrikitan argitaratu duen artikuluak. Euskal Herrian baino lehenago, galdera halakotsua egin dute Katalunian. Joan M. Serraren L’ús parlat del català... [+]
"Ekin eta jarrai" da Euskaltzaindiaren goiburua. Ez dakit Akademia zergatik ez zuten ilegalizatu, hiru berba horiek agertuta bere logotipoan. Gutxiagorekin egin dira salaketak-eta (adin batekook La orquesta Mondragón-en kasetearena gogoan dugu, Martxoaren 11ren... [+]
Lotsa ahitzen ari ote zaigu? Horixe da egungo hainbat autoreren diagnostikoa. Ez da existitzen, jada, lotsarazi ahal gaituen begiradarik? Bestelakoa zen Jean-Paul Sartrek, 1943an, lotsaren inguruan deskribatutakoa: sarrailaren beste aldean, begia giltzaren zirrikituan itsatsita,... [+]
Euskal Herriko lekuen izenen frantsestearen arazoa ez da bakarrik seinale paneletan hizkuntza ez kontutan hartzearengatik izaten, duela zenbait urte hartu helbideratzeari buruzko erabaki baten gauzatzearen ondorioa ere bada.
Azal dezagun, administrazioko hainbat arlo... [+]
Potentzientzat salamiaren taktika erakargarria da. Xerrak apurka-apurka era finean moztean datza. Horrela AEBek NATOren zabalkundearekin, nazioarteko legediaren hausturekin, erregimen aldaketekin eta nazioartean bere base militarren ugalketarekin errusiarren segurtasuna eta... [+]
Domeka euritsu honetan, arduraz bizi dugu munduan dauden gatazka askotarikoak direla ezinegonean bizi diren pertsonen zoria. Urrunetik, badirudi boterera jokatzen duen hainbat agintariren eskuetatik ezin garela askatu. Beti bere burua babestu behar duen susmoarekin bizi da... [+]
Irailaren lehenetan, hasierak, nobedadeak eta estreinaldiak: estutxe eta koaderno berria, izena emandako ikastaro edota ekintzetarako taldekideekin lehen enkontrua, aktibitate emanaldi eskaintza oparoa publizitate orrietan edonon, ikasturtearen agenda betetzeko, nork berea... [+]
Ama da, Perukoa, eta ezingo luke euskara zerotik ikasten doan hasi, egunkarietan irakurri dugun moduan (gezurra zen): hemen agian bai, gurean udalak bermatzen duelako eskubide hori (Hernani). Etortzen bazait ikasturtea amaitutakoan (etorri zaizkidan moduan), alabarekin udan zer... [+]